Nghe âm thanh bài tại đây:

Trong tâm thức mỗi người Việt chúng ta,“Đất nước” gắn với lịch sử gian lao mà cũng rất đỗi anh hùng. “Những câu thơ viết nên hình đất nước” phản chiếu chặng đường tranh đấu và dựng xây đất nước hiển hiện qua những vần thơ. Dung dị mà sâu xa, thấm thía, bao thế hệ nhà thơ thời chống Pháp, chống Mỹ và sau hòa bình đã cùng cất lên tiếng thơ dâng trào cảm hứng đất nước.

Các nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm (đứng giữa), Vương Trọng (thứ hai từ trái sang), Phạm Sỹ Sáu (thứ hai từ phải sang) giao lưu với công chúng. Ảnh: qdnd.vn

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm được đánh giá có đóng góp quan trọng cho nền văn học Cách mạng. Biểu tượng đất nước trong cuộc trường chinh đi tới hòa bình xuyên suốt trong sáng tác của ông. Bài thơ “Đất nước” cùng với nhiều sáng tác khác của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có tác động mạnh mẽ tới nhận thức, cảm xúc về quê hương, xứ sở của người hôm nay. Những bài thơ ghi lại tâm niệm trong cuộc đời chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của thế hệ cha anh:

“Đây là một dịp để tất cả chúng ta ôn lại một chặng đường dài của đất nước qua chiến tranh, qua những năm tháng hòa bình và những thắng lợi hôm nay. Trong cuộc đấu tranh 80 năm qua, hình ảnh người lính luôn luôn là một hình ảnh trung tâm. Đối với chúng tôi, những thế hệ ra trận đã ra đi từ cuối những năm 1964 cho đến những ngày hòa bình. Trong những năm tháng đó tôi không nghĩ mình sẽ làm thơ bởi vì công việc trước tiên là phải giải phóng dân tộc đã nhưng chính trong điều kiện đó thơ ca chính là vũ khí chiến đấu, giành toàn vẹn lãnh thổ. Hình ảnh khắc sâu trong tâm khảm chúng tôi lúc đó là hinh ảnh ra trận, đóng góp cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc”

“Những câu thơ viết nên hình đất nước” hay chính đất nước là nguồn cảm hứng chưa bao giờ vơi cạn trong mỗi người làm thơ sinh trưởng trong mạch nguồn dân tộc Việt. Khi xây dựng ý tưởng kịch bản về một chương trình nghệ thuật làm sống lại lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn chảy tràn trong mỗi người về quê hương, Tổ quốc, nhà thơ Đoàn Văn Mật – Trưởng ban Thơ – Tạp chí Văn nghệ Quân đội đã chắt lọc được những tác phẩm dìu nhau làm nên tiếng nói đồng điệu: “Khi được ban tổ chức giao cho nhiệm vụ viết kịch bản đêm thơ Những câu thơ viết nên hình đất nước tôi hoàn toàn thấy tự tin vì chúng ta có một khối lượng thơ ca Cách mạng đồ sộ, sống mãi với thời gian. Khi viết kịch bản quan trọng nhất là lựa chọn những tác phẩm hay nhất, có mối liên kết về tính lịch sử, tuyến tính thời gian và có những điểm nhấn. Tôi đã chọn những bài thơ tiêu biểu nhất trong mỗi thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ, sau năm 1975. Lối thể hiện của các nghệ sĩ, sự tương tác trên sân khấu tạo nên ấn tượng với người xem, người nghe. Chính sự tham góp và cảm xúc của công chúng cũng góp phần vào thành công của đêm nghệ thuật này.”

Bài thơ nhan đề “Gặp lại các em” của nhà thơ Nguyễn Đình Chiến là một trong số các sáng tác vang lên trên sân khấu “Những câu thơ viết nên hình đất nước”. Nguyễn Đình Chiến từng là một người lính từng tham gia cầm súng bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, vì thế những câu thơ viết về đồng đội của ông là những lời gan ruột. Nội dung của bài thơ cùng với trình bày đầy biểu cảm và xuất thần của NSND Tạ Tuấn Minh đã khiến nhiều khán giả, công chúng rưng rưng niềm xúc động.

ác nghệ sĩ thể hiện bài thơ "Người đi tìm hình của nước" của nhà thơ Chế Lan Viên. Ảnh: qdnd.vn

Cũng là một nghệ sĩ được gửi gắm hai tác phẩm trong chương trình nghệ thuật “Những câu thơ viết nên hình đất nước”, NS Ngọc Thọ đã thể hiện một cách trọn vẹn cảm xúc các vần thơ từ lâu đã sống trong tâm thức mỗi người Việt: “Cứ mỗi dịp Quốc khánh 2/9, trong tôi lại tuôn trào cảm xúc về đất nước, về độc lập tự do, về sự đấu tranh kiên cường bảo vệ thành quả Cách mạng. Tôi luôn nhớ về những anh hùng liệt sĩ, những chiến sĩ quả cảm đã hi sinh thân mình để giữ trọn nền độc lập tự do cho Tổ quốc. Bản thân tôi cũng là một nghệ sĩ, một chiến sĩ trong Quân đội, góp vào đêm thơ “Những câu thơ viết nên hình đất nước” hai tiết mục, bài thơ “Hoan hô chiến sĩ Điện Biên” của nhà thơ Tố Hữu và bài “Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi Việt Nam ơi” của nhà thơ Nam Hà. Đây cũng là hai bài thơ mà tôi vô cùng tâm đắc, nghiên cứu kỹ từng câu, từng từ để lột tả được tình cảm của tác giả với tác phẩm”.

Tình yêu quê hương, đất nước như ngọn lửa luôn cháy sáng trong tâm hồn người Việt muôn phương. Tiếp nối quá khứ, trên những dặm đường dài hôm nay, các nhà thơ, những tác phẩm thơ ca vẫn miệt mài tạc hình đất nước. Trận mạc đã qua, với nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, còn tiếp nối mãi “Những câu thơ viết nên hình đất nước”: “Tháng Ba vừa rồi, kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, giải phóng Huế, Đà Nẵng, khi đi qua đèo Hải Vân, tôi xúc cảm viết nên bài thơ “Trên thềm đá Hải Vân Quan”: Tháng Ba người lính già trở về/ dựa lưng bậc thềm đá cổ/ ngắm mây vùn vụt qua đèo…”.