Anh là một tên tuổi gắn liền với phong cách hội họa trừu tượng với những tác phẩm hài hòa về màu sắc, bố cục chặt chẽ, súc tích. Tranh của Đỗ Minh Tâm vừa hoài niệm về những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ, vừa có nhịp sống không quá ồn ào, lặng lẽ của phố phường, của nếp sinh hoạt nơi phố cổ. Những câu chuyện dài ấy được anh hiện thực hóa trong tâm thế thành thật với bản thân mình, biết cách nương đúng lúc, vừa hướng vào tiềm thức, vừa lắng nghe và đón nhận thế giới giản dị ngày thường trong tâm thế bình thản, tĩnh tại.

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm.

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây:

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm: Tên triển lãm của tôi là “Tiếng hát trên đồi”. Ngày xưa tôi từng đi về vùng trung du. Ấn tượng hơn cả là những quả đồi, khung cảnh thiên nhiên đẹp xung quanh. Khi đứng trên cao, phóng tầm mắt xuống để cảm nhận không gian rất thú vị. Cùng với đó là những hoạt động trong không gian, ở vùng cao, dễ nhìn và dễ nhận thấy, gợi nhiều liên tưởng, với nhiều câu chuyện, hình ảnh. Sau đó tôi lại liên tưởng bài thơ của Hàn Mặc Tử trong bài “Mùa xuân chín”: “Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời/ Bao cô thôn nữ hát trên đồi/Ngày mai trong đám xuân xanh ấy/ Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi”…

Ban nhạc xanh - họa sĩ Đỗ Minh Tâm.

PV: Dường như những câu chuyện từ quá khứ, kỉ niệm tuổi thơ luôn là mạch nguồn trong sáng tác?

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm: Tôi sinh ra trong thời kì chiến tranh, sau đó là thời bao cấp. Thế hệ chúng tôi có rất nhiều kỉ niệm, trải qua nhiều giai đoạn của lịch sử dân tộc. Những kỉ niệm ấy tạo cho mình nhiều câu chuyện phong phú về cuộc sống, về mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên… Tất cả những câu chuyện đều được gợi ý từ thời kì bao cấp khó khăn của đất nước. Điều đó luôn thôi thúc, thậm chí ám ảnh tôi đến tận bây giờ bởi mỗi khi vẽ về nông thôn, về đời sống đô thị thì chợt nghĩ rằng: hóa ra những điều mình trải qua đều thuộc về một thời kì đất nước còn gian khó, mọi người cùng nhau phấn đấu để tiến lên.

PV: Trong sáng tác, câu chuyện xử lý màu sắc nhiều khi là sư ngẫu nhiên, nhưng đồng thời trong những khoảnh khắc nhất định cũng là sự chủ ý?

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm: Với một người họa sĩ, màu sắc là yếu tố quan trọng của hội họa. Màu sắc chuyển tải rất nhiều thứ! Có thể là màu nóng hoặc lạnh, có thể chuyển tải niềm vui, nỗi buồn, trạng thái khác nhau của con người, thông qua cuộc sống, qua hình thái của ánh sáng.

Và khi tôi tìm những gam màu, tông màu khác nhau cũng là mong muốn làm phong phú hơn trong suy nghĩ cũng như sáng tạo, cũng như là mang đến cho người xem cảm thấy có sự khám phá khác hơn với cái mình nhìn thấy. Có thể thiên nhiên rất đẹp nhưng không phải chỉ có chép thiên nhiên mới là đẹp. Khi anh đưa hình ảnh ấy vào trong suy nghĩ thì màu sắc không còn giống như tự nhiên nữa mà nó mang sắc thái khác, trộn vào cảm xúc của mỗi người. Sự tác động của màu sắc bởi ánh sáng cũng làm cho tư duy người ta thay đổi và phát triển.

Có nhiều loại cấu trúc: cấu trúc không gian, màu sắc, ánh sáng, hình khối, nét… Vấn đề là anh sử dụng như thế nào, tiết chế, cân đối ra sao. Có những tác phẩm dùng nét nhiều, hoặc thiên về không gian, mảng miếng, sự mờ ảo… Tùy vào từng trạng thái tình cảm để người ta đưa cấu trúc nội dung khi sáng tác tranh. Khi ấy tôi chẳng khác gì diễn viên trong một vở kịch, phải nhập vai vào nhân vật trong tranh. Khi mình “nằm” trong cấu trúc không gian ấy thì mình sẽ như thế nào?

Đất mẹ - Họa sĩ Đỗ Minh Tâm.

PV: Từ “nhập vai” ấy diễn tả trọn vẹn cảm xúc, khoảnh khắc trong những tác phẩm của mình. Nhưng làm thế nào để anh duy trì được cảm xúc?

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm: Tôi nghĩ rằng, nhiều lúc nghệ sĩ cũng phải gấp gáp khi tiến vào nhưng khi lùi ra lại phải rất bình tĩnh. Lùi ra là để ngắm nghía, thưởng thức, chia sẻ. Nhưng khi tiến vào, mình phải là một “chiến sĩ” – rất khỏe mạnh để đóng được nhiều vai. Mình phải luôn nuôi được điều đó bằng thời gian. Trong một bức tranh, nếu anh không bình tĩnh thì rất có thể với những tác phẩm đẹp rồi, anh lại phá đi. Có người rất bình tĩnh cảm nhận để biết rằng hôm nay dừng lại ở đây để tiếp tục nuôi cảm hứng. Đó cũng là cái khó nhất của người nghệ sĩ, nuôi được tình cảm, đi được đường dài.

Đông Nguyễn – Kaovjets Ngujens hồi sinh chiến thuyền Việt qua “Thần long kích thủy”

(VOV5) - Với nguồn tư liệu phong phú, cách tiếp cận liên ngành lịch sử – kĩ thuật – văn hóa – quân sự, “Thần long kích thủy – Lịch sử thuyền chiến Việt Nam” hé mở những nét tinh xảo trong thiết kế và tư duy chiến lược của cha ông. 

Vô đề - Họa sĩ Đỗ Minh Tâm

PV: Đó lại là con đường dài với trừu tượng, suốt hơn 30 năm qua- bắt đầu với siêu thực, biểu hiện và sau đó là trừu tượng?

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm: Rất nhiều họa sĩ vẽ trừu tượng nghĩ rằng trừu tượng là điều gì đó may mắn, ngẫu nhiên và họ đi tìm sự ngẫu nhiên ấy qua hành động, thao tác vẽ… và người ta làm quen với sự ngẫu nhiên ấy, tạo ra sự khó hiểu trong tranh trừu tượng. Nhưng nếu chỉ nhìn nhận trừu tượng như vậy thì anh sẽ không đi được đường dài.

Trừu tượng là rất nhiều câu chuyện dài và anh phải tạo cho nó nội dung nhất định còn không nên nghĩ trừu tượng không có nội dung, thì rất khó hiểu. Anh vẫn phải mường tượng nó là cái gì, đặt cảm xúc, trạng thái vào đó như thế nào, với cái gì…Rõ ràng nó phải có nội dung, trong đó anh phải đặt vấn đề, kết thúc được vấn đề. Nhưng anh phải kết thúc đúng, đủ, làm chủ được chính mình. Cái khó nhất của người nghệ sĩ là anh nuôi được tình cảm.

PV: Trân trọng cảm ơn họa sĩ Đỗ Minh Tâm.