Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Cách đây 103 năm, đúng vào đêm Rằm tháng 8 năm 1919, tại làng Vĩnh Hương, tổng Thạnh Hòa, tỉnh Bạc Liêu (nay là Phường 2, thành phố Bạc Liêu) xuất hiện một tác phẩm văn học nghệ thuật độc đáo, làm rung động lòng người đó là bản Dạ cổ hoài lang của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu.
Từ đó đến nay bản Dạ cổ hoài lang đã không ngừng khoe sắc, tỏa hương trong rừng hoa nghệ thuật, gắn bó với nhiều tên tuổi nghệ sỹ cùng nghệ thuật Cải lương Việt Nam.
 Du khách tham quan Khu lưu niệm Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ và Nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Ảnh: baobaclieu.vn |
Trải qua thời gian 103 năm, bản "Dạ cổ hoài lang" đã dần lột xác từ nhịp đôi đến nhịp 4, nhịp 8, nhịp 16, nhịp 32, nhịp 64 và trở thành bài ca trụ cột trong loại hình nghệ thuật sân khấu cải lương Nam Bộ. Bạc Liêu tự hào là quê hương của bản nhạc bất hủ "Dạ cổ hoài lang," mang đậm nét trữ tình của đất và người phương Nam, vượt qua không gian và thời gian làm nên sự trường tồn cho một thể loại âm nhạc độc đáo trong dòng chảy âm nhạc dân tộc.
Hơn 100 năm qua, "Dạ cổ hoài lang" vẫn làm rung động hàng triệu con tim người Việt và tiếp tục khơi nguồn cho dòng chảy vọng cổ xuyên suốt trong lịch sử âm nhạc của Việt Nam. Mỗi giai đoạn phát triển, bản "Dạ cổ hoài lang" được hoàn thiện thêm, không ngừng thâm nhập sâu rộng trong lòng khán - thính giả và người hâm mộ. Chính bản "Dạ cổ hoài lang" đã góp phần vinh danh cho nhiều thế hệ nghệ nhân, nghệ sỹ, danh ca, danh cầm, tác giả, soạn giả sân khấu cải lương.
Trong những năm qua, tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức mở nhiều lớp hướng dẫn, truyền dạy hát bài “Dạ cổ hoài lang” và các điệu thức trong nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ cho học sinh, sinh viên, các hội viên và nhân dân; tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp nhạc sỹ Cao Văn Lầu, tìm hiểu sự ra đời và giá trị nghệ thuật bản "Dạ cổ hoài lang"...
Bà Trần Thị Lan Phương, Giám đốc Sở Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu, cho biết: "Khi bản Dạ cổ Hoài lang ra đời đã nhanh chóng lan tỏa từ Bạc Liêu đến các tỉnh, thành khác trong cả nước. Với nội dung nói lên lòng chung thủy và tâm trạng người phụ nữ chờ mong, trông ngóng tin chồng. Nhạc sĩ Cao Văn Lầu đã khắc chạm, tạo dựng nên một hình tượng nghệ thuật độc đáo, gần gũi với đời thường, trãi lòng hy sinh chấp nhận và vò võ đợi trông ngày về của chồng với hai chữ “bình an”, với ước mong bình dị và rất thật ấy đã tạo sự đồng cảm và dễ dàng đi sâu vào lòng người.
Chính bản “Dạ cổ Hoài lang” đã góp phần cho nhiều thế hệ nghệ nhân, nghệ sĩ, danh ca, danh cầm, nhiều tác giả, soạn giả là người Bạc Liêu nổi danh trên sân khấu cải lương như: Sáu Lầu, Ba Chột, Hai Thơm, Bảy Cao, Năm Nghĩa, Cô Ba Vàm Lẽo, Bảo Quốc, Thanh Nguyệt, Ánh Hồng, Yên Lang, Trọng Nguyễn…
Thời gian qua, Đảng bộ, nhân dân Bạc Liêu và giới văn nghệ sĩ trong cả nước nhiều lần tôn vinh tên tuổi của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Tại Bạc Liêu, có một con đường, một rạp hát và nhà hát mang tên ông. Đặc biệt, “Khu lưu niệm Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ và Nhạc sĩ Cao Văn Lầu” được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia và còn là điểm du lịch tiêu biểu của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước.
Nhà nghiên cứu văn hóa Nam bộ Trần Phước Thuận, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Bạc Liêu, chia sẻ: "Ông Cao Văn Lầu là một ngôi sao sáng trong làng cổ nhạc Nam bộ. Cái bản Dạ cổ hoài lang không những được phát triển trong lòng cổ nhạc, mà hiện nay cái giới âm nhạc hiện đại từ cái lòng bản này, từ cái nền nhạc này đã phát triển thành nhiều ca khúc rất là hay."
 Ông Lữ Văn Hùng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, Phát biểu trong Chương trình nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 103 năm ngày ra đời bản Dạ cổ hoài lang và Ngày sân khấu Việt Nam lần thứ 13. Ảnh: VOV |
Phát biểu trong Chương trình nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 103 năm ngày ra đời bản Dạ cổ hoài lang và Ngày sân khấu Việt Nam lần thứ 13 diễn ra ngày 6/9, ông Lữ Văn Hùng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, nhấn mạnh: "Dạ cổ hoài lang, bản nhạc lòng bất hủ của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu, mang đậm nét trữ tình của Đất và Người phương Nam đã vượt qua không gian và thời gian làm nên sự trường tồn cho một thể loại âm nhạc độc đáo trong dòng chảy âm nhạc dân tộc và đã cách tân trở thành bản vọng cổ - bài ca bất hủ của Nghệ thuật sân khấu cải lương Nam bộ. Tiếp tục quan tâm bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh phục vụ phát triển du lịch; chú trọng xây dựng văn hóa, con người Bạc Liêu đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển; phát huy những giá trị tích cực về thuần phong, mỹ tục của gia đình và xã hội; nêu cao tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết; trọng tình nghĩa và đạo lý xã hội; xây dựng Bạc Liêu là điểm đến hấp dẫn, hoạt động du lịch mang tính chuyên nghiệp cao, con người mến khách, thân thiện, nghĩa tình."
Trong một cuộc hội thảo về Dạ cổ hoài lang, Giáo sư-Tiến sỹ Trần Văn Khê đã viết: Trong cổ nhạc Việt Nam, chưa có bài bản nào được như Dạ cổ hoài lang biến thành vọng cổ. Từ một sáng tác cá nhân đã biến thành sáng tác tập thể, sanh từ đầu thế kỷ, lớn lên sống mạnh, biến hóa thiên hình vạn trạng, và sẽ còn sống mãi trong lòng người Việt khắp năm châu bốn bể. Dạ cổ hoài lang qua hoạt động trình diễn đã đi vào đời sống sân khấu, có vị trí, ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống âm nhạc dân tộc, khiến nó trở thành một di sản mang tính biểu tương, niềm tự hào của người dân Nam Bộ.