Hợp tuyển “Văn mới 5 năm đầu thế kỷ 2001 – 2005” đã mở màn cho dòng sách đặc biệt của Công ty Cổ phần Văn hóa Đông A, trở thành một thương hiệu được bạn đọc lẫn bạn văn đón đợi. Tuy nhiên, vào năm 2015, Đông A tuyên bố khép lại tủ sách này, để lại nhiều tiếc nuối.

Năm nay, dường như bao nhiêu hẫng hụt đợi chờ đã được bù đắp khi “Văn mới 10 năm 2015 – 2025” xuất hiện, tiếp tục do nhà văn Hồ Anh Thái tuyển chọn và được Đông A đầu tư kĩ lưỡng về mặt văn chương lẫn mỹ thuật.

Từng có giai đoạn dừng lại, Tủ sách Văn mới đã có sự trở lại rực rỡ với “Văn mới 10 năm 2015 – 2025”. Là hợp tuyển văn xuôi thứ tư trong bộ tuyển tập xuất bản định kì 5 năm 1 lần của Đông A, ấn bản này không chỉ kế thừa mà còn mở rộng phạm vi, mang đến một cái nhìn toàn diện hơn về những gương mặt tác giả và phong cách viết đang định hình văn chương đương đại nước nhà.

Ấn bản “Văn mới 10 năm 2015 – 2025”. - Ảnh: Đông A

“Văn mới 10 năm 2015 – 2025” tập hợp 41 truyện ngắn đặc sắc của nhiều tác giả: đủ mọi lứa tuổi, ngành nghề và thuộc nhiều khu vực địa lí khác nhau. Có những nhà văn quen thuộc như Ma Văn Kháng, Bảo Ninh, Lê Minh Khuê… cũng có những gương mặt trẻ trung (dù cũng không còn xa lạ với bạn đọc) như Đinh Phương, Võ Đăng Khoa, Lê Quang Trạng… Mỗi một tác phẩm là một mảng màu khác nhau, “từ miền xuôi đến miền ngược và biển đảo, mở rộng biên độ đến những xứ sở ngoài biên giới”, thậm chí cả những xứ sở chỉ có trong trí tưởng tượng, “thu nạp nhiều phong cách văn chương khác nhau, từ nghiêm ngắn cho đến hài hước, bi hài hòa trộn”. Không ngạc nhiên khi nhà văn Cao Nguyệt Nguyên lẫn tác giả Hiền Trang đều coi đây là “một bức tranh đa sắc”

“Tôi thấy cuốn “Văn mới 10 năm 2015 – 2025” là một cuốn sách đặc sắc, nơi mà góp mặt của những tác giả mới và những tác giả được mến mộ. Mỗi tác giả là một giọng điệu và cá tính riêng. “Văn mới” lần này giống như là một bức tranh đa màu sắc và đa cá tính. Tôi cũng rất vui vì “Gấu quần găm đầy hoa dại” đã trở thành một mảnh ghép trong bức tranh ấy.” - Cao Nguyệt Nguyên nói.

“Tôi rất vinh dự khi một truyện ngắn của tôi được nhà văn Hồ Anh Thái lựa chọn đưa vào tuyển tập “Văn mới 10 năm” của văn học Việt Nam hiện đại, bên cạnh rất nhiều tác phẩm của những cây bút kì cựu, những thần tượng văn chương và cả những nhà văn mới cùng thế hệ. Với tôi, khi đọc cuốn sách này, tôi nghĩ độc giả sẽ có một cái nhìn rất mới về văn chương Việt Nam hiện đại, tức là nó không phải là một vùng có trung tâm mà chúng ta có thể tìm ra được đâu là trọng điểm, đâu là vùng lõi và đâu là những vùng nhánh mà đã trở thành một vùng văn chương đa điểm, đa trung tâm. Với tôi thì đấy là một tín hiệu tốt của một nền văn học.” - Hiền Trang chia sẻ

Lần đầu tiên góp mặt trong hợp tuyển nhưng Hiền Trang không phải là một cái tên xa lạ. Cô đã sớm khẳng định mình qua Giải thưởng Văn học tuổi 20, Giải thưởng Sách Quốc gia và cho thấy một sức lao động đáng nể trên nhiều phương diện: sáng tác, dịch thuật và phê bình văn học. Truyện ngắn “Chuyến xe tới Địa phủ” được cô sáng tác với nhiều tìm tòi phá cách cả về mặt nghệ thuật lẫn nội dung: “Về truyện ngắn của tôi, đó là một truyện ngắn có hơi hướng phi lí, bứt ra khỏi những mốc thời gian hay địa điểm. Đó là một truyện ngắn phi định xứ và nhân vật cũng không có tôi. Cách viết như thế cũng gắn liền với tâm thức của thời hiện đại, khi chúng ta sống trong một thế giới rất khó có thể nói chính xác mình là ai. Bởi vì chúng ta chịu quá nhiều ảnh hưởng từ rất nhiều nơi. Chúng ta trôi nổi trên không gian mạng, trôi nổi trong một sự phát triển liên tục, nhanh chóng và liên tục thấy mình vừa ở đây và cũng vừa ở rất nhiều nơi khác.”

Không phải là một gương mặt “mới” trong Văn mới, nhà văn Lê Anh Hoài đã trở đi trở lại nhiều lần trong các hợp tuyển của Đông A. Năm 2010 – 2011, anh có “Ương “sắp đặt””. Năm 2012 – 2013, anh có “Đàn – đom đóm – ánh – mắt”. Và giai đoạn 2015 – 2025, anh có “Mr. T và công ty Khai thác phát triển ngôn ngữ”. Với một chặng đường 15 năm – một khoảng thời gian đủ để ai cũng thấy mình già đi, nhà văn, họa sĩ Lê Anh Hoài dường như có “bí kíp riêng” để luôn “mới” với chính mình và bạn bè văn chương: “Bản chất của sáng tạo là cái mới, không thể nói đến việc mài mòn bản thân, mài mòn một phong cách, mài mòn một đề tài. Tất nhiên trong cuộc sống, chúng ta cũng thấy có khá nhiều những công việc của văn nghệ sĩ nào đó cũng có thể có những cái như vậy, nhưng với quan điểm của tôi thì thực sự nó không phải là sáng tạo. Đó chỉ là một cái sự dậm chân tại chỗ thôi. Nói như vậy thì đôi khi có cảm giác là mình đang đòi hỏi cao quá chăng. Trong trường hợp của tôi, tôi không ép mình vào một kế hoạch nào cả. Tôi không ép mình phải có một thành tựu như sau một thời gian phải có một tiểu thuyết hay mấy tháng, mấy năm phải có một tập truyện ngắn. Tôi phải ngẫm ngợi tương đối lâu về một hình tượng, về một ý tưởng hoặc về một nhân vật nào đấy. Nó sống trong đầu mình cho đến khi nó bật ra một cái gì đó, cái thôi thúc nào đó thì tôi nghĩ là với cách viết như vậy thì có lẽ nó sẽ thú vị hơn. Đầu tiên, nó sẽ thú vị với chính bản thân mình, sau đó có thể là sẽ lọt vào mắt xanh của những người làm sách. Thực ra trong chuyện này, tôi nghĩ là không thể có việc lên kế hoạch hoặc là cố tình nghĩ là tôi sẽ viết thật mới. Có khi là cố tình nghĩ là viết thật mới lại không viết được cái gì cả.”

Để “Văn mới” luôn mới là điều không hề dễ dàng. Bên cạnh việc có nhà văn Hồ Anh Thái đứng ra tuyển chọn, không thể không nhắc tới sự đầu tư của Đông A vào giá trị thẩm mĩ của cuốn sách, góp phần nâng cao trải nghiệm của người đọc. Ấn bản lần này có minh họa của các họa sĩ Đặng Xuân Hòa, Đỗ Hoàng Tường, Hoàng Phượng Vỹ, Ngô Xuân Khôi, Bùi Tiến Tuấn, Kim Duẩn, Đặng Hồng Quân, góp phần làm giàu thêm trải nghiệm đọc, mở ra không gian hình ảnh song hành cùng câu chữ.

Một thập kỉ văn chương nước nhà đọng lại gì trong “con mắt xanh” của nhà văn Hồ Anh Thái? Hay “Văn mới” có gì mới? Câu trả lời ít nhiều đã có trong hợp tuyển “Văn mới 10 năm 2015 – 2025”. Giữa giao lộ văn chương và giao thoa thế hệ, màu sắc nào, câu chuyện nào sẽ làm bạn say mê?