(vovworld) - ຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ດຳລົງຊີວິດເປັນບ້ານຢູ່ພື້ນທີ່ສູງ, ບ່ອນທີ່ໃກ້ກັບແຫຼ່ງນຳ້. ແຕ່ລະບ້ານມີເຮືອນນັບສິບຫຼັງ, ບັນດາສະມາຊິກໃນບ້ານລ້ວນແຕ່ມີຕະກຸນດຽວກັນ. ເມື່ອສ້າງບ້ານໃໝ່, ວຽກງານທຳອິດຂອງເຂົາເຈົ້າແມ່ນປຸກສ້າງເຮືອນຮ້ານ. ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າ ຣາລາຍມີສະຖາປັດຕະຍະກຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳເຜົ່າຫວຽດນາມ.
ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ
ຕາມປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ, ເພື່ອປຸກສ້າງເຮືອນໃໝ່, ວຽກງານທຳອິດຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ນັ້ນແມ່ນດຳເນີນການດູມໍເພື່ອຊອກຫາທີ່ດິນ. ເຈົ້າຂອງເຮືອນຈະນຳເອົາເຂົ້າສານ 7 ເມັດມາວາງເທິງພື້ນດິນ, ແລ້ວ ຂວ້ຳຖ້ວຍລົງ. ພາຍຫຼັງ 3 ວັນ, ເມື່ອຍົກຖ້ວຍອອກຖ້າເຫັນວ່າເຂົ້າຍັງຄົບບໍ່ຂາດເມັດໃດ ແມ່ນໄດ້ຢູ່, ຖ້າບໍ່ຄົບແມ່ນບໍ່ໄດ້, ຕ້ອງຊອກຫາບ່ອນອື່ນ. ເຮືອນຮ້ານທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ຖືກປຸກສ້າງຕາມສະຖາປັດຕະຍະກຳທົ່ວໄປຂອງປະຊາຄົມບັນດາເຜົ່າຢູ່ເຂດພູດອຍ. ວັດຖຸປຸກສ້າງເຮືອນຕົ້ນຕໍແມ່ນໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ເຮ້ຍ, ໄມ້, ໃບໄມ້ທີ່ມີຢູ່ແລ້ວໃນປ່າ. ທຸກຄົນໃນຄອບຄົວຕ່າງກໍ່ສາມາດເຂົ້າຮ່ວມການປຸກສ້າງເຮືອນໄດ້. ກ່ຽວກັບສີສັນສະເພາະຂອງເຮືອນຮ້ານຊົນເຜົ່າຣາລາຍ. ດຣ ແທ່ງເຟິ່ນ, ຜູ້ທີ່ຄົ້ນຄ້ວາກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຣາລາຍ ມາຫຼາຍປີ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຖ້າຫາກບັນດາເຮືອນຣົງ ຂອງຊາວເຜົ່າໄຕງວຽນ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມແຮງກ້ານັ້ນ, ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ພັດນ້ອຍກວ່າ, ຕັ້ງຢູ່ຕີນພູ, ຖືກອ້ອມຮອບດ້ວຍປ່າດົງທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ຮັກສາຄວາມດັ້ງເດີມໄວ້ໄດ້ ແລະ ຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ກໍ່ມີປະເພນີປ້ອງກັນ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳພິເສດສະເພາະຂອງຕົນຈົນເຖິງປະຈຸບັນ“.
ເຮືອນຮ້ານທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ຖືກສ້າງຂຶ້ນເທິງພື້ນເຮືອນສູງກວ່າໜ້າດິນ 1 ແມັດ. ຫຼັງຄາເຮືອນມີຮູບເຮືອຂວ້ຳລົງ. ຕາມບັນດານັກຄົ້ນຄ້ວາແລ້ວ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນການເຊື່ອມໂຍງວັດທະນະທຳຂອງໝວດຊົນເຜົ່າທີ່ມີຕົ້ນກຳເນີດຈາກເກາະໃຕ້. ສ່ວນໃນເຮືອນຮ້ານ, ຝາເຮືອນເບື້ອງຊ້າຍແມ່ນບ່ອນແຂວນເຄື່ອງດົນຕີ, ເບື້ອງຂວາວາງງ້າວມາກ, ຫຼືພ້າ, ເຊິ່ງແມ່ນຊັບສືບມູນຂອງເຈົ້າບ່າວເມື່ອມາຢູ່ໃນຄອບຄົວຂອງເມຍ. ຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະໃນເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ນັ້ນແມ່ນ, ເຖິງວ່າເຮືອນຮ້ານຈະໃຫຍ່ ຫຼືນ້ອຍ ກໍ່ບໍ່ສາມາດຂາດເສົາຫຼັກຢູ່ໃຈກາງເຮືອນໄດ້. ເສົາຫຼັກນີ້ຊອດຈາກຫຼັງຄາລົງໜ້າດິນ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າຣາລາຍ, ນີ້ແມ່ນເສົາຄຳ້ແຫ່ງຈິດວີນຍານ. ພິທີບູຊາຕ່າງໆຂອງຄອບຄົວລ້ວນແຕ່ດຳເນີນຢູ່ອ້ອມເສົານີ້, ເພາະເຂົາເຈົ້າຖືວ່າ, ນີ້ແມ່ນທາງຂຶ້ນລົງຂອງບັນພະບຸລຸດເມື່ອກັບມາພ້ອມກັບລູກຫຼານໃນພິທີບູຊາຂອງວົງຕະກຸນ. ໃນເຮືອນຮ້ານຍາມໃດກໍ່ມີເຕົາໄຟ. ບາງເທື່ອມີຫຼາຍເຕົາໄຟໃນເຮືອນຮ້ານຫຼັງໜຶ່ງ, ແຕ່ໃນເຮືອນຄົວໄຟຕ້ອງໄໝ້ຕະຫຼອດ. ຢູ່ອ້ອມເຕົາໄຟ, ພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າເຄີຍເລົ່າເລື່ອງນິທານ, ອ່ານກະວີ ແລະ ຂັບຮ້ອງເພງພື້ນເມືອງຣາລາຍ ໃຫ້ລູກຫຼານຟັງ
ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ
ຕາມນັກສິລະປະການຣາລາຍ ແລ້ວ, ການສອນກອນເລື່ອງອາດສາມາດປະຕິບັດຢູ່ຫຼາຍແຫ່ງ, ແຕ່ບໍ່ມີບ່ອນໃດດີກວ່າຢູ່ອ້ອມເຕົາໄຟໃນເຮືອນຮ້ານ. ເມື່ອໄດ້ຮັບຟັງກອນເລື່ອງ ແລະ ບົດເພງຄືແນວນັ້ນ, ທຸກຄົນຈະມີຄວາມເຂົ້າໃຈວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຣາລາຍ ຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ່າ. ຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ມີຫຼາຍງານບຸນໃນປີ, ແລະ ບັນດາງານບຸນເກືອບທັງໝົດລ້ວນແຕ່ດຳເນີນຢູ່ອ້ອມເຮືອນຮ້ານ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າ, ພໍ່ແມ່ບອກສອນລູກຫຼານຮັກສາປະເພນີ, ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໄວ້. ອ້າຍຈຳມາແລມັງ, ຊາວເຜົ່າຣາລາຍ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າເອກອ້າງທະນົງໃຈ, ເພາະວ່າຊົນເຜົ່າຕົນມີເຮືອນຮ້ານທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ພິເສດໃນໂອກາດງານບຸນແມ່ນໄດ້ລັ່ນຄ້ອງ ມ້າລາ, ຫຼິ້ນດົນຕີ ຈາປີ. ບັນດາງານບຸນຄືແນວນີ້ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ຊາວໜຸ່ມຣາລາຍ ພວກຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມເຂົ້າໃຈສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຕົນກວ່າອີກ“.
ທ່າມກາງເຂດພູດອຍກາວງວຽນ, ບັນດາເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ເຖິງວ່າຈະລຽບງ່າຍ ແຕ່ພັດແໜ້ນແກ່ນທີ່ສຸດຄືດ່ັງນິດໄສໃຈຄໍທີ່ສະໜິດຕິດພັນກັບພູຜາປ່າໄມ້ຂອງຊາວເຜົ່າຣາລາຍ. ໃນເຮືອນຮ້ານເຫຼົ່ານັ້ນ, ປະຊາຄົມຊາວເຜົ່າຣາລາຍ ຍັງຄົງຮັກສາພື້ນຖານວັດທະນະທຳທີ່ເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນສະເພາະຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໄວ້ໄດ້.