(vovworld)- ຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງມີວັດຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ 600 ແຫ່ງ ແລະ ວັດເຈຍຢູ່ ຊອກຈັງ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາວັດທີ່ມີສະຖາປັດຕະຍະກຳສວຍງາມ ແລະ ເປັນເອກະລັກສະເພາະທີ່ສຸດ. ວັດເຈຍໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງໃນສະຕະວັດທີ 16, ນີ້ແມ່ນວັດຂອງນິກາຍນາມຕົງ ຂະແມ, ທີ່ຕັ້ງຢູ່ຖະໜົນ ເລຮົ່ງຟອງ, ນະຄອນ ຊອກຈັງ.
ວັດເຈຍຢູ່ແຂວງຊອກຈັງ
(ພາບອິນເຕີແນດ)
ວັດເຈຍ, ພາສາຫວຽດເອີ້ນວ່າ ມ້າໂຕກ, ພາສາ ຂະແມ ເອີ້ນວ່າ ເຊໄຣ ເຕໂຈ ມະຫາຕຸບ. ສາມັນຊົນເອີ້ນວ່າວັດເຈຍເພາະວ່າ, ນັບແຕ່ຮ້ອຍປີມານີ້, ຢູ່ທີ່ນີ້ໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສທຳມະຊາດຂອງຝູງເຈຍ, ກາ. ວັດເຈຍໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນຫໍພິພິດທະພັນກ່ຽວກັບຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳສິລະປະ ແລະ ວັດຖຸ, ຈາກບັນດາກິດຈະກຳຍ່ອຍຄືປະຕູວັດ, ສະຖາປັດຕະຍະກຳຫໍບູຊາ, ຊາລາ, ເຮືອນສົງ, ຕະຫຼອດຮອດລວດລາຍນ້ອຍໆ. ສະຖາປັດຕະຍະກຳສັງລວມຂອງວັດເຈຍແມ່ນຕາມແບບທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງວັດ ຂະແມພາກໃຕ້, ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍບັນດາລວດລາຍທີ່ຄວັດສະຫຼັກເປັນຮູບກີບດອກບົວ ທັງກົມກຽວ, ທັງລະອຽດລະອໍ. ອ້າຍ ຮ່ວາງວັນຫວຽດ, ຜູ້ປະຕິບັດງານໃນຂະແໜງທ່ອງທ່ຽວນະຄອນ ໂຮ່ຈີມິນ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ວັດເຈຍນອນໃນບໍລິເວນກວ້າງກວ່າ 3 ເຮັກຕາ, ຢູ່ອ້ອມຮອບປະກອບດ້ວຍບັນດາຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່, ເຮັດໃຫ້ກິດຈະກຳຍິ່ງສວຍງາມກວ່າອີກ.
“ເບິ່ງລວມແລ້ວ, ສະຖາປັດຕະຍະກຳຂອງວັດເຈຍແມ່ນກົມກຽວກັບທຳມະຊາດ ແລະ ບໍລິເວນອ້ອມຂ້າງ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ວັດມີຄວາມສະຫງົບງຽບ. ເຂົ້າວັດເຈຍຜູ້ຄົນທັງຫຼາຍຮູ້ສຶກວ່າເຢັນສະບາຍ ແລະ ຈິດໃຈສະຫວາດສະເຫລີຍກວ່າ“
ພໍແຕ່ຂ້າມປະຕູເຂົ້າວັດ, ທ່ານຈະເຫັນສີເຫຼືອງເຫຼື້ອມແວວວາວປົກຄຸມໄປທົ່ວວັດເຈຍ. ດ້ວຍສີມືທີ່ຄ່ອງແຄ້ວຂອງຕົນ, ບັນດານັກສິລະປະການ ຂະແມ ໄດ້ສ້າງເປັນກຸ່ມສະຖາປັດຕະຍະກຳສວຍງາມທີ່ສຸດ, ດ້ວຍຫຼັງຄາວັດ 2 ຊັ້ນທີ່ຄວັດສະຫຼັກຮູບງູ ນາກາໂກ່ງງໍຂຶ້ນ, ຢູ່ເທິງຈອມວັດຍັງມີທາດແຫຼມໜຶ່ງອີກ. ສ່ວນບັນດາເສົາວັດລ້ວນແຕ່ມີຮູບນາງຟ້າ ແກມນາ ພວມຍໍມືຢູ່ໜ້າເອິກຄືດັ່ງຄຳນັບ, ແລະອວຍພອນແຂກຈາກທຸກສາລະທິດມາຢາມ. ເມື່ອກ້າວເຂົ້າຫໍບູຊາຕົ້ນຕໍ່, ບັນດາຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວ ຂະແມກໍ່ປະກົດອອກຢ່າງຈະແຈ້ງ, ພົ້ນເດັ່ນທີ່ສຸດແມ່ນພະພຸດທູຮູບ ທິກກາເມົານີ, ທີ່ເຄືອບດ້ວຍຄຳ.
“ໃນວັດຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ, ຫໍບູຊາຕົ້ນຕໍແມ່ນສຳຄັນທີ່ສຸດ. ຊາວເຜົ່າ ຂະແມເຊື່ອຖືສາສະໜາພຸດນິກາຍ ນາມຕົງ. ດັ່ງນັ້ນຫໍບູຊາຕົ້ນຕໍ່ພຽງແຕ່ບູຊາພະພຸດ ທິກກາເທົ່ານັ້ນ. ສ່ວນວັດຂອງຊາວກິງ, ນອກຈາກບູຊາພະພຸດ ທິກກາ ແລ້ວ, ຍັງບູຊາພະພຸດຫຼາຍອົງອີກ. ນັ້ນແມ່ນວິທີເພື່ອຈຳແນກວັດຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ ກັບວັດຂອງຊາວ ກິງ ຫຼືຂອງຊາວ ຈີນ“.
ວັດເຈຍຢູ່ແຂວງຊອກຈັງ
(ພາບອິນເຕີແນດ)
ຢູ່ນອກຫໍບູຊາຕົ້ນຕໍໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍລວດລາຍຕ່າງໆ, ທີ່ເປັນສັນຍາລັກຂອງສະຖາປັດຕະຍະກຳ ຂະແມພາກໃຕ້. ພິເສດແມ່ນມີຮູບແຕ້ມ 28 ຮູບຢູ່ຝາວັດ, ໄດ້ພັນລະນາໃຫ້ເຫັນຊີວິດຂອງພະພຸດ ທິກກາ, ນັບແຕ່ໄດ້ຮັບການກຳເນີດເຖິງເວລາ ປະລິນິພານ ຢູ່ນອກຫໍບູຊາຕົ້ນຕໍແມ່ນບັນດາເຈດີອັນລຳ້ຄ່າ, ເຊິ່ງແມ່ນບ່ອນຮັກສາອັດຖິຂອງບັນດາພະສົງ ພ້ອມກັບຍາດຕິພີ່ນ້ອງທີ່ໄດ້ເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳຕາມປະເພນີຂອງຊົນເຜົ່າ ຂະແມ ດ້ວຍຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນ.
ວັດເຈຍແມ່ນ ກິດຈະກຳທີ່ມີຄຸນຄ່າດ້ານສິລະປະ, ທັງແມ່ນບ່ອນຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າ, ແມ່ນແຫ່ງຈັດຕັ້ງການເຄື່ອນໄຫວງານບຸນຕ່າງໆ, ທັງເປັນແຫ່ງທຳພິທີທາງສາສະໜາ, ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການວັດທະນະທຳດ້ານຈິດໃຈ, ການລະຫຼິ້ນບັນເທິງ, ຊົມສິລະປະ, ທັງເປັນແຫ່ງແຂ່ງຂັນກິລາ, ບ່ອນຮຽນໜັງສື, ຮຽນກ່ຽວກັບສິນທຳ... ທ່ານ ເຈິ່ນວັນນາມ, ຊາວເຜົ່າ ຂະແມຢູ່ໃກ້ກັບວັດເຈຍ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຕອນເຊົ້າຂ້າພະເຈົ້າເຂົ້າວັດຈູດທູບທຽນ. ເມື່ອຮອດບຸນປີໃໝ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ຂະແມ, ເຂົາເຈົ້າກໍ່ເຮັດເຂົ້າຕົ້ມ, ຕົ້ມເຂົ້າແລ້ວນຳເຂົ້າບູຊາໃນວັດເພື່ອອາໄລຫາບຸນຄຸນຜູ້ທີ່ໄດ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ. ຮອດວັນເພງ, ວັນບຸນເຂົາເຈົ້າກໍ່ເຂົ້າວັດ. ພິເສດແມ່ນວັນເພງເດືອນ 8 ແລະ ບຸນດົນຕາ, ປະຊາຊົນຈະຈັດພິທີບູຊາຢູ່ເຮືອນ 3 ວັນ, ຫຼັງຈາກນັ້ນກໍ່ນຳເອົາເຄື່ອງຂອງບູຊາເຂົ້າວັດ ເພື່ອຄິດຫາຜູ້ທີ່ໄດ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ“.
Băng: tiếng của đàn dơi kêu trong khu vườn của chùa
ຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງວັດເຈຍນັ້ນແມ່ນ, ນີ້ເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງຝູງເຈຍ, ກາທີ່ຫາຍາກນັບແຕ່ຮ້ອຍປີມານີ້. ເມື່ອເຂົ້າຢ້ຽມຢາມເຂດສວນທີ່ປະກອບດ້ວຍຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ຫຼາຍປະເພດພ້ອມກັບຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກຫຼາຍຊະນິດນັ້ນ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະເຫັນເຈຍນັບພັນໂຕພວມຫ້ອຍໂຕເທິງງ່າໄມ້. ບາງຄັ້ງບາງຄາວວັດກໍ່ດຶງດູດເຈຍນັບລ້ານໂຕມາອາໄສ. ພິເສດແມ່ນມັນມີແຕ່ຈັບບັນດາງ່າໄມ້ໃນບໍລິເວນວັດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກບໍ່ກິນໝາກໄມ້ໃນວັດຈັກເທື່ອ. ໃນແສງສະຫວ່າງຍາມສາຍັນຝູງເຈຍກໍ່ຮຽກກັນໄປຫາກິນຍາມກາງຄືນ.