(vovworld)- ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ (Brâu) ຫລືຍັງມີຊື່ເອີ້ນວ່າເບີ່ຣ້າວ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນຈຳນວນ 5 ຊົນເຜົ່າມີຈຳນວນພົນລະເມືອງຫນ້ອຍສຸດໃນວົງຄະນາຍາດບັນດາເຜົ່າຢູ່ຫວຽດນາມ. ດ້ວຍພົນລະເມືອງປະມານ 400 ຄົນ, ອາໄສຕົ້ນຕໍຢູ່ເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳເຊຊານ ແລະ ນ້ຳຂອງ ຂຶ້ນກັບເຂດໄຕງວຽນທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານຂອງຫວຽດນາມ, ວົງຄະນາຍາດຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ໄດ້ສ້າງຮີດຄອງປະເພນີ, ສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ.
ກ່ອນນີ້ ວົງຄະນາຍາດຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາແມ່ນອາໄສຢູ່ເຂດຊາຍແດນສາມປະເທດ ຫວຽດນາມ, ລາວ ແລະ ກຳປູເຈຍ. ຍ້ອນວິວັດແຫ່ງການອົບພະຍົບ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາແມ່ນຊົນເຜົ່າສຸດທ້າຍທີ່ມາອາໄສຢູ່ຫວຽດນາມ. ກ່ອນນີ້ປະມານ 100 ປີ (ຕົ້ນສັດຕະວັດທີ 20). ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ບໍ່ມີພາສາຂຽນ ແຕ່ມີພາສາເວົ້າສະເພາະ ແລະ ພາສາເວົ້າແມ່ນຂຶ້ນກັບໝວດພາສາ ມອນ - ຂະແມລະບົບພາສາອາຊີໃຕ້. ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ປະຈຸບັນແມ່ນອາໄສຕົ້ນຕໍຢູ່ບ້ານ ດັກເມ ຕາແສງ ເບີ່ອີ, ເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ, ແຂວງກອນຕູມ. ແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ, ໃນຊີວິດດ້ານຈິດວິນຍານຂອງຕົນ, ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ມີຄວາມສຳນຶກ ແລະ ເຊື່ອໝັ້ນວ່າ: ຈັກກະວານໂດຍເທວະດາ Paxay ສ້າງຂຶ້ນ, Paxay ຍັງສ້າງເປັນທ້ອງຟ້າ, ຫນ້າດິນ ແລະ ສັດສາວາສິ່ງ. ແຕ່ລະບາດກ້າວເດີນຂອງ ເທວະດາ Paxay ໄດ້ກາຍເປັນແມ່ນ້ຳ, ພູຜາ, ທະເລ, ຫ້ວຍນ້ຳ. Paxay ຍັງສ້າງເປັນຝົນ, ເປັນລົມ, ເປັນຊີວິດ ແລະ ຄວາມຕາຍ. ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບຊົນເຜົ່າອື່ນຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາຖືວ່າ: ສັດສາວາສິ່ງແມ່ນມີຮູບຮ່າງແລະ ໂລກມີຫຼາຍເທວະດາຟ້າແຖນ, ໃນນັ້ນ ມີເທວະດາພູຜາ, ເທວະດາແມ່ນ້ຳ, ເທວະດາທະເລ, ເທວະດາຕົ້ນໄມ້ລ້ວນແຕ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ມີສັກສິດ. ແລະໃນຄອບຄົວຂອງຊາວເບີ່ເຣົາ ແມ່ຍິງຖືບົດບາດຕົ້ນຕໍ. ຜ່ານແຕ່ລະໄລຍະ, ວົງຄະນາຍາດຊົນເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ຄ່ອຍໆສ້າງເປັນຈຸດວັດທະນະທຳສະເພາະຂອງຕົນ. ທ່ານ ລືວແອງຮຸ່ງ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາບັນດາເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຢູ່ເຂດໄຕງວຽນຖືວ່າ:
“ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາມີຫລາຍຈຸດທີ່ຄ້າຍຄືກັນກັບຊາວເຜົ່າອື່ນຢູ່ເຂດໄຕງວຽນເວົ້າລວມ ແລະ ຢູ່ທາງທິດເຫນືອຂອງເຂດໄຕງວຽນ ເວົ້າສະເພາະ, ຕົວຢ່າງຄື: ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ມີສາລາບ້ານ, ມີເຮືອນຮ້ານ, ແລະ ງານບຸນຕ່າງໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງການເຮັດໄຮ່ໄຖນາ. ໃນຄວາມນຶກຄິດດ້ານຈິດວິນຍານ, ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ຖືບົດບາດຂອງເທວະດາເຂົ້າ, ການເຫລື້ອມໃສທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງນ້ຳ, ທີ່ດິນ, ປ່າ, ສັດເປັນສຳຄັນ… ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ມີເຄື່ອງດົນຕີປະເພດຕ່າງໆຄື: ເປົ່າແຄນ, ຄ້ອງ, ເພງພື້ນເມືອງ. ໃນການດຳລົງຊີວິດ, ຊາວ ເບີ່ເຣົາ ມີມູນເຊື້ອຮັກແພງແຂກຄົນ, ມີຈິດໃຈວົງຄະນາຍາດ, ມີແບບແຜນການດຳລົງຊີວິດ ເຄົາລົບຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່, ຮັກແພງເດັກນ້ອຍ.”
ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ
ພາບ: internet
|
ໂຄງປະກອບໝູ່ບ້ານຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ມີລັກສະນະວົງຄະນາຍາດສູງ. ເຮືອນຣົງແມ່ນເຮືອນສູງສຸດແລະມີສະຖາປັດຕະຍະກຳງາມກວ່າໝູ່ ຖືກສ້າງຂຶ້ນຢູ່ໃຈກາງໝູ່ບ້ານ, ສ່ວນເຮືອນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາແມ່ນເຮືອນຮ້ານ ແລະໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຢູ່ອ້ອມແອ້ມເຮືອນຣົງ, ປະຕູມຸ່ງໄປສູ່ເຮືອນຣົງ. ເຮືອນຣົງແມ່ນແຫ່ງດຳເນີນຊີວິດວົງຄະນາຍາດ ແມ່ນບ່ອນຈັດຕັ້ງງານບຸນຕ່າງໆຂອງໝູ່ບ້ານ. ກ່ອນນີ້ ໃນໄລຍະ ສົງຄາມ, ຊາວ ເບີ່ເຣົາ ດຳລົງຊີວິດກະແຈກກະຈາຍ, ຖາງປ່າເຮັດໄຮ່, ອາໄສຢູ່ລຽບຕາມເຂດຊາຍແດນລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະ ລາວ, ສະນັ້ນ ການດຳລົງຊີວິດແມ່ນຫຍຸ້ງຍາກຫລາຍ. ພາຍຫລັງສົງຄາມສິ້ນສຸດລົງ, ໂດຍໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຈາກລັດ ແລະ ການຊ່ວຍເຫລືອຢ່າງສຸດຈິດສຸດໃຈຂອງທະຫານປ້ອງກັນຊາຍແດນແຂວງ ກອນຕູມ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ໄດ້ຄ່ອຍໆເປັນປົກກະຕິ ແລະ ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຕັ້ງພູມລຳເນົາຄົງທີ່ຢູ່ບ້ານ ດັກເມ ຕາແສງ ເບີ່ອີ ເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ດ້ວຍປະເພນີປູກຝັງແບບຫລ້າຫລັງ, ພື້ນຖານຜະລິດແມ່ນອີງໃສ່ທຳມະຊາດເປັນຕົ້ນຕໍ່, ສະນັ້ນ ໃນຫລາຍປີຜ່ານມາ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ຍັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫລາຍຢ່າງ ແລະ ຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າພຽງແຕ່ໄດ້ຮັບການປ່ຽນແປງຢ່າງແທ້ຈິງນັບແຕ່ມີບັນດາໂຄງການຫນູນຊ່ວຍຈາກລັດ. ທ່ານ ທາວລ້ອຍ, ຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ, ພະນັກງານຕາແສງ ດັກເມ ຕາແສງ ເບີ່ອີ ເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ ແຂວງ ກອນຕູມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປີ 2005, ຕໍ່ຫນ້າສະພາບຈຳນວນພົນລະເມືອງເຜົ່າເບີ່ເຣົາຖືກຫລຸດລົງ, ລັດຫວຽດນາມ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ມີນະໂຍບາຍລະອຽດເພື່ອຫນູນຊ່ວຍຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ. ລັດຖະບານໄດ້ອະນຸມັດໂຄງການຫນູນຊ່ວຍພັດທະນາຊົນເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ຢູ່ຕາແສງ ເບີ່ອີ, ເມືອງງອກໂຮ່ຍ, ແຂວງ ກອນຕູມ. ດ້ວຍຍອດຈຳນວນທຶນແມ່ນ 25 ຕື້ດົ່ງ.ໃນນັ້ນ ລັດເອົາໃຈໃສ່ລົງທຶນກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ຫນູນຊ່ວຍພັດທະນາການຜະລິດ, ກໍ່ສ້າງເຮືອນຣົງ, ເຮືອນຢູ່, ວິດຖ່າຍໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນຊົນເຜົ່າ, ກໍ່ສ້າງລະບົບຕາຫນ່າງໄຟຟ້າແຫ່ງຊາດ, ຫນູນຊ່ວຍການພັດທະນາວັດທະນະທຳສັງຄົມ ແລະ ການສຶກສາ. ປີ 2010 ເມື່ອສະຫລຸບໂຄງການ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງ ແລະ ພັດທະນາ.”
 |
ເພື່ອໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ເປັນປົກກະຕິ ແລະ ຍາວນານ, ລັດໄດ້ມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ລົງທຶນໃຫ້ແກ່ການຜະລິດ, ຫນູນຊ່ວຍພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນກ່ຽວກັບແນວພັນປູກ, ແນະນຳເຕັກນິກການປູກເຂົ້ານາທາມ, ພັດທະນາຕົ້ນໄມ້ອຸດສາຫະກຳຄື: ກາເຟ, ຢາງພາລາ. ພ້ອມກັບການຜັນຂະຫຍາຍບັນດາໂຄງການຂອງລັດ ແລະ ການຫນູນຊ່ວຍຢ່າງຕັ້ງຫນ້າຂອງອຳນາດການປົກຄອງແຂວງ ກອນຕູມ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ພວມໄດ້ຮັບການປ່ຽນແປງເທື່ອລະກ້າວ. ໄລ່ມາຮອດປີ 2012, ພົນລະເມືອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາຢູ່ຕາແສງ ເບີ່ອີ ແມ່ນ 117 ຄອບຄົວ ດ້ວຍ ພົນລະເມືອງ 417 ຄົນ. ໃນຂະນະນັ້ນ ປີ 2005 ມີພຽງ 99 ຄອບຄົວ ດ້ວຍພົນລະເມືອງ 368 ຄົນ. ປະຈຸບັນ ພື້ນຖານໂຄງລ່າງຂອງໝູ່ບ້ານ ດັກເມ ຢູ່ຕາແສງ ເບີ່ອີ ໄດ້ຮັບການລົງທຶນກໍ່ສ້າງຢ່າງຄົບຊຸດ, ທາງບົກ, ທາງຄົມມະນາຄົມໄດ້ຮັບການປູຢາງ, ໂຮງຮຽນ, ອະນຸບານໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຢ່າງຖາວອນ, ເຮືອນຣົງໃນຕາແສງກໍໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງໃຫມ່. ປະຈຸບັນ ຕາແສງ ເບີ່ອີ ມີນັກຮຽນຈາກອະນຸບານເຖິງມັດທະຍົມຕອນປາຍ 111 ຄົນ ແລະ ມີ 4 ຄົນພວມຮຽນຢູ່ວິທະຍາໄລ, ມະຫາວິທະຍາໄລ. ປະຈຸບັນ, ລຸ້ນຫນຸ່ມຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ ພວມເຕີບໃຫຍ່ໃນເຂດດິນທີ່ພວມຟື້ນຕົວ, ເຂົາເຈົ້າຈະເປັນລຸ້ນຄົນສືບທອດມູນເຊື້ອ, ສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊາວເຜ່ົາ ເບີ່ເຣົາ.
ທ່ານຜູ້ຟັງຜູ້ຊົມທີ່ເຄົາລົບ! ໃນລາຍການສີສັນ 54 ຊົນເຜ່ົາສັບປະດາຫນ້າ, ພວກເຮົາຈະແນະນຳບັນດາຮີດຄອງປະເພນີ, ມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳ, ສີລະປະສະຖາປັດຕະຍະກຳ, ເຄື່ອງດົນຕີຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີ່ເຣົາ. ເຊີນທ່ານຕິດຕາມຮັບຟັງ.