(vovworld) - ໂດຍແມ່ນຊົນເຜົ່າທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ ທີ່ເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳເຜົ່ານັ້ນ, ນັບແຕ່ດົນນານມາແລ້ວຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາໄດ້ມີຮີດຄອງປະເພນີສະເພາະຂອງຕົນ ແລະ ໜຶ່ງໃນບັນດາຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະນັ້ນ ໄດ້ຮັບການສະແດງອອກຜ່ານຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາ. ໃນລາຍການສີສັນ 54 ຊົນເຜົ່າຫວຽດນາມ ພາກນີ້, ໂຕຕ໋ວນ, ນັກຂ່າວວິທະຍຸກະຈາຍສຽງຫວຽດນາມ ມີບົດຂຽນ: “ຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ເບີເຣົາ”. ເຊີນທ່ານຮັບຟັງ.
ຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາ
(ພາບ: dantocviet.vn)
ກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຫຼາຍຊົນເຜົ່າຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ, ຊຸດອາພອນຂອງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ແມ່ນຜະລິດຕະພັນຫັດຖະກຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ດ້ວຍຄວາມຊຳນານ, ຫຼັກຄວາມງາມ, ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການສືບທອດຜ່ານຫຼາຍລຸ້ນຄົນ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ດ້ວຍຈຸດປະສົງຮັກສາຮ່າງກາຍຕໍ່ໜ້າສະພາບທຳມະຊາດບໍ່ອຳນວຍ ແລະ ເໝາະສົມກັບປະເພນີຍົກຍ້າຍທີ່ຢູ່ອາໄສ, ກໍ່ຄືການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ນັ້ນ, ຊຸດອາພອນຂອງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ຈຶ່ງລຽບງ່າຍສົມຄວນ. ທ່ານ ທ້າວລ້ອຍ, ນາຍບ້ານດັກເມ໋, ຕາແສງເບີ່ອີ, ເມືອງງອກໂຮ່ຍ, ແຂວງກອນຕຸມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໃນເມື່ອກ່ອນຊາວເຜົ່າ ເບີເຣົາ ຕ່ຳຫຸກດ້ວຍເປືອກໄມ້ປ່າ. ເຂົາເຈົ້ົາຕີ, ບີບເປືອກໄມ້ເພື່ອຕ່ຳຜ້າ. ແຕ່ປະຈຸບັນເຂົາເຈົ້າບໍ່ເຮັດຄືດັ່ງກ່າວອີກ. ຫາກຕ່ຳຫຸກຜ້າແພພື້ນເມືອງດ້ວຍການແນະນຳຂອງພະນັກງານໂຄງການເພື່ອຜະລິດຊຸດອາພອນເອງ”.
ຕາມເລື່ອງລາວທີ່ເລົ່າສືບກັນມາແລ້ວ, ຜູ້ຊາຍໃນເມື່ອກ່ອນເຄີຍເປື່ອຍໂຕບໍ່ໃສ່ເສື້ອ, ພຽງແຕ່ໃສ່ກະຕ່ຽວເທົ່ານັ້ນ, ສ່ວນຜູ້ຍິງພັດເອົາຜ້າພັນເປັນກະໂປ່ງ. ຍາມລະດູຮ້ອນ, ທັງຍິງແລະຊາຍລ້ວນແຕ່ບໍ່ໃສ່ເສື້ອ ຫຼືໃສ່ເສື້ອສັ້ນ. ຍາມໜາວເຄີຍຫົ່ມແພບາງຕື່ມອີກ. ຕາມການເວລາ, ພ້ອມກັບການພັດທະນາຂອງສັງຄົມ, ຊຸດອາພອນ ແລະ ເຄື່ອງປະດັບເອ້ຂອງຊາວເຜົ່າ ເບີເຣົາ ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງ. ຜູ້ຊາຍໃນປະຈຸບັນນຸ່ງເສື້ອສັ້ນ, ປ່ຽງໜ້າມີສີແຈ້ງ, ເທິງບ່າ ແລະ ຕີນເສື້ອມີລວດລາຍສີເຂັ້ມ, ປ່ຽງຫຼັງກໍ່ມີສີແຈ້ງເຊັ່ນກັນແຕ່ມີແຊກຂວາງຢູ່ເຄິ່ງເສື້ອຂ້າງຕີນ. ສ່ວນຊຸດອາພອນຂອງແມ່ຍິງໃນປະຈຸບັນກໍ່ໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍລວດລາຍທີ່ມີສີສັນຫຼາກຫຼາຍຢ່າງສວຍງາມ. ທ່ານ ຫງວຽນຟອງ, ຜູ້ຄົ້ນຄ້ວາຊຸດອາພອນຂອງງົນເຜົ່າຕ່າງໆ ຢູ່ ໄຕງວຽນ, ໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ:
“ລວດລາຍປະດັບໃນຊຸດອາພອນຂອງຜູ້ຊາຍຕ່າງກັບລວດລາຍໃນຊຸດອາພອນຂອງຜູ້ຍິງ. ລວດລາຍໃນຊຸດອາພອນຂອງຜູ້ຊາຍສ່ວນຫຼາຍແມ່ນປະດັບດ້ວຍຮູບທີ່ເຂັ້ມແຂງແຮງກ້າຄື: ຮູບຮົ້ວ, ລູກທະນູ, ສ່ວນລວດລາຍໃນຊຸດອາພອນຂອງຜູ້ຍິງແມ່ນຮູບພາບທີ່ອ່ອນນວນຄື: ຮູບດອກໄມ້, ຕົ້ນໄມ້ໃບຫຍ້າ… ນອກນັ້ນເຂົາເຈົ້າຍັງໃຊ້ຫີນທີ່ມີຄ່າ, ໝາກຕຸ້ມ… ເພື່ອປະດັບໃຫ້ຊຸດອາພອນຂອງຕົນອີກ”.
ງານບຸນຂອງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ
(ພາບ: dantocviet.vn)
ເບິ່ງລວມແລ້ວ, ຊຸດອາພອນຂອງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ໃນປະຈຸບັນຍັງລຽບງ່າຍ ແລະ ເໝາະສົມກົມກຽວກັບທັດສະນີຍະພາບຂອງເຂດພູຜາປ່າໄມ້ໄຕງວຽນ ທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະຫາສານ. ໃນຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາ, ຜູ້ຊາຍຄືວ່າງາມກວ່າ ດ້ວຍຮ່າງກາຍລ້ຳສັນເຂັ້ມແຂງ. ສ່ວນຜູ້ຍິງກໍ່ມີຄວາມສະເໜ ແລະ ອ່ອນໂຍນກວ່າ. ຈຸດພິເສດສະເພາະໃນຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາ ນັ້ນແມ່ນມີເຄື່ອງປະດັບຕິດພ້ອມຄື: ຂົນນົກ, ງາຊ້າງ ຫຼືເຄື່ອງໂລຫະທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານ. ຜູ້ຍິງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ຍັງສ້າງຄວາມງາມໃຫ້ຕົນດ້ວຍການໃສ່ຕຸ້ມຫູ, ໃສ່ປອກຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ເຂົາເຈົ້າຄິດວ່າ, ໃສ່ເຄື່ອງປະດັບຍິ່ງຫຼາຍເທົ່າໃດ, ຜູ້ຊາຍຍິ່ງຮັກເທົ່ານັ້ນ.
ປະຈຸບັນ, ຊາວເຜົ່າ ເບີເຣົາ ໄດ້ຮັບເອົາຄວາມຮູ້ຈາກພື້ນຖານອະລິຍະທຳໃໝ່, ການນຸ່ງຖືກໍ່ທັນສະໄໝກວ່າ. ແຕ່ເຖິງວ່າສັງຄົມຈະພັດທະນາຄືແນວໃດກໍ່ຕາມ, ຊາວເຜົ່າ ເບີເຣົາ ກໍ່ມີສະຕິຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຕົນໄວ້. ທ່ານ ດັ້ງຮືງ, ພະນັກງານຄະນະກຳມະການຊົນເຜົ່າແຂວງກອນຕຸມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ໂຄງການຟື້ນຟູອາຊີບຕ່ຳຫູກທໍໄໝຜ້າແພພື້ນເມືອງໃຫ້ຊາວຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ພວມໄດ້ຮັບການປະຕິບັດ. ກ່ອນນີ້ບາງເທື່ອຊາວເຜົ່າ ເບີເຣົາ ຕ້ອງຊື້ຊຸດອາພອນຈາກລາວມາໃຊ້, ແຕ່ປະຈຸບັນ, ພາຍຫຼັງເຂົ້າຮ່ວມຊຸດບຳລຸງວິຊາຊີບຕ່ຳຜ້້າພື້ນເມືອງ 4 ຊຸດໂດຍໂຄງການນີ້ຈັດຂຶ້ນ, ເຂົາເຈົ້າສາມາດຜະລິດຊຸດອາພອນຂອງຊົນເຜົ່າຕົນດ້ວຍຕົນເອງໄດ້, ບໍ່ຕ້ອງຊື້ຢູ່ລາວອີກ. ”
ຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາ
(ພາບ: dantocviet.vn)
ຊຸດອາພອນຊ້ອນແຝງບັນດາຄຸນຄ່າດ້ານຈິດໃຈ, ມີສີສັນສະເພາະ, ແມ່ນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງແຕ່ລະຊົນເຜົ່າ, ນີ້ກໍ່ແມ່ນຈຸດພິເສດສະເພາະເພື່ອຈຳແນກແຕ່ລະເຜົ່ານຳກັນ. ຊຸດອາພອນຂອງເຜົ່າ ເບີເຣົາໃນປະຈຸບັນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄຸນຄ່າສ້າງຄວາມງາມໃຫ້ແກ່ຊາວຊົນເຜົ່າເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳສະເພາະຂອງຊົນເຜົ່າ ເບີເຣົາ ຢູ່ເຂດໄຕງວຽນອີກດ້ວຍ.