 เคปาน คือเก้าอี้แห่งบรรพชน เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นมิตร |
เคปาน เป็นเก้าอี้ที่ทำจากไม้ทั้งต้น ยาวตั้งแต่5-15เมตร กว้าง 70-90เซนติเมตร หนาประมาณ10เซนติเมตร หัวสองด้านถูกเหลาให้กลมเพื่อให้เก้าอี้ดูสวยกว่า เพื่อทำเก้าอี้นี้ต้องใช้แรงคนที่เป็นกลุ่มและใช้เวลาทำ7วัน 11วันหรือ13วัน ซึ่งภายในเวลานั้นเจ้าของบ้านต้องเตรียมพร้อมเหล้ากับอาหารสำหรับชาวบ้านที่มาช่วยทำเคปาน เป็นเจ้าภาพจัดพิธีเซ่นไหว้ขอพรและจัดงานเลี้ยงชุมชนด้วย ผู้ใหญ่บ้าน อาเอ ฮาว หมู่บ้านตู ต.เออาตูล อ.กือ เมองาร์ จ.ดั๊กลัก เผยว่า การหาต้นไม้ใช้ทำเก้าอี้ต้องได้รับการปรึกษาหารือกับครอบครัวของฝ่ายภรรยาแล้วมีการเอาเปลือกของต้นไม้นั้นมาทำพิธีเซ่นไหว้ที่บ้านเพื่อขอเทพเจ้าที่คอยดูแลป่าอนุญาตให้ตัดต้นไม้นี้ มีการเลือกวันเวลาที่มีฤกษ์ดีเพื่อเข้าป่าตัดไม้“ก่อนการตัดต้นไม้ที่เลือกไว้ทำเคปาน เยาวชนที่เป็นชาย3หญิง3ในชุดพื้นเมืองจะร่วมร้องรำทำเพลงรอบๆต้นไม้นี้ หลังจากนั้นหมอผีจะทำพิธีก่อนตัดต้นไม้ด้วยความเชื่อว่า ท่อนไม้นี้เมื่อนำไปทำเก้าอี้เนื้อไม้จะไม่แตก”
หมอผีจะเป็นผู้ใช้ขวานแซะที่ลำต้นเป็นคนแรก ต่อด้วยคนอีก7คนที่ถูกคัดเลือกมาแล้วก็ใช้ขวานแซะที่ลำต้นคนละ3ครั้ง หลังจากนั้นชาวบ้านถึงจะมาร่วมมือช่วยตัดต้นไม้ลง เมื่อกิ้งก้านใบถูกตัดหมดเจ้าของบ้านกับหมอผีจะขึ้นเดินบนท่อนไม้นี้7รอบเพื่อเป็นพิธีไล่ผี ส่วนช่างฝีมือ7คนที่ถูกเลือกจะทำการผ่าเหลาให้เป็นเก้าอี้เคปานที่มีลักษณะของเรือยาว เมื่อเสร็จงานจะมีการจัดพิธีแห่เคปานเหมือนพิธีต้อนรับสมาชิกใหม่ในครอบครัว ผู้ใหญ่บ้าน อาเอวุย จากอ.กรงปาค จ.ดั๊กลัก เผยว่า สำหรับชาวเอเด เคปานก็เหมือนมนุษย์มีจิตวิญญาณดังนั้นเมื่อเข้าบ้านใหม่ก็ต้องทำพิธีต้อนรับ“เพื่อเตรียมให้แก่พิธีแห่เก้าอี้เคปาน เจ้าของบ้านต้องจัดสิ่งของหลายอย่าง โดยผู้หญิงและผู้ชายต้องเตรียมเสื้อผ้าเพื่อใช้คลุมเคปาน นอกนั้นก็ต้องมีเหล้าอุที่เก็บไว้ก่อน3-5ปี”
เริ่มขบวนแห่เคปานจะมีการแบ่งเครือญาติของเจ้าของบ้านให้ยืนสองแถวปรบมือต้อนรับ เมื่อหัวมุมเก้าอี้มาถึงบันไดหมอผีจะออกมาทำพิธีด้วยการปักดาบไว้บนเคปานเพื่อเป็นการไล่ผีไล่สิ่งชั่วร้ายออกจากเคปานให้หมดท่ามกลางเสียงเป่าเครื่องดนตรีพื้นเมืองคือ กีปาห์ ดิงป๊วด ตาคตาร์ เมื่อนำเคปานขึ้นบ้านแล้วในวันต่อมาก็จะมีการจัดพิธีเซ่นไหว้ด้วยควาย2ตัวสำหรับบรรพบุรุษและเจ้าของบ้าน ส่วนเครื่องเซ่นไหว้สำหรับเคปานจะเป็นหมูดำ1ตัวกับเหล้าอุ1ไห
เก้าอี้เคปานถูกตั้งที่ห้องรับแขกติดผนังทางทิศตะวันตกของบ้าน ห้ามไม่ให้ใครนั่งบนเคปานจนกว่าพิธีต่างๆจะเสร็จสมบูรณ์ โดยหมอผีจะพาเจ้าของบ้านขึ้นมานั่งก่อนแล้วทำอย่างนี้3รอบเพื่อเป็นการยืนยันว่านี่คือเจ้าของคนใหม่ของเคปาน จะมีการบรรเลงฆ้องเพื่อให้หมอผีรายงานกับเทพเจ้าว่าเคปานตัวนี้มีเจ้าของแล้ว ผู้ใหญ่บ้าน อาเอ ฮาว หมู่บ้านตู ต.เออาตูล อ.กือ เมองาร์ จ.ดั๊กลัก เผยว่า“หมอผีจะเอ่ยชื่อของเทพเจ้าทั้งหลายที่เป็นผู้ดูแลแหล่งน้ำ ขุนเขาหรือต้นไม้ป่าเขารวมทั้งเชิญดวงวิญญาณของบรรพชนมาร่วมพิธีและขอพรให้เจ้าของบ้านมีความอิ่มหนำผาสุก ซึ่งในการจัดพิธีแห่เคปานหากญาติพี่น้องไม่มาร่วมงานก็หมายความว่าจะไม่โชคดี”
พิธีแห่เคปานเสร็จสิ้นลงด้วยการจัดงานเลี้ยงโดยเจ้าของบ้านจะเชิญทุกคนร่วมฉลองอย่างสนุกสนาน ตามความเชื่อของชาวเอเด เคปาน คือเก้าอี้แห่งบรรพชน เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นมิตร ดังนั้นเมื่อได้นั่งบนเก้าอี้นี้ช่องว่างระหว่างชนชั้นรวมทั้งความโกรธแค้นทุกอย่างจะหายไปหมดเหลือแต่มิตรไมตรีที่จริงใจระหว่างมนุษย์ด้วยกันเท่านั้น.