 หมอผีประจำหมู่บ้านทำพิธีเซ่นไหว้ |
งานเทศกาลซังคานนี้มีที่มาเริ่มจากพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษของหมอผีประจำหมู่บ้านที่ได้รับความนับถือจากผู้คนว่าเป็นเหมือนสายสัมพันธ์เชื่อมต่อระหว่างมนุษย์และเทพเจ้า โดยผู้ที่ได้รับการรักษาโดยหมอผีนั้นจะขอเป็นลูกบุญธรรม และหมอผีจะเป็นผู้ดำเนินพิธีซังคาน นาย ลือวันซวน หมอผีประจำตำบลโจว์หว่าง อำเภอกวิ่งห์โจว์ จังหวัดเหงะอานเผยว่า“หมอผีช่วยรักษาคนป่วย เมื่อคนป่วยหายดีแล้วก็จะมาประกอบพิธีซังคาน โดยชาวบ้านเขาเชื่อว่า หมอผีเป็นผู้ที่ขึ้นไปสวรรค์เพื่อขอพรจากเทพเจ้าให้คนในหมู่บ้าน ให้เด็กและผู้ใหญ่มีสุขภาพที่ดี ให้สัตว์ในป่าหรือสัตว์เลี้ยงแข็งแรงโตเร็ว พืชผลก็อุดมสมบูรณ์ ผู้คนที่ได้รับการช่วยเหลือในการรักษาโรคก็จะมาขอให้ได้เป็นลูกบุญธรรมของหมอผี”
งานเทศกาลซังคานมักจัดขึ้นเป็นเวลา1วัน1คืนที่บ้านของหมอผีและที่ลานกว้างรอบบ้าน โดยนอกจากเครื่องเซ่นไหว้ที่จำเป็นยังมีการจัดกิจกรรมแสดงดนตรีประกอบพิธีด้วย รวมทั้งการตั้งต้น “สั่งตาง"(xằng tang) อยู่ตรงกลางสถานที่จัดงานในบ้านของหมอผีเพื่อแขวนรูปสัตว์ต่างๆที่ทำจากเนื้อไม้สั่งตางที่ย้อมสีสันอันหลากหลาย เมื่อจัดพิธีเซ่นไหว้เสร็จเรียบร้อย ทุกคนที่มาร่วมงานจะล้อมวงเต้นรำและดื่มเหล้าอุเพื่อขอพรให้ครอบครัวประสบแต่โชคลาภและทั้งหมู่บ้านอิ่มหนำผาสุก นายเหงวียนแองต๊วน ผู้อำนวยการศูนย์วัฒนธรรมอำเภอกวิ่งห์โจว์ จังหวัดเหงะอานเผยว่า“เทศกาลซังคานได้รับการส่งเสริมพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เป็นเทศกาลที่มีหลายขั้นตอนที่ต้องดำเนินการซับซ้อนมาก ถ้าเป็นเทศกาลที่จัดขึ้นเหมือนการแสดงการเตรียมถาดถวายบรรพบุรุษจะต้องมีหัวหมู ข้าวเหนียวหลากสี ปลา หมากพลู ธูปเทียน ดอกไม้ เหล้า เป็นต้น ส่วนถ้าเป็นการจัดงานเพื่อขอบคุณบรรพบุรุษ หมอผีจะเป็นคนเตรียมเครื่องบูชา ส่วนในเทศกาลที่ประชาชนจัดเพื่อขอบคุณหมอผีชาวบ้านจะเตรียมเครื่องเซ่นไหว้เอง เทศกาลนี้มักจะจัดภายในบ้าน และมีไหแหล้าอุวางไว้ใต้ต้นสั่งตางเพื่อให้ลูกหลานและผู้ร่วมงานดื่มร่วมกัน เต้นรำ และร้องเพลง และขอให้กันประสบแต่โชคดี”
 ต้น “สั่งตาง"(xằng tang) ในงานเทศกาล Xăng Khan ของชนเผ่าไท |
ตามที่ชาวบ้านได้เล่านั้น ไม่มีใครจำได้ว่าเทศกาลซังคานนี้เริ่มขึ้นเมื่อไหร่ รู้แต่ว่าพิธีนี้มักจะจัดขึ้นทุกปีโดยหมอผีประจำแต่ละหมู่บ้าน พิธีเซ่นไหว้ดังกล่าวก็มีหลายขั้นตอน แต่ละขั้นตอนจะมีเพลงมีกลอนประกอบ ซึ่งเป็นตำนาน นิทาน ที่เล่าขานเรื่องการบุกเบิกก่อตั้งหมู่บ้าน เรื่องราวของวีรบุรุษชนเผ่าไท เกี่ยวกับชีวิตของบรรพบุรุษ บนสวรรค์ เกี่ยวกับหมอผีที่สอนวิธีการรักษาโรคและใช้ยาสมุยไพร การช่วยสิ่งมีชีวิต เป็นต้น ดร.วีวันอาน หัวหน้าแผนกเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์เวียดนาม กล่าวว่า “โดยปกติทุกๆ 3 ปีหรือ 5 ปี จะจัดพิธีซังคานครั้งใหญ่ โดยหัวหน้างานก็ต้องเชือดหมูทั้งตัวส่วนชาวบ้านหรือลูกบูญธรรมมักจะสมทบไก่ หรือเงินเพื่อซื้อหมู”
พิธีซังคานมีความผูกพันกับกระบวนการพัฒนาของชุมชนเผ่าไทและได้สร้างเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่เด่นชัด แตกต่างกับกลุ่มชาติพันธุ์อื่น และในเทศกาลนี้ยังมีการรักษาพิธีกรรมและการแสดงพื้นบ้านต่างๆมากมาย ทำให้ถูกระบุอยู่ในรายชื่อมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติ เมื่อปี 2017.