Tháng 8 năm 2020, thành phố Sơn La, thuộc tỉnh Sơn La, xây dựng đề án về giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thành phố Sơn La mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc tiểu vùng Tây Bắc giai đoạn 2020-2025. Việc triển khai thực hiện đề án với sự đồng thuận của chính quyền cơ sở và nhân dân được xem là một trong những việc làm cụ thể để đưa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIX vào cuộc sống, góp phần gìn giữ,phát huy những nét văn hóa truyền thống dân tộc đang có nguy cơ mai một.
Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Cứ đều đặn vào tối thứ 7, chủ nhật hàng tuần, các thành viên của câu lạc bộ “ Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc Thái” ở bản Hìn, phường Chiềng An, thành phố Sơn La lại tập trung về nhà văn hóa bản để cùng nhau luyện tập các bài múa xoè cổ, các làn điệu dân ca Thái. Chị Lò Xuân Hưởng, Chủ nhiệm Câu lạc bộ bảo tồn văn hoá Thái bản Hìn, cho biết: Thực hiện đề án của thành phố về bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá dân tộc, từ tháng 10 năm 2020 câu lạc bộ được thành lập với sự tham gia của 85 hội viên là những người đam mê, yêu thích văn hoá văn nghệ các lứa tuổi trong bản.
 Lớp dạy chữ Thái do dòng họ Quàng ở bản Bó tổ chức. Ảnh: VOV |
Ngoài phục dựng lại 7 bài múa xoè cổ của đồng bào Thái Sơn La, câu lạc bộ cũng giành nhiều thời gian luyện tập các làn điệu dân ca Thái, mời thầy đến truyền dạy chữ Thái cho hội viên và bà con dân bản:“Lớp học chữ Thái, tới này tiếp tục học để mọi học viên đều đọc thông, viết thạo. Đến kỳ nghỉ hè các em học sinh có nhu cầu học tiếp tục cho các em vào học. Về các nhạc cụ dân tộc, sẽ mời các ông, bà có kinh nghiệm trong việc sử dụng nhạc cụ dân tộc về truyền dạy cho thế hệ trẻ để các cháu kế tiếp truyền thống văn hoá của bản”
Homstay Tiến Quân, cơ sở lưu trú cộng đồng ở bản Bó, phường Chiềng An, giờ đã trở thành điểm đến của nhiều du khách trong, ngoài tỉnh khi đến tham quan, du lịch thành phố Sơn La. Ngoài khu lưu trú là 2 nhà sàn truyền thống của dân tộc Thái có các phòng buồng riêng biệt và cộng đồng, ẩm thực, văn hóa văn nghệ được phục vụ ở đây đều mang đậm chất văn hóa Thái.
 Bà con bản Lầu duy trì nghề làm các sản phẩm thịt trâu, bò khô phục vụ du khách. Ảnh: VOV |
Ông Lù Tiến Quân, chủ cơ sở homstay này vốn cũng là một người con của đồng bào Thái chia sẻ: Lý do để ông và gia đình mạnh dạn đầu tư homstay này xuất phát từ mong muốn giới thiệu với du khách về bản sắc văn hóa dân tộc, từ đó gìn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình và tạo công ăn việc làm cho chính bà con dân bản: “Mong mỏi của tôi là mình duy trì để truyền bá những phong tục, tập quán của dân tộc mình. Dân tộc Thái nổi tiếng với ẩm thực. Chúng tôi cũng mong muốn sưu tầm, tiếp tục duy trì ẩm thực truyền thống từ xưa ông bà để lại. Và du khách cũng toại nguyện với những món ăn dân tộc đó”.
Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa bản Hìn và homstay Tiến Quân là hai trong rất nhiều phần việc cụ thể được chính quyền và mỗi cá nhân ở thành phố Sơn La đang nỗ lực triển khai để lưu giữ, bảo tồn được những nét văn hóa đang có nguy cơ mai một.
 Homstay Tiến Quân bố trí ăn, ngủ, nghỉ mang đậm văn hóa Thái. Ảnh: VOV |
Trong nỗ lực gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, hiện nay, ngoài duy trì lễ hội “Mùa hoa ban”, “Hội xuân dâng Bác”, liên hoan văn nghệ quần chúng hàng năm trong điều kiện không có dịch bệnh Covid-19, thành phố đã phát động mặc trang phục dân tộc đến công sở, đến trường học đối với cán bộ, công chức, viên chức, thầy cô giáo và học sinh các nhà trường được đông đảo cán bộ, công chức, viên chức, thầy cô giáo và học sinh hưởng ứng vào ngày thứ 2 hàng tuần. Thành phố cũng hỗ trợ được 7 hộ gia đình ở các bản xây dựng các cơ sở du lịch cộng đồng vừa đón du khách đến tham quan, ngủ nghỉ, vừa trải nghiệm các nét văn hóa dân tộc Thái.
Việc duy trì hoạt động thường xuyên của các câu lạc bộ bảo tồn văn hóa và 180 đội văn nghệ quần chúng ở các tổ, bản đã thực sự là nòng cốt để truyền bá, phổ biến các làn điệu dân ca, các điệu xòe Thái cổ trong nhân dân. Bên cạnh đó, nhiều bản đang vận động các gia đình thường xuyên giao tiếp với nhau bằng tiếng mẹ đẻ khi ở nhà. Một số cá nhân, dòng họ cũng tự nguyện mở lớp truyền dạy tiếng chữ dân tộc miễn phí cho bà con. Nhiều hộ gia đình đồng bào Thái mạnh dạn phát triển nghề thêu dệt thổ cẩm, chế biến các sản phẩm thịt khô, các sản phẩm quà tặng du lịch phục vụ nhu cầu của du khách.
Ông Tòng Ngọc Hoa, Trưởng bản Lầu, bản có nghề chế biến các sản phẩm thịt khô của đồng bào Thái, chia sẻ: “Chương trình Ocop mỗi xã một sản phẩm của tỉnh, bản chúng tôi cũng tham gia được 02 sản phẩm là thịt trâu gác bếp và lạp sườn. Và 2 sản phẩm này cũng đã được công nhận đạt 3 sao sản phẩm Ocop tỉnh Sơn La”.
Thực hiện Đề án về giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thành phố Sơn La mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc tiểu vùng Tây Bắc giai đoạn 2020-2025, thành phố Sơn La phấn đấu thành lập được 11 câu lạc bộ văn hóa Thái và duy trì hoạt động thường xuyên của 100% các đội văn nghệ bản làm nòng cốt trong việc khôi phục, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, gắn với gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, xây dựng môi trường thành phố văn minh, thân thiện, mến khách, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Thái.
Ông Trần Công Chính, phó Chủ tịch UBND thành phố Sơn La, cho biết thêm: “Chúng tôi tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của các đội văn nghệ quần chúng tại các bản. Thứ 2, thành lập các câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Thái, trước mắt các xã, phương có bản dân tộc Thái thí điểm tổ chức một câu lạc bộ. Thứ 3, tập trung xây dựng gia đình văn hóa, làng bản văn hóa”.
Sự tâm huyết, đồng lòng của chính quyền các cấp và mỗi người dân thành phố Sơn La đã góp phần không nhỏ giúp bảo tồn và phát huy vốn văn hóa truyền thống của các dân tộc ở thành phố này.