Nằm giữa biển khơi quanh năm khí hậu khắc nghiệt nhưng huyện đảo Trường Sa (nay là Đặc khu Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) luôn khoác trên mình màu xanh của cây cối. Cùng với Chương trình “Xanh hóa Trường Sa”, chính quyền và nhân dân Đặc khu Trường Sa đã xây dựng nên một không gian sống trong lành, bình yên.
Đặt chân lên các đảo ở quần đảo Trường Sa, từ đảo chìm đến đảo nổi, đâu đâu cũng thấy cây xanh cùng những vườn ươm, vườn rau xanh mát. Tại Thị trấn Trường Sa, có khoảng 2 nghìn cây ươm. Quá trình ươm cây đều tuân thủ đầy đủ quy trình, kỹ thuật chăm sóc từ kích thước hố trồng đến việc che chắn gió, bảo đảm độ ẩm, phân bón để cây sinh trưởng, phát triển tốt. Chính quyền Đặc khu khuyến khích, động viên cán bộ, chiến sĩ khi ra đảo công tác mang theo hạt giống các loại hoa và cây cảnh để ươm.
 Sức sống và sự phát triển vượt bậc ở các đảo nổi như Sinh Tồn hiện lên với những hàng cây xanh, hải đăng, hệ thống điện gió... Ảnh: Minh Lân/VOV |
Trên đảo An Bang, hằng ngày, Thiếu tá Nguyễn Văn Nam, Chính trị viên đảo An Bang, thường cùng các chiến sỹ trộn đất để ươm dừa, Bàng vuông, Tra, Mù u…, những loại cây đặc thù ở Trường Sa. Thiếu tá Nguyễn Văn Nam cho biết do thổ nhưỡng chủ yếu là cát, đá san hô nên khả năng giữ nước rất hạn chế, nước tưới bao nhiêu cũng bị thấm hết. Mặt khác, trong những ngày sóng to, gió lớn, nước biển tràn qua đảo cũng làm cho cây chậm phát triển: Cán bộ, chiến sỹ trên đảo phải chủ động lựa chọn các loại giống rau khỏe, phù hợp thổ nhưỡng. Đặc biệt là tích cực chăm sóc, tăng gia sản xuất. Đến thời điểm này, chúng tôi luôn đảm bảo và vượt mức rau xanh cho bữa ăn.
Chiến sỹ Nguyễn Hữu Nam hằng ngày đều cặm cụi chăm sóc vườn rau với nhiều loại rau xanh, như: mùng tơi, mướp, bí. Những ngày sóng to, gió lớn, nước biển tạt vào đảo… Nam với đồng đội lại tất bật che chắn, tưới nước cho rau: Chiều là tôi làm đất, tưới nước cho cây. Rau cải thì bón phân bón hữu cơ, trộn đều với đất… Rau mùng tơi thì tưới và bắng sạch và nước vo gạo. Mỗi tháng chúng tôi thu hoạch khoảng 17kg. Nhờ canh tác tốt mà đơn vị đủ rau xanh trong bữa cơm hằng ngày. Tôi thấy trồng cây xanh giúp đảo xanh tươi, mát mẻ hơn. Bữa ăn thì có thêm rau xanh.
Tại đảo Sinh Tồn Đông, dưới những tán cây rợp bóng mát là những vườn ươm được che chắn cẩn thận, với đa dạng các loại cây, như cây tra, cây bàng vuông, cùng nhiều loại rau xanh. Chiến sỹ Nguyễn Văn Thuận, người phụ trách vườn ươm, cho biết:
Cây giống thì chúng tôi tìm hạt già, hái xuống phơi khô, ủ đất thời gian trước đó xong là ươm. Vườn ươm che lưới lại để đề phòng gió biển.
 Sức sống và sự phát triển vượt bậc ở các đảo nổi như Sinh Tồn hiện lên với những hàng cây xanh, hải đăng, hệ thống điện gió... Ảnh: Minh Lân/VOV |
Trong khi đó, các vườn ươm của Đảo Sinh Tồn Đông, các vườn ươm của đảo trên quần đảo Trường Sa được xây dựng kiên cố, che chắn gió. Chính trị viên Đảo Sinh tồn Đông, Trung tá Lê Doãn Hợp, cho biết: Từ năm 2022 đến nay, đảo đã ươm được 500 cây, chiết cành, nhân giống hơn 100 cây. Từ vườn ươm Sinh Tồn Đông, các cây non được đưa đi khắp các đảo trên quần đảo Trường Sa. Năm 2023, đảo đã ươm chuyển sang Đảo Núi Le A hơn 30 cây phi lao, tra và chanh; chuyển cho Đảo Đá Lớn 20 cây tra, 5 cây bàng vuông. Đảo Thuyền Chài, Tiên Lữ và nhiều đảo khác nhận được hàng chục kg muống biển và hàng trăm cây giống, hạt giống các loại: Chúng tôi phải phát huy sức trẻ của đoàn viên thanh niên và xung kích gương mẫu của cán bộ, chiến sỹ trên đảo. Mỗi người chung tay bảo vệ chăm sóc từng cây xanh. Ươm chiết từng cành cây, nhặt từng quả khô để ươm được từng cây nẩy mầm và bằng cái nguồn nước vệ sinh cá nhân tiết kiệm để chăm sóc cây. Mỗi tháng, mỗi người ươm 2 đến 3 cây. Từ đầu năm ngoái, chúng tôi đã ươm được gần 1000 cây xanh.
Tại xã đảo Song Tử Tây, thực hiện chương trình “Xanh hóa Trường Sa”, đảo giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cho các cán bộ, chiến sỹ và nhân dân số lượng cây để trồng, chăm sóc. Hằng tuần, hằng tháng, các tổ kiểm tra, chấm điểm thi đua. Mỗi cán bộ, chiến sĩ hết nghĩa vụ trở về đất liền đều chủ động chiết, trồng tặng đảo từ 1 đến 2 cây xanh, các chiến sĩ mới tiếp nhận cây của anh em đi trước, chăm sóc cây phát triển tốt. Trung úy Trịnh Duy Quyền, Đảo Song Tử Tây, chia sẻ: Hôm nay, nhìn lại đảo Song Tử Tây được xanh tốt như thế này thì những người anh người chú đi trước đã gây dựng nên những vườn ươm và đến nay là đến lượt tôi đảm nhiệm lại thì tôi phải cố gắng chăm sóc cây của các anh đi trước, rồi truyền thụ những kinh nghiệm cho những người đi sau. Cây tốt thì người vui mừng, mình cảm thấy công sức mình bỏ ra xứng đáng.
 Sức sống và sự phát triển vượt bậc ở các đảo nổi như Sinh Tồn hiện lên với những hàng cây xanh, hải đăng, hệ thống điện gió... Ảnh: Minh Lân/VOV |
Gắn bó với Trường Sa từ khi mới đôi mươi, năm 2025 trở lại đảo, Trung tá Vũ Văn Minh, nhân viên Tham mưu Đảo Trường Sa, không khỏi ngỡ ngàng vì màu xanh của đảo: Ngày xưa, cây còn bé bây giờ thay đổi hẳn. Tôi ra đây đầu tiên là năm 96, cái cây này thì nó mới bằng cành nhỏ mà giờ năm nay đã rất phát triển. Nói chung tất cả những cây này sống khoảng 35 đến 40 năm. Kể cả cây phong ba thân đen cũng trồng hết. Cây xanh thì đầu tiên có bóng mát che cho bộ đội, giữ nước ngọt trong đất. Lúc mệt mỏi, ra ngoài thấy màu xanh thì cảm thấy sảng khoái, dễ chịu, thoải mái.
Tại Đặc khu Trường sa, nhiều cây xanh đã 30-40 năm tuổi, thậm chí có những cây có tuổi đời cả trăm năm và đã được công nhận là Cây Di sản. Không chỉ có giá trị đặc biệt về khoa học, văn hóa và cảnh quan, những Bàng vuông, Phong ba, Tra hay Mù u đã giúp Trường Sa xanh màu bình yên và thể hiện sức sống mãnh liệt của đất và người nơi biển khơi.