Bộ chân dung văn học đồ sộ Bạn Văn Bạn Mình của NXB Kim Đồng vừa ra mắt, là tuyển tập những cuốn sách chân dung văn học đặc sắc nhất của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng viết về những người bạn,cũng là những văn nghệ sĩ tài ba, đã từng xuất bản và cả những bản thảo chân dung văn học chưa từng công bố, qua đó, giúp độc giả cảm nhận gần gũi hơn về tác phẩm, tác giả và cung cấp những tư liệu dồi dào, chân thực về lịch sử văn chương.
 Bộ sách Bạn Văn Bạn Mình của NXB Kim Đồng vừa ra mắt, là tuyển tập những cuốn sách chân dung văn học đặc sắc nhất của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng viết về những người bạn, cũng là những văn nghệ sĩ tài ba, đã từng xuất bản và cả những bản thảo chân dung văn học chưa từng công bố. |
Với Bạn Văn Bạn Mình, mảng chân dung - phê bình văn học trở nên rất hấp dẫn và với nhiều tác phẩm hay, giá trị, đã làm nên tên tuổi các tác giả. Ở đó, chân dung các văn nghệ sĩ được khắc họa rõ nét, với nhiều góc nhìn, nhiều khía cạnh, bật lên đặc điểm khác biệt trong hình dung và tâm tính mỗi người.
Bạn Văn Bạn Mình bao gồm 10 cuốn: “Phê bình và cảo luận” (của Thiếu Sơn), “Hình dung và tâm tưởng”(của Lan Khai), “Văn thi sĩ tiền chiến” (của Nguyễn Vĩ), “Văn thi sĩ hiện đại” (của Bàng Bá Lân), “Đốt lò hương cũ” (của Đinh Hùng), “Chân dung văn học” (của Nguyễn Tuân), “Mười chín chân dung nhà văn cùng thời” (của Vũ Bằng), “Những gương mặt” (của Tô Hoài), “Cây bút đời người” (của Vương Trí Nhàn), “Bạn văn" (của Nguyễn Quang Lập).
Trong diễn văn đọc trước Viện Hàn Lâm Pháp năm 1753, phát biểu của nhà văn Pháp Buffon đã đi vào lịch sử, và câu này được Phạm Quỳnh dịch ra tiếng Việt: “Văn tức là người” đã trở thành danh ngôn. Đó cũng chính là sự cô đọng súc tích nhất về nội dung, quan điểm, cách thức của một bộ sách chân dung văn học.
Bên cạnh một số thông tin tiểu sử, thủ bút, chữ ký, cuốn sách nói về những kỷ niệm vui buồn, tình bạn tình yêu, cá tính và thói quen độc đáo của các nhà thơ, nhà văn. Chẳng hạn, nhắc tới Tản Đà, ai cũng biết ông luôn được kính trọng về nhân cách và tài thơ phú, nhưng nếu được chứng kiến bữa rượu do tự tay nhà thơ chuẩn bị thì bạn sẽ hiểu vì sao anh em văn nghệ sĩ nể phục tài sành và kỹ trong ẩm thực của ông. Hay bạn có biết nhà văn Nguyễn Tuân là một trong những diễn viên Việt Nam đầu tiên ra nước ngoài đóng phim? Tiểu thuyết “Tắt đèn” được đặt tựa và viết theo lời thách đố của những người bạn văn ra sao? Câu chuyện ngoài đời của Nguyễn Nhược Pháp với cô gái “đi chùa Hương” thú vị thế nào? Còn chuyện Vũ Trọng Phụng viết ra kiệt tác “Số Đỏ” mà không hề chuẩn bị trước, tới hẹn phải nộp bài cho báo ông mới ngồi vào bàn viết và hỏi bạn bè: “Kỳ trước tớ viết đến đâu rồi nhỉ?”...
Những tập chân dung văn học tuyển chọn trong Bạn Văn Bạn Mình, đều là những tác phẩm đặc sắc, thể hiện “cái tôi” độc đáo riêng biệt của mỗi tác giả. Vì thế, ở mỗi cuốn sách, bạn đọc không chỉ thấy được chân dung các văn nghệ sĩ được nhắc đến mà còn hình dung khá rõ chân dung của chính người viết.
(VOV5) - "Tôi hình dung đây là một nhà khảo cứu văn hóa, một người có am hiểu triết học, đặc biệt là văn hóa dân tộc, để có thể đi đến những chiều sâu khám phá.” - Nhà nghiên cứu Mai Anh Tuấn nhận xét.
“Phê bình và cảo luận” của tác giả Thiếu Sơn là cuốn sách phê bình văn học đầu tiên viết bằng chữ quốc ngữ và Thiếu Sơn được coi là một trong những người mở đầu cho nền phê bình văn học nước nhà. Phê bình và cảo luận còn một số yếu tố “mở đầu” nữa, chẳng hạn, tác giả bình hai tác phẩm được cho là tiểu thuyết đầu tiên của văn học Việt Nam hiện đại: Quả dưa đỏ và Tố Tâm. Và mặc dù là cuốn sách “mở đầu”, nhưng những vấn đề Thiếu Sơn đưa ra, nay vẫn còn tính thời sự.
Qua “Văn thi sĩ tiền chiến”, sẽ thấy một nhà thơ Nguyễn Vỹ điều độ, quy củ, nghiêm ngắn trong công việc nhưng lại không thích nằm yên trong khuôn sáo cũ mòn mà luôn tìm tòi hình thức diễn tả mới lạ khi sáng tác. Người mới gặp sơ sẽ thấy Nguyễn Vỹ hơi lạnh lùng, kiêu ngạo, nhưng với bạn bè thân thiết, ông lại rất chân tình.
Với “Chân dung văn học”, nhà văn Nguyễn Tuân vẫn luôn là cây bút hết mực tài hoa, trân trọng chữ nghĩa. Ông thường vận dụng con mắt tinh tường về cả điện ảnh, hội họa, sân khấu, âm nhạc... để quan sát, cảm thụ văn chương và đưa ra những nhận xét độc đáo, tế nhị về tác phẩm, tác giả. Cách thưởng văn của ông như nhâm nhi thưởng “Chén trà sương” và tinh tế phát hiện ra một phần tư vỏ trấu bị lẫn trong ấm trà ngon.
Còn “Bạn văn”, chỉ qua vài dòng diễn tả cử chỉ hay câu nói cửa miệng: “tôốk lắm tôốk lắm”, “âu chầu”, “may chi nỏ”... là độc giả đã thấy được “chất” của một văn nghệ sĩ nào đó, và những người trong giới thì phải bật cười ha ha khi nhận ra đặc điểm của người bạn văn qua giọng kể rất hài hước tếu táo mà... thấm của nhà văn Nguyễn Quang Lập.
Biên tập viên Hường Lý, NXB Kim Đồng chia sẻ: “Với bộ sách Bạn văn Bạn Mình, Nhà xuất bản Kim Đồng hi vọng và tin tưởng sẽ góp phần hệ thống hóa mảng chân dung văn học, giúp bạn đọc tiếp cận với nguồn tư liệu dồi dào, những câu chuyện văn chương hấp dẫn bên lề các tác phẩm làm nên diện mạo văn học Việt Nam.”