Nghe âm thanh bài tại đây:

“Những thân thể nhiễm độc” dẫn dắt khán giả đi theo câu chuyện của bà Trần Tố Nga, một người phụ nữ Việt Nam suốt đời dấn thân vào nhiều cuộc chiến: cuộc chiến chống lại chủ nghĩa đế quốc, cuộc chiến bảo vệ nữ quyền, bảo vệ hệ sinh thái…Từng là một chiến sĩ trẻ tham gia kháng chiến trong chiến tranh Việt Nam, bà cũng như rất nhiều nạn nhân khác đã bị phơi nhiễm chất độc màu da cam của Mỹ. Gần đây, tại Pháp, bà dẫn đầu vụ kiện lịch sử chống lại các công ty hóa chất Mỹ, để làm rõ sự tàn phá của chất độc này đối với sinh vật và đất đai.

Biên kịch và đạo diễn Marine Bachelot Nguyễn chia sẻ: Vào mùa xuân năm 2019, trong lúc đang viết vở kịch tạm dịch Lưu chuyển ký ức - (hồi ký gia đình Pháp-Việt-Nga), tôi đã đọc cuốn tạm dịch là “Mảnh đất bị nhiễm độc của tôi” - Việt Nam – Pháp, những cuộc chiến của tôi”, cuốn tự truyện của bà Trần Tố Nga.

Số phận đầy biến cố của người phụ nữ này đã làm tôi thấy rất ấn tượng và cảm động. Đó là câu chuyện của một người đã sống qua suốt một thời kỳ lịch sử Việt Nam – từ một đứa trẻ trong cuộc chiến tranh giành độc lập đến một chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trải qua thời kỳ xây dựng chủ nghĩa cộng sản sau năm 1975 – rồi sang Pháp sinh sống vào những năm 1990.

Giống như hàng triệu người dân khác bị nhiễm chất độc da cam trong Chiến tranh Việt Nam, ở tuổi nghỉ hưu, bà nhận thức được gốc rễ của các vấn đề sức khỏe của mình và hôm nay bà đã tiến hành một cuộc đấu tranh mang tính lịch sử: bà kiện khoảng 15 công ty hóa chất nông nghiệp của Mỹ, đòi họ phải chịu trách nhiệm về việc sản xuất chất độc gây ra ô nhiễm đất và ảnh hưởng đến sức khỏe con người qua nhiều thế hệ. Bà yêu cầu bồi thường cho bản thân và cho các nạn nhân chất độc da cam khác.”

Angélica-Kiyomi Tisseyre Sékiné, nữ diễn viên trẻ người Pháp gốc Nhật - Việt, thủ vai nhân vật Trần Tố Nga, nhưng đồng thời cũng là hiện thân của những tiếng nói khác: tiếng nói của quá khứ, tiếng nói tại phiên tòa đang diễn ra... Vở diễn được kể ở ngôi thứ nhất, tái hiện nhiều mốc thời gian, độ tuổi khác nhau và cho khán giả thấy được sự khác biệt của từng thời kỳ.

Câu chuyện kịch được kể đan xen với các phần trình diễn, văn bản, video, hình ảnh về cuộc đời của bà Trần Tố Nga. Vở kịch tái hiện hình ảnh những con người bị tổn thương và bị nhiễm độc bởi bi kịch lịch sử nhưng luôn kiên cường đấu tranh.

Khi tham gia vở kịch này, Angélica có cùng độ tuổi với nhân vật Trần Tố Nga khi bà là chiến sĩ ở vùng du kích, cùng độ tuổi với rất nhiều thanh niên cùng bà gia nhập Hội nạn nhân chất độc da cam dioxin Việt Nam.

Bà Trần Tố Nga, nhân vật tạo cảm hứng hình thành nên vở kịch "Những thân thể nhiễm độc".

Vở kịch “Những thân thể nhiễm độc” từng được trình diễn tại các nhà hát và sân khấu lớn nhỏ khác nhau, với hệ thống phối cảnh, video và ánh sáng cầu kỳ nhưng vẫn giữ được sự trang nhã và tối giản. Các video được dựng bằng cách kết hợp những hình ảnh tư liệu xưa và nay. Những hình ảnh trong các cuộc phỏng vấn của bà Trần Tố Nga được trau chuốt và chọn lọc kỹ lưỡng để phù hợp với vai diễn của nghệ sĩ, mang lại nhiều cảm giác mới lạ cho vở kịch.

Biên kịch và đạo diễn Marine Bachelot Nguyễn cho biết:“Tiểu sử và cuộc chiến pháp lý của bà Trần Tố Nga là chủ đề của nhiều bài báo cũng như một số video hay phim tài liệu gần đây. Với tư cách là đạo diễn, mục tiêu của tôi là tạo ra một màn độc thoại truyền cảm và độc đáo, tái hiện xuyên suốt các thời kỳ, tạo ra cầu nối và những điều bất ngờ: điều khiến tôi quan tâm không phải là bộ phim tiểu sử được thần thánh hóa mà là cách cơ thể và tâm hồn của người phụ nữ này sẽ kể câu chuyện cho khán giả. Làm thế nào mà lịch sử và thế giới lại chảy trong cơ thể ấy, trong từng tế bào và cả trong trí tưởng tượng của bà.

Sự phản kháng của người phụ nữ này, trong suốt cả cuộc đời, để chống lại các thế lực thực dân, đế quốc và tư bản, đối với tôi, đó là một mẫu mực. Tiểu sử và các cuộc đấu tranh của bà giúp chúng ta có thể tiếp cận với các trang cơ bản của lịch sử đương đại, trong sự đan xen của các phương diện chính trị, kinh tế, con người và hệ sinh thái. Với sự can thiệp của Mỹ vào Việt Nam, điều được coi là vụ diệt chủng sinh thái đầu tiên trong lịch sử đã xảy ra: một tội ác chống lại sự sống, gợi lại các hoạt động tàn phá khác trong quá khứ và hiện tại. Điều quan trọng là phải liên kết cuộc đấu tranh vì sinh thái với lịch sử chính trị cũng như với nền kinh tế toàn cầu để có cái nhìn sâu hơn về những cội rễ các vấn đề hiện tại về mặt chính trị.”