Trong kho tàng âm nhạc truyền thống và hiện đại của Việt Nam, hình ảnh người mẹ luôn hiện lên với tất cả sự thiêng liêng, sâu sắc và gần gũi. Và trong dòng chảy ấy, nhạc sĩ – soạn giả Hoàng Thị Dư là một trong những cây bút nữ tiêu biểu, đã để lại nhiều dấu ấn đậm nét với các tác phẩm viết về mẹ, viết về người phụ nữ Việt Nam với tất cả tình yêu, sự trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc.
Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu đến quý vị những tác phẩm đặc sắc của nhạc sĩ – soạn giả Hoàng Thị Dư, được thể hiện qua các thể loại âm nhạc truyền thống như chèo, xẩm, cùng những giai điệu trữ tình sâu lắng. Mỗi tác phẩm là một lời tri ân, là tiếng lòng của người con dành cho mẹ, và cũng là lời ca ngợi vẻ đẹp bất tận của người phụ nữ Việt Nam.
 Nhạc sĩ, soạn giả Hoàng Thị Dư |
Nghe âm thanh chương trình tại đây:
Bài chèo “Vinh Quang Phụ Nữ Việt Nam” do soạn giả Hoàng Thị Dư viết lời, dựa trên làn điệu chèo lới lơ – một điệu hát vừa ngọt ngào, vừa tự hào. Với bài chèo này, soạn giả Hoàng Thị Dư không chỉ viết về mẹ, mà còn viết về người phụ nữ Việt Nam trong tổng thể: từ người mẹ nơi thôn quê, người vợ nơi hậu phương, đến người nữ chiến sĩ nơi tiền tuyến, tất cả đều tỏa sáng bằng đức hy sinh thầm lặng.
Soạn giả Hoàng Thị Dư chia sẻ: "Tôi không ngợi ca những điều lớn lao. Tôi chỉ mong khắc họa được vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong đời sống thường ngày: Đẹp trong gian khó, kiên cường trong thử thách và dịu dàng trong tình yêu thương".
Cũng tôn vinh người phụ nữ Việt Nam, tác phẩm “Mẹ là bóng cả cây cao” với giai điệu lắng đọng, ca từ dịu dàng nhưng sâu lắng, như một lời thủ thỉ của người con đã lớn, đang đi qua cuộc đời, nhưng luôn thấy bóng mẹ sau lưng – cao lớn, bao dung, và đầy yêu thương. Bài thơ gốc của tác giả Nguyễn Thành Long vốn đã rất cảm động, nhưng khi vào chèo, dưới bàn tay chuyển thể của Hoàng Thị Dư, những câu thơ như được thổi hồn dân gian, trở nên mộc mạc, gần gũi hơn.
Về tác phẩm này, soạn giả Hoàng Thị Dư cho biết: "Tôi nhìn thấy trong bài thơ của Nguyễn Thành Long có bóng dáng mẹ tôi và tôi tin rằng có rất nhiều người con sẽ thấy mẹ mình trong đó. Tôi muốn mang bài thơ ấy đến với khán giả theo một cách khác: bằng làn điệu chèo quê hương tha thiết".
Khác với sự trang trọng trong lời ca tôn vinh hay da diết trong lời ru, tác phẩm “Nhớ mẹ” – thể hiện qua thể loại xẩm – lại mang một gam màu trầm lặng, xót xa hơn. Xẩm – vốn là tiếng hát của người dân lao động nghèo – khi được dùng để kể về mẹ, lại càng khiến cảm xúc trở nên chân thực và quặn thắt. Giọng hát nức nở của nghệ sĩ Thanh Hoài cùng phần lời giản dị, mộc mạc mà đầy ám ảnh của soạn giả Hoàng Thị Dư khiến bài xẩm “Nhớ mẹ” chạm đến tận sâu trái tim người nghe. Soạn giả Hoàng Thị Dư nhớ lại: "Tôi viết bài Xẩm này trong một buổi chiều sau khi nghe tin một người bạn vừa mất mẹ và tôi nghĩ đến mẹ mình. Tôi nghĩ đến bao người con chưa kịp nói lời yêu thương với mẹ thì đã quá muộn".
Không chỉ soạn lời cho các tác phẩm âm nhạc dân gian, soạn giả Hoàng Thị Dư còn sáng tác ca khúc. Xin trân trọng giới thiệu một bài hát trữ tình sâu lắng mang tên “Nhớ lời ru của mẹ”, sáng tác bởi chính nhạc sĩ Hoàng Thị Dư, do NSƯT Nguyễn Thành Nam thể hiện. Nếu những tác phẩm trước là tiếng khóc, tiếng kể, thì bài hát này như một vòng tay êm dịu, đưa người nghe về miền ký ức tuổi thơ – nơi có những buổi trưa nắng gắt, tiếng võng kẽo kẹt, và lời ru mềm mại như gió đồng.
“Mẹ tôi không có thơ, không có nhạc nhưng lời ru của bà là cả một thế giới. Những câu hát ru ấy đã theo tôi suốt đời và có lẽ là thứ âm nhạc đầu tiên mà tôi biết đến”. Đó là những tâm sự mà Hoàng Thị Dư đã gửi gắm trong tác phẩm này. Giai điệu nhẹ nhàng, giàu chất tự sự, “Nhớ lời ru của mẹ” không chỉ là một ca khúc – mà còn là một cuốn nhật ký bằng âm nhạc, ghi lại những xúc cảm nguyên sơ nhất của tình mẫu tử.