จุดที่โดดเด่นที่สุดในชุดแต่งกายของสตรีปายี้คือหมวกที่มีความเป็นมาผูกพันกับตำนานของชนเผ่านั่นคือ เมื่อครั้งโบราณกาลชาวปายี้ไม่อยากให้คนในครอบครัวอาศัยกระจัดกระจายห่างเหินกันจึงมาอยู่ร่วมกันในชายคาเดียว แต่เมื่อสมาชิกในครอบครัวใหญ่นั้นยิ่งวันยิ่งเพิ่มขึ้น ครอบครัวเล็กๆของลูกหลานก็ต้องแยกออกมาอยู่บ้านเดี่ยวแต่เพื่อแสดงความสำนึกในการระลึกถึงรากเง่า ถึงพ่อแม่และต้นตระกูล ชาวปายี้ได้นำรูปทรงของหลังคาบ้านมาออกแบบเป็นทรงหมวกประจำชนเผ่าตน คุณ เปอซินฟุก ชาวบ้านตุงจูงโฟ้ อำเภอเหมื่องเคืองเผยว่า "หมวกของเราถือเป็นสัญลักษณ์แห่งชายคาที่อบอุ่นและเป็นเอกลักษณวัฒนธรรมเฉพาะของชนเผ่าเรา"
หมวกของชาวปายี้ทำจากผ้าลินินทอมือ โดยใช้ขี้ผึ้งมาทาซ้ำหลายๆ ครั้งเพื่อให้ผ้าแข็งจนสามารถพับให้เป็นทรงหลังคาบ้าน ส่วนตัวหมวกด้านในนั้นก็ถูกทำมาอย่างดีและมีการประดับด้วยลูกปัดเงินซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของเมล็ดข้าวโพด เมล็ดข้าว และความอิ่มหนำในชีวิต ด้านหลังหมวกมีแม่พิมพ์เงินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีลายแกะสลักเป็นต้นไม้และนกป่า โดยชาวปายี้ เรียกหมวกใบนี้ว่าขุ่นตั่ง “Khùn Tằng”
หมวกของชาวปายี้ทำจากผ้าลินินทอมือ
|
คุณ เปอซินฟุก ชาวบ้านตุงจูงโฟ้ อำเภอเหมื่องเคืองยังเผยว่านอกจากหมวกขุ่นตั่งแล้ว ชุดของสตรีปายี้ก็มีความโดดเด่นมาก โดยทำจากผ้าทอมือ ใช้สีพื้นคือสีครามเข้ม เติมแต่งด้วยสีเขียวอ่อนและสีดำ ส่วนเสื้อติดกระดุมทางขวาโดยมีการเติมแต่งด้วยแถบกระดุมเงินขาวทเเยงไปทางขวาจากส่วนคอเสื้อลงไปถึงแอวทำให้ส่วนเสื้อมีความโดดเด่นมากขึ้น สำหรับส่วนกระโปรงยาวถึงข้อเท้าและออกแบบคล้ายกระโปรงของสตรีเผ่าไทแต่มีผ้าคลุมนอกกระโปรงโดยแถบผ้าส่วนเอวและชายผ้าคลุมมีลายสีขาวที่เข้ากับลายที่แขนเสื้อ ซึ่งสตรีปายี้ทุกคนต่างภูมิใจที่ได้สวมใส่ชุดพื้นเมือง "ดิฉันมีความสุขเมื่อใส่ชุดพื้นเมืองของชนเผ่าตัวเองซึ่งเป็นงานฝีมือของคุณแม่ของพี่ป้าน้าอาเพราะกว่าจะได้ชุดชุดหนึ่งคนที่ตัดเย็บต้องใส่ใจและต้องทำอย่างพิถีพิถันมาก"
อาจจะใช้สีดำผสมสีเทา สีเขียวใบไม้เพื่อให้ชุดดูโดดเด่นงามตา |
เพื่อให้ชุดแต่งกายมีสีสันสวยงามพร้อมลวดลายที่ละเอียดปราณีต สตรีปายี้ได้คิดค้นวิธีการผสมระหว่างเทคนิกการปักลายกับการปะผ้าบนเสื้อให้เป็นลายตามความต้องการ ซึ่งทำให้ลวดลายบนเสื้อผ้าดูมีชีวิตชีวาเป็นอย่างมาก ช่างศิลป์ เปอ ยิน ชิ้น อธิบายว่า"ชุดของเราต้องมีหลายสีมาผสมเข้ากันให้ดูสดใสสวยงาม อาจจะใช้สีดำผสมสีเทา สีเขียวใบไม้เพื่อให้ดูโดดเด่นงามตา"
ชุดพื้นเมืองของเผ่าปายี้ยังเป็นสมบัติที่สำคัญของสตรีเมื่อแต่งงานมีครอบครัวเพราะชุดพื้นเมืองจะใช้เฉพาะในงานตรุษเต๊ตปีใหม่และงานเทศกาลสำคัญต่างๆ ซึ่งทั้งนี้ด้วยคุณค่าด้านวัฒนธรรมและศิลปะการเย็บปักถักร้อยที่เป็นเอกลักษณ์ เมื่อปี2020 ทางกระทรวงวัฒนธรรม กีฬาและท่องเที่ยวได้ประกาศรับรองศิลปะการตกแต่งลวดลายบนชุดพื้นเมืองของชนเผ่าปายี้เป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้แห่งชาติ.