(VOV)_រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì បានបញ្ចប់ដំណើរបំពេញ
ទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ចំនួន៣ គឺឡាវ កម្ពុជា និងប្រ៊ុយណេ នាថ្ងៃទី
២៤មេសា ដោយទទួលបានការព្រមព្រៀង៤ខ ជាមួយប្រទេសទាំងបីពោលខាង
លើ ស្ដីអំពីសមុទ្រខាងកើត។ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះត្រូវបានអនុវត្តក្នុងសភាព
ការណ៍ដែលតុលាកាអាជ្ញាកណ្ដាលអចិន្ត្រៃយ៍នៅទីក្រុងឡាអេ( ហូឡង់) នឹងប្រកា
សសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយ នាពេលខាងមុខនេះ
ស្ដីអំពីការប្តឹងតវ៉ារបស់ហ្វីលីពីន ចំពោះចិន នៅតំបន់សមុទ្រខាងកើត។ បណ្ដាអ្នក
ជំនាញការចាត់ទុកថា៖ គោលដៅនៅខាងក្រោយ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះគឺ
កលប្បិច ស្វែងរកវិធានការបំបែកបំបាក់សហគមន៍អាស៊ាន ( អាស៊ាន) ក្នុងជំលោះ
នៅសមុទ្រខាងកើត។
ដោយមានទស្សនះ៖ជំលោះនៅសមុទ្រខាងកើត ៖មិនមែនជាបញ្ហារវាងចិន
និងអាស៊ានទេ មិនទុកអោយវាជះឥទ្ធិពលដល់ទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងអាស៊ាន។
នោះការព្រមព្រៀង៤ខដែលចិនជូនដំណឹងដូចពោលខាងលើគឺសំដៅស្រូបយក
ការគាំទ្រការទូតមុនពេលតុលាការឡាអេចេញសាលក្រមចុងក្រោយនៃការដែល
ប្រទេសហ្វីលីពីនប្តឹងចិន។
 |
| រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì |
ប៉េកាំងស្វែងរកសម្ព័ន្ធភាពក្នុងអាស៊ាន
បន្ទាប់ពីពេលបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចំនួន៣នេះ សេចក្ដីប្រកាស
ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖
ចិននិងប្រទេសអាស៊ានចំនួន៣ បានឯកភាពថា៖ការប្រជែងដណ្ដើមកោះ វាលថ្ម
វាលថ្មប៉ប្រះទឹក នៅសមុទ្រខាងកើត៖ មិនមែនជាបញ្ហារវាងចិននិងអាស៊ានទាំង
មូលទេ។ ចិន ឡាវ កម្ពុជា និងប្រ៊ុយណេបានអះអាងថា៖ ប្រទេសនិមួយៗ សុទ្ធុតែ
មានសិទ្ធិជ្រើសរើសជំលោះតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងប្រទេសផ្សេងៗទៀតត្រូវគោរព
សិទ្ធិនេះ។
ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រ៊ុយណេ ឡាវ កម្ពុជា របស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន
លោក Wáng Yì បានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសភាពការណ៍ ៖តុលាកាអាជ្ញាកណ្ដាលអន្ត
រជាតិ ( PCA) នឹងចេញសាលក្រម នាចុងខែឧសភាឬដើមខែមិថុនា ដោយហ្វីលី
ពីនផ្តើមឡើងនេះ ហើយលទ្ធផលអាចនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនចំពោះ
ហ្វីលីពីន។ មុននោះ ចិនបានប្រកាសបដិសេធសេចក្ដីសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការ
នេះ ហើយអះអាងថា៖ ជំលោះនេះត្រូវដោះស្រាយតាមរយៈទ្វេភាគី និងស្វែងរក
សម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងៗទៀត ប្រឆាំងនឹងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តនេះ។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សន
កិច្ចលើកនេះរបស់ លោក Wáng Yì មិនក្រៅពីគោលដៅអូសទាញការគាំទ្រពីប្រ
ទេសចំនួន៣នេះ ចំពោះបញ្ហាសមុទ្រខាងកើតឡើយ។
ព្រួយបារម្ភអំពីអាស៊ានសាមគ្គីភាពមួយ
អ្នកការទូតអាស៊ានមួយរូបបានចែករំលែកថា៖ ចិនព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងថា៖
អាស៊ាននឹងចេញសេចក្ដីប្រកាសរួមមួយ បន្ទាប់ពីពេលតុលាកាអាជ្ញាកណ្ដាល
អចិន្ត្រៃយ៍ចេញសាលក្រោមចុងក្រោយ។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះរបស់
លោក Wáng Yì គឺដើម្បីអូសទាញប្រទេសជាសមាជិកនានា។ តាមបណ្ដាអ្នកជំ
នាញការថា៖ កាយវិការនេះជាកាយវិកាបើកចំហរបំផុតពីមុនមក របស់ប៉េកាំងចំ
ពោះអាស៊ាន។
ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ ក្រៅពីចិន ប្រទេសទាំងបី ឡាវ កម្ពុជា និងប្រ៊ុយ
ណេមិនទាន់នាំចេញសេចក្ដីប្រកាសជាផ្លូវការណាមួយ ដែលទាក់ទិនដល់បញ្ហានេះ
ឡើយ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ថ្លែងមតិនាថ្ងៃទី២៥មេសានៅឥណ្ឌូនេស៊ី អគ្គលេ
ខាធិការអាស៊ាន លោក Le Luong Minh បានអះអាងគោលជំហររបស់អាស៊ាន អំពី
បញ្ហាសមុទ្រខាងកើតគឺច្បាស់លាស់ណាស់។ គោលជំហរ៦ខរបស់អាស៊ានគឺ
គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ គោរពនិងអនុវត្តអនុសញ្ញា អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីអំពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ ១៩៨២ ដោះស្រាយជំលោះដោយសន្តិវិធី មិនបានផ្លាស់ប្តូរ
ស្ថានភាពដើមនៅសមុទ្រខាងកើត និងអនុវត្តគ្រប់គ្រាន់ និងមានប្រសិទ្ធិភាពនូវ
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្ដីអំពីប្រតិបត្តិសំរាប់ភាគីទាក់ទិននៅសមុទ្រខាងកើត ដែល
ចិននិងអាស៊ានចុះហត្ថលេខា នាឆ្នាំ ២០០២។
នាពេលថ្មីៗនេះ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ ក៏បានចុះផ្សាយអត្ថបទ៖អាស៊ានត្រូវ
រាំងស្កាត់ចិន ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ បណ្ដាសកម្មភាពរបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើត
ជាការគំរាមកំហែងចំពោះប្រទេសទាំងឡាយនៅក្នុងតំបន់។ ដូច្នេះ បណ្ដាប្រទេស
អាស៊ាន ត្រូវសាមគ្គីគ្នា ប្រឈមមុខយ៉ាងខ្លាំងក្លា និងមិនប្រសពចំពោះអំពើទាំងនេះ។
អាស៊ានមួយប្រកបដោយសន្តិភាព អភិវឌ្ឍន៍ គឺមិនអាចខ្វះបានស្ថិរភាពនៅ
សមុទ្រខាងកើតឡើយ។ បង្កើតសម្លេងរួម និងបង្កើនចំណងសាមគ្គីភាព របស់អា
ស៊ាន ចំពោះបញ្ហាស្មុគ្រស្មាញនេះ គឺមិនអាចស្ថិតនៅខាងក្រៅរបៀបវារះ របស់អា
ស៊ាន ចំពោះមុខគឺសន្និសីទរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន លើកទី៤៩ នឹងប្រព្រឹត្តទៅ
នាខែកក្កដាខាងមុខនេះ នៅប្រទេសឡាវ។ នេះគឺជាការសាកល្បងមួយចំពោះចំ
ណងសាមគ្គីភាពក្នុងប្លុក ក្នុងពេលដែលសហគមន៍មួយទើបនឹងបានបង្កើតឡើង
នាពេលថ្មីៗនេះ៕