អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai

Viet Bac គឺជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយប្រពៃណីបដិវត្ត ហើយក៏ជាស្រុក កំណើតរបស់អ្នកនិពន្ធ និងកវីដ៏ឆ្នើមជាច្រើនជំនាន់។ ក្នុងនោះ មានគំរូឆ្នើមមួយរូប គឺ អ្នកនិពន្ធ កវីជនជាតិ Tay លោក Nong Viet Toai ។ ដោយបូជាអស់មួយជីវិត ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ជាតិនោះ លោក Nong Viet Toai បាននិពន្ធវណ្ណកម្មន្ធកំណាព្យ ដែលមានតម្លៃ ជាច្រើន រួមចំណែកអភិរក្សនិងលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ Tay ។

អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai មានឈ្មោះកំណើតថា Nong Dinh Han ដែលកើតឆ្នាំ ១៩២៦ នៅ Na Cot ស្រុក Ngan San ខេត្ត Bac Can ។ក្នុងជន្មាយុ ៩៤ ឆ្នាំ លោកត្រូវបានចាត់ទុកថាជា "ព្រឹទ្ធាចារ្យ"នៃអក្សរសាស្ត្រសិល្បៈរបស់ជនជាតិភាគតិចវៀតណាម។ ផ្ទះតូចមួយខ្នងនៅជាយទីក្រុង Bac Can របស់អ្នកនិពន្ធ Nong Viet Toai បានរៀបចំធ្នើទុកដាក់សៀវភៅ- ដែលជា ចំណង់ចំណូលចិត្តខាងស្មារតីរបស់លោក ក្នុងឆាកជីវិតសិក្សាស្រាវជ្រាវនិពន្ធរបស់ខ្លួន។ និយាយអំពីនិស្ស័យរបស់ខ្លួន ចំពោះអក្សរសាស្ត្រសិល្បៈ លោក Nong Viet Toai បានសំណេះសំណាលថា៖

កាលពីឆ្នាំ ១៩៦៣ នៅពេលខ្ញុំចូលថ្នាក់រៀន ដែល បានសមាគមអ្នកនិពន្ធរៀបចំឡើងនោះ ខ្ញុំបានអានសៀវភៅបកប្រែពីភាសាបារាំង ក្រោយមកខ្ញុំគិតថា អាចសរសេរ ហើយដំណាលជាភាសាកំណើតរបស់ខ្លួនយ៉ាងងាយស្រួល។ លើសពីនេះទៅទៀត ក្រោយរយៈពេលធ្វើការនៅក្រុមសិល្បៈយោធា និងនៅទស្សនាវដ្តីអក្សរសាស្ត្រសិល្បៈ Viet Bac បានទាក់ទាញខ្ញុំចំពោះអក្សរសាស្ត្រជាតិផងដែរ។

អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai បាននិពន្ធវណ្ណកម្មអក្សរសាស្ត្រនិងកំណាព្យដ៏វិសេសវិសាលជាច្រើន អំពីស្រុកកំណើត ទឹកដី និងមនុស្សដូចជា “ Viet Bac Boong hay” (Viet Bac របស់យើង) ។ ចំណែកកំណាព្យវិញ គឺអាចរៀបរាប់អំពីកម្រងកំណាព្យចំនួន ៤ ដូចជា៖ Rai roa vit Pay (លុបបំបាត់ទំនៀមទំលាប់អាក្រក់ ដែលបានបោះពុម្ភនាឆ្នាំ ១៩៥៦) Kin ngay phuot khat (និយាយស្មោះត្រង់ ដែលបានបោះពុម្ភនាឆ្នាំ ១៩៦២) Det chang nau (ពន្លឺថ្ងៃត្រង់ ដែលបានបោះពុម្ភនាឆ្នាំ ១៩៧៦) Ngoac dech (ក្រឡេកមើល ដែលបានបោះពុម្ភនាឆ្នាំ ២០០៦)។ អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai ក៏បាននិពន្ធកំណាព្យជាភាសា Tay។ អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai ក៏បាននិពន្ធកំណាព្យជាភាសា Tay ជាច្រើន តាមចង្វាក់ then នៅតំបន់ Cao Nguyen  Bac Can ដែលបាននិពន្ធភ្លេង ហើយក្លាយទៅជាឈុតសម្ដែងដ៏សំខាន់ៗ របស់ក្រុមសិក្បៈយោធា Viet Bac ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ លោក Nong Viet Toai បានសំណេះសំណាលថា៖ជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍសង្គមនោះ បណ្ដាក្រុមជនជាតិកាន់តែវចុះសម្រុងនឹងគ្នា ប៉ុន្តែក្រុមជនជាតិ Tay នឹងមានការអភិវឌ្ឍដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួន។ លោកបានឲ្យដឹងថា៖

អ្នកនិពន្ធ និងជាកវី លោក Nong Viet Toai

“មានមនុស្សម្នាក់បានប្រាប់ខ្ញុំថា ប្រមាណ ១ រយឆ្នាំទៀត ជនជាតិ Tay នឹងក្លាយទៅជាជនជាតិ Kinh វិញ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា អស់រយៈពេល ១ រយឆ្នាំទៀត ជនជាតិ Tay មិនអាចក្លាយទៅជាជនជាតិ Kinh បានឡើយ ពោលគឺ ជនជាតិ Tay មានការអភិវឌ្ឍដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួន“។

អំពីពាក្យរាយវិញ លោក Nong Viet Toai ក៏ទទួលបានសមិទ្ធិជាច្រើនផងដែរ។ កាលពីឆ្នាំ ១៩៥៧ លោក Nong Viet Toai បាននិពន្ធវណ្ណកម្ម “ Boong tang tap eo ”(កំណាត់ផ្លូវរបត់)។ នេះគឺជាវណ្ណកម្មពាករាយ្យមនោសច្ចេតនា ដែលបានពិពណ៌អំពីលក្ខណៈជនជាតិដ៏វិសេសវិសាល។ នៅពេលអានវណ្ណកម្ម “ Boong tang tap eo ”យើងអាចមើលឃើញភូមិ Tay នាដើមបដិវត្ត។ ក្រោយមក លោក Nong Viet Toai ក៏បាននិពន្ធ រឿងរ៉ាវជាច្រើនជាភាសា Tay ដូចជា Han Phi  Cai put  Ngan muoc  Chai ve quoc doan  Tong Khoa – Kim Que ហើយក្នុងនោះមានរឿងខ្លី Hat (San) ដែលទទួលបានការវាយតម្លៃខ្ពស់។ តាំងពីពេលនោះមក គេបានហៅលោកជាអ្នកនិពន្ធ Nong Viet Toai។ ក្នុងនាមជាមនុស្សម្នាក់ដែលតែងតែស្រឡាញ់រាប់អាន និងកោតសរសើរទេពកោសល្យនិងការចូលរួមចំណែករបស់ លោក Nong Viet Toai អ្នកនិពន្ធ និងជាករីនោះ លោក Duong Khau Luong ប្រធានសមាគមអក្សរសាស្ត្រ សិល្បៈ ខេត្ត Bac Kan បានឲ្យដឹងថា៖

“អ្នកនិពន្ធ លោក Nong Viet Toai បានលះបង់ និងចូលរួមចំណែកដ៏ធំធេងដល់អក្សរសាស្ត្របណ្ដាជនជាតិភាគតិចវៀតណាម។ លោកគឺជាគូរូសម្រាប់ អ្នកពន្ធ និងករីជំនាន់ក្រោយៗ ព្រោះថា លោកគឺជាអ្នកនិពន្ធមួយរូប ដែលតែងតែឧស្សាហ៍ព្យាយាម ជក់ចិត្ត សុភាពរាបសារ ហើយមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការងារសិល្បៈ ។ នាបច្ចុប្បន្ននេះ ទោះបីជាមានអាយុច្រើនហើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកនៅតែជក់ចិត្តនឹងបុព្វហេតនិពន្ធរបស់ខ្លួន“។

ក្រៅពីកំណាព្យ អក្សរសាស្ត្រ និងរឿងខ្លីៗ លោកក៏បានចំណាយកម្លាំងកាយចិត្តជាច្រើន ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវវប្បធម៌ជនជាតិភាគតិច។ លោកបានខិតខំប្រឹងប្រែងប្រមែប្រមូលបទចម្រៀងប្រជាប្រិយ រឿងព្រេងនិទាន សុភាសិតរបស់បងប្អូនជនជាតិភាគិតិច ជាពិសេសគឺជនជាតិ Tay។ ក្នុងវ័យចំណាស់ លោកនៅតែចងក្រងវចនានុក្រម Tay – វៀត ដោយបន្សល់ទុកនូវកំណប់ទ្រព្យដ៏ថ្លៃថ្លាសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗ។

ជាមួយនឹងការចូលរួមចំណែកដ៏ធំធេងរបស់ខ្លួននោះ នាឆ្នាំ ២០១៩ សមាគមអក្សសាស្ត្រ សិល្បៈបណ្ដាជនជាតិភាគតិចវៀតណាមបានរៀបចំសន្និសីទក្រោមប្រធានបទ“ ជិវិតនិងអាជីពរបស់អ្នកនិពន្ធជនជាតិ Tay លោក Nong Viet Toai ” សំដៅលើកតំកើង ទទួលស្គាល់ការចូលរួមវិភាគទានរបស់លោកក្នុងបុព្វហេតុបដិវត្ត និងនិពន្ធ ន្ធអក្សរសាស្ត្រនិងសិល្បៈ ដែលចាំបាច់ត្រូវអភិរក្ស និងពង្រីកផងដែរ៕