สตรีชนเผ่าต่าโอยยังคงประกอบอาชีพทอผ้าแส่งพื้นบ้านอยู่

อาชีพทอผ้าแส่งหรือทอผ้าลวดลายเป็นอาชีพพื้นบ้านที่โดดเด่นของชนเผ่าต่าโอย อำเภอเขตเขาอาเลื้อย จังหวัดเถื่อเทียน-เว้ภาคกลางประเทศเวียดนาม  จุดโดดเด่นของผ้าลวดลายนี้อยู่ตรงที่ลูกปัดสีสันฉุดฉาดถูกทอเป็นลวดลายต่างๆ หากไม่ใช่ทอผ้าเสร็จจะติดลูกปัดทีหลังและไม่ทอลวดลายด้วยเส้นด้ายสีเหมือนที่อื่นทำกัน  ดังนั้นผ้าแส่งจึงได้รับความนิยมมากมาย โดยนอกจากขายให้แก่ท้องถิ่นต่างๆภายในจังหวัดแล้ว ก็ยังส่งไปขายยังจังหวัดปริมณฑลและส่งออกอีกด้วย

มีอยู่ช่วงหนึ่งอาชีพทอผ้าแส่งของชนเผ่าต่าโอยมีคนประกอบอาชีพลดลงอย่างมาก เหลือเพียงชาวบ้านไม่กี่ครัวเรือนที่ยังรักษขนบธรรมเนียมการใช้ผลิตภัณฑ์จากผ้าแส่งในชีวิตประจำวัน คุณป้ามายถิ่เหิบที่เป็นช่างทอผ้าอาวุโสของหมู่บ้านได้ครุ่นคิดอนุรักษ์อาชีพของบรรพบุรุษให้แก่คนรุ่นหลังด้วยการสร้างโรงทอผ้าแส่งและสอนอาชีพทอผ้านี้ให้แก่สตรี  ตั้งแต่นั้นมา อาชีพทอผ้าแส่ง ณ อาเลื้อยก็ได้พัฒนามาเรื่อยๆ  คุณป้าเหิบเปิดเผยว่า  “ ป้าหาตลาดรองรับ และสินค้าก็ขายดี  ป้ารู้สึกมีความสุขเพราะสามารถขายได้ดีและสร้างงานให้แก่สตรีที่ยากจน อีกทั้งสามารถอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นบ้านของชนเผ่าตน ”

จากผลสำเร็จของคุณป้าเหิบ ได้มีการขยายผลการจัดตั้งหน่วยทอผ้าแส่งในตำบลอื่นๆเช่น ฟู้วินห์ ตำบลเญิมและเมืองอาเลื้อย  ส่วนสตรีชนเผ่าอื่นๆเช่น เกอตู ปาโกและเวินเกี่ยวก็เรียนอาชีพทอผ้าแส่งของชนเผ่าต่าโอย  นายเหงวียนแหม่งหุ่ง รองประธานคณะกรรมการประชาชนอำเภออาเลื้อย จังหวัดเถื่อเทียน-เว้กล่าวว่า  “ ในการอนุรักษ์และส่งเสริมคุณค่าทางวัฒนธรรมของชนเผ่าและอนุรักษ์อาชีพพื้นบ้านต่างๆ พวกเราให้ความสนใจต่อการอนุรักษ์อาชีพทอผ้าแส่ง เพราะผ้าแส่งเป็นผ้าลวดลายลูกปัด ซึ่งเป็นวัฒนธรรมอันสวยงามของอาเลื้อย อันเป็นการอนุรักษ์อาชีพเก่าแก่เพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจควบคู่กันไปด้วย ”

การทอผ้าแส่งคืออาชีพพื้นบ้านของอำเภอเขตเขาอาเลื้อย

หลายปีที่ผ่านมา สำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวจังหวัดเถื่อเทียน-เว้กับทางการอำเภออาเลื้อยดำเนินโครงการฟื้นฟูอาชีพทอผ้าแส่งด้วยการสอนเทคนิกทอผ้าชนิดนี้ให้แก่สตรี  เงินทุนในโครงการนี้มาจากโครงการแก้ปัญหาความยากจนในภาคกลาง  จนถึงปัจจุบัน ผลิตภัณฑ์ของชาวบ้านได้มีส่วนแบ่งในตลาด คุณเลถิ่กิมถว่าย อยู่ที่ตำบลเญิม อำเภออาเลื้อยเปิดเผยว่า ผ้าทอแส่งหนึ่งผืนขายได้ตั้งแต่ ๓แสนด่งถึง๑ล้าน๕แสนด่ง ดังนั้นแต่ละคนจะมีรายได้เฉลี่ย ๓ ล้านด่งต่อเดือน คุณถว่ายกล่าวว่า

“ ดิฉันทอผ้าแส่งเพื่ออนุรักษ์อาชีพอันเก่าแก่นี้ของชนเผ่าต่าโอย  ดิฉันทอผ้าทุกวัน เมื่อทอเสร็จจะนำไปขายเลย ”

การฟื้นฟูอาชีพทอผ้าแส่งอันเก่าแก่เพื่อการท่องเที่ยวเชิงชุมชนในอำเภอเขตเขาอาเลื้อยในหลายปีที่ผ่านมามีส่วนร่วมอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์อีกทั้งช่วยแก้ปัญหาความยากจนให้แก่สตรีด้วยการประกอบอาชีพพื้นบ้านของชนเผ่าตน

หน่วยทอผ้าแส่งตามหมู่บ้านต่างๆของชนเผ่าต่าโอยยังเป็นจุดนัดพบของนักท่องเที่ยวชาวเวียดนามและชาวต่างชาติ พวกเขามาเที่ยวชมและศึกษาวัฒนธรรมพื้นบ้านของชนเผ่า ร.ศ.ดร.เหงวียนงันแหม่ง ผู้เชี่ยวชาญด้านชาติพันธุ์เปิดเผยว่า  ผ้าทอแส่งสะท้อนคุณค่าวัฒนธรรมของชนเผ่าต่าโอยที่ผ่านการทดสอบและพัฒนาอย่างยั่งยืนมาหลายชั่วคน แต่เราต้องคำนึงถึงผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอแส่งจึงจะคงอยู่ได้ตราบนานเท่านาน ดร.แหม่งกล่าวว่า   “ ในสถานการณ์ปัจจุบันที่มรดกวัฒนธรรมรูปธรรมและนามธรรมกำลังถูกหลงลืมไปเพราะการพัฒนาเป็นตัวเมืองแบบอุตสาหกรรม  อาชีพทอผ้าแส่งถือเป็นมรดกอันโดดเด่นของชนเผ่าต่าโอยและชนเผ่าอื่นๆที่อาศัยบนเทือกเขาเจื่องเซิน ”

สำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวจังหวัดเถื่อเทียน-เว้กำลังจัดทำเอกสารเกี่ยวกับการอนุรักษ์และส่งเสริมคุณค่าของอาชีพทอผ้าแส่งของชนเผ่าต่าโอยเพื่อเสนอให้กระทรวงวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวพิจารณาขึ้นทะเบียนให้เป็นมรดกวัฒนธรรมนามธรรมระดับชาติ  ส่วนทางอำเภออาเลื้อยมีนโยบายสนับสนุนงบประมาณในการสอนอาชีพ การฝึกอบรมด้านเทคนิกและผลิตสินค้าตามความต้องการของตลาดให้แก่บรรดาผู้ที่ประกอบอาชีพทอผ้าแส่ง ./.