(VOVWorld)-
ในวิถีชีวิตของชนเผ่าราค์ลายมีพิธีบวงสรวงและเทศกาลมากมายเกี่ยวกับคนและพืชแต่เทศกาลใหญ่ที่สุดคือพิธีฉลองข้าวใหม่(หรือเรียกว่างานบุญข้าวใหม่)งานนี้จะจัดขึ้นหลังจากที่นาข้าวเก็บเกี่ยวเสร็จเรียบร้อยแล้วเพื่อเป็นการขอบคุณเทวดาฟ้าดินและบรรพชนที่ช่วยดลบันดาลให้การทำนาของชาวราค์ลายได้ผลดี
พิธีทำบุญข้าวใหม่
|
ชนเผ่าราค์ลายมีความเชื่อว่า ในโลกของธรรมชาตินั้นมีเทพเจ้าสถิตอยู่มากมายและในพิธีบูชาที่เกี่ยวพันธ์ถึงชีวิตคนและต้นข้าวนั้นชาวราค์ลายถือว่าวิญญาณของเทพข้าวคือ “อย่าง”ตามภาษาราค์ลายหรือเรียกว่า “ฟ้า”ตามภาษาเวียด โดยถือฟ้าเป็นเทพเจ้าที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สุดที่มีพลังเข้มแข็งส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่และการทำการผลิตของตน งานบุญข้าวใหม่ของชนเผ่าราค์ลายผูกพันธ์กับประเพณีเชิญเทวดาฟ้าดินและวิญญาณของเทพข้าวจากไร่นามาร่วมฉลองข้าวใหม่กับครอบครัวเพื่อให้พรครอบครัวมีความอยู่เย็นเป็นสุขและทำมาหากินดีขึ้นตามการบอกเล่าของผู้นำหมู่บ้านซึ่งเป็นคนเฒ่าคนแก่อาวุโสสูงสุดนั้นพิธีทำบุญข้าวใหม่ของชนเผ่าราค์ลายมีมาแต่เดิมนานเพื่อเป็นการขอบคุณเทวดาฟ้าดินและธรรมชาติที่ให้กำหนิด เลี้ยงดูและให้อาหารโดยเฉพาะเทพข้าวหรือแม่โพสพที่เป็นผู้ประทานข้าวให้ด้วยความเมตตา นายเมิ้าก๊วกเตี๋ยน ผู้เชี่ยวชาญศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับชนเผ่าราค์ลายเผยว่า “ ชนเผ่าราค์ลายให้ความสำคัญต่อการผลิตเกษตรและพิธีทำบุญข้าวใหม่เป็นงานที่ขาดไม่ได้ในวิถีชีวิตของพวกเขา จุดประสงค์ของงานทำบุญข้าวใหม่ก็เพื่ออธิฐานขอให้เทวดาฟ้าดินบันดาลให้ฝนฟ้าอากาศเป็นปกติช่วยให้การทำนาทำไร่ได้ผลดี การที่ชนเผ่าราค์ลายทำบุญข้าวใหม่มีลักษณะแบบครอบครัวก็เพื่อแสดงความรู้คุณต่อพี่น้องในหมู่บ้านที่ได้ให้ความช่วยเหลือครอบครัวตนในการทำนาและเก็บเกี่ยวข้าวในปีนั้น”
อาหารและเครื่องเซ่นไหว้ที่ขาดไม่ได้ก็คือ ไก่ ข้าวสาร ข้าวเปลือก ข้าวโพด หมากพลูและเหล้าอุ
|
พิธีทำบุญข้าวใหม่มีขึ้นทุกปีในช่วงเดือน3และเดือน4ตามจันทรคติเมื่อเกิดเสียงฟ้าร้องขึ้นในต้นหน้าร้อนเพื่อบ่งบอกว่าฝนฟ้าและธรรมชาติอำนวยให้ฤดูใหม่ผลิดอกออกผลดีแล้ว กาเตรียมงานบุญก็จะเป็นไปอย่างคึกคักในทุกครัวเรือน ผู้หญิงเตรียมของเซ่นไหว้ ผู้ชายทำเสาตุงและซ่อมแซมตบแต่งบ้านช่องให้สวยงามเพื่อเชิญบรรพชนต้นตระกูลมาร่วมงาน อาหารและเครื่องเซ่นไหว้ที่ขาดไม่ได้ก็คือ ไก่ ข้าวสาร ข้าวเปลือก ข้าวโพด หมากพลูและเหล้าอุ พิธีทำบุญข้าวใหม่จะเริ่มขึ้นใต้เสาตุงเพราะชาวราค์ลายถือว่าเสาตุงคือบ้านของเทพข้าวฉะนั้นการทำเสาตุงก็จะโดยชาวบ้านร่วมกันทำอย่างพิถีพิถันและสวยงามมาก ในการทำพิธีหมอผีจะมีคำอธิฐานว่า “ข้าแด่เทวดาฟ้าดิน ปีเก่าผ่านพ้นไปและปีใหม่ได้เวียนมา ก็โดยที่ฟ้าเป็นใจได้ช่วยให้ชาวบ้านมีสุขภาพแข็งแรง
มีความอยู่ดีกินดี จึงขอแจ้งให้เทวดาฟ้าดินรับรู้และเชิญมาร่วมงานฉลองข้าวใหม่กับพวกเราเถิด” หลังจากจบคำอธิฐานของหมอผีชาวราค์ลายก็จะดื่มเหล้ากันจนหมดถ้วยโดยความเชื่อว่าถ้าดื่มเหล้าหมดถ้วยทุกคนในครอบครัวจึงจะมีสุขภาพแข็งแรงและมีความสุขหลังจากเสร็จพิธีเช่นไหว้ก็จะเป็นงานรื่นเริงพื้นบ้านโดยการล้อมวงดื่มเหล้าอุและร้องรำทำเพลงตามจังหวะของเสียงฆ้องกันอย่างสนุกสนานตลอดคืน ทุกตระกูลในหมู่บ้านต้องทำบุญข้าวใหม่และร่วมงานฉลองของหมู่บ้านเพราะเป็นงานสำคัญในปี พ่อเฒ่าหมู่บ้าน มังแค กล่าวว่า “แต่ละครอบครัวจะทำพิธีเซ่นไหว้ที่บ้านแล้วนำไปร่วมฉลองที่หมู่บ้าน การจัดพิธีทำบุญข้าวใหม่ก็เพื่อให้พี่น้องชาวบ้านและลูกหลานสมประสงค์ ทำนาได้ข้าว ปลูกถั่วได้ผล เรารู้สำนึกในบุญคุณบรรพชน ท่านก็จะให้เรามีข้าวกิน มีทุกอย่างเพื่อจัดงานบุญข้าวใหม่และให้เรามีฤดูใบไม้ผลิตลอดกาล”
จุดเด่นในงานบุญข้าวใหม่ของชนเผ่าราค์ลายคือไฟโดยถือเป็นสิ่งศักสิทธิ์ ในถาดเครื่องเซ่นไหว้จะต้องจุดไฟเพื่อเชิญบรรพชนต้นตระกูลมาร่วมงานฉลองข้าวใหม่กับลูกหลาน ชนเผ่าราค์ลายถือว่างานฉลองข้าวใหม่ไม่เพียงแต่เพื่อเป็นการขอบคุณเทวดาฟ้าดินเท่านั้นหากยังเป็นงานให้ชาวบ้านได้พักผ่อนอย่างสนุกสนานและมีโอกาสได้ประกวดฝีมือการทำเสาตุง ทำข้าวหลาม ต้มเหล้าอุ ยิงธนูและแสดงเครื่องดนตรีต่างๆเป็นต้นหลังจากที่ลำบากกับการทำนามาหนึ่งปี เทศกาลบุญข้าวใหม่ของชนเผ่าราค์ลายยังเป็นโอกาสให้ญาติพี่น้องในตระกูลมาพบหน้าและชุมนุมกัน ถามไถ่เรื่องราวชีวิตความเป็นอยู่ของกันและถ้ามีเรื่องที่ยังค้างคาใจกันก็อาจจะปรับความเข้าใจกันได้เพื่อกระชับความสามัคคีในตระกูลและชมรมพี่น้องในหมู่บ้านให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น.