 ทุกปีได้มีการประชุมยกย่องสดุดีผู้ใหญ่บ้านดีเด่นของชุมชนชนเผ่าต่างๆในเขตเตยเงวียน |
แต่ไหนแต่ไรมา ชนกลุ่มน้อยหลายเผ่าในเขตที่ราบสูงเตยเงวียนมักจะอาศัยในเขตป่าเขาสูง การดำรงชีวิตอาศัยธรรมชาติเป็นหลักจากนั้นก็เกิดประเพณีความเลื่อมใสต่างๆที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติโดยตรงเช่น การบูชาเซ่นไหว้เทพแห่งไฟ เทพแห่งป่าเขา เทพแห่งน้ำ เป็นต้น เพื่อสะท้อนความปรารถนาของชาวบ้านในการขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายให้คอยคุ้มครองหมู่บ้านและครอบครัวให้อยู่เย็นเป็นสุข พืชพันธุ์เจริญงอกงาม แต่โดยธรรมชาติแล้วชีวิตของมนุษย์จะต้องเจอกับอุปสรรคต่างๆโดยเฉพาะคนที่อยู่ในเขตเขาก็ย่อมเผชิญกับอันตรายจากความผันผวนของสภาพภูมิอากาศมากกว่าพื้นที่ราบซึ่งต้องการบุคคลที่มีทักษะ มีประสบการณ์และได้รับความไว้วางใจจากชุมชนเพื่อประสานความสามัคคีในการร่วมกันนำพาชุมชนฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ ทั้งนี้คือที่มาของการแต่งตั้งผู้นำของหมู่บ้านชุมชนที่ได้รับการเคารพนับถือจากทุกคนแล้วเรียกว่า ผู้ใหญ่บ้าน เพื่อเป็นผู้นำในทุกกิจกรรมของชีวิตสังคม
ในการดำเนินชีวิตของชนกลุ่มน้อยต่างๆในเขตเตยเงวียน โดยเฉพาะชนเผ่าบานา สิ่งที่ถือว่ามีอำนาจสูงสุดคือกฎระเบียบประจำหมู่บ้านที่มีผู้ใหญ่บ้านเป็นสัญลักษณ์แห่งความซื่อตรง สุจริต ยุติธรรม เพื่อดูแลภารกิจของส่วนรวม และชาวบ้านจะต้องปฏิบัติตามคำชี้นำของผู้ใหญ่บ้าน คุณเฮอดาม ชาวบานาที่อาศัยในจังหวัดยาลาย เผยว่า“ถ้ามีปัญหาอะไรที่ต้องการคำปรึกษาและตัดสินของชุมชน ก็จะมีการเสนอประเด็นในคณะกรรมการประจำหมู่บ้านโดยผู้ใหญ่บ้านเป็นหัวหน้าเพื่อหารือ ซึ่งผู้ใหญ่บ้านจะวิเคราะห์เหตุผลและเสนอมาตรการแก้ไขเพื่อให้ทุกคนร่วมแสดงความเห็นและผู้ใหญ่บ้านจะเป็นคนตัดสินในขั้นสุดท้าย”
สำหรับบทบาทสถานะของผู้ใหญ่บ้านมิได้หมายถึงเทวดาหรือเทพเจ้าแต่มีบทบาทเป็นที่พึ่งและที่ยึดเหนี่ยวจิตใจซึ่งกันและกัน เพื่อให้เกิดความสามัคคีในหมู่คณะ โดยในช่วงค่ำคืน ผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านชอบมานั่งรอบเตาไฟที่บ้านกลางเพื่อพูดคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์หรือปรึกษาเรื่องต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการผลิต การปฏิบัติต่อกัน การรับมือกับภัยพิบัติ เป็นต้นตลอดจนได้เป็นคลังปัญความรู้ที่สมบูรณ์เพื่อช่วยบ่มสอนให้ลูกหลานรู้จักแยกแยะระหว่างสิ่งที่ดีกับสิ่งที่ไม่ดีแล้วทำอย่างไรถึงจะถูกต้องและเหมาะสมเพื่อสร้างความกลมกลืนระหว่างมนุษย์ด้วยกันและระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ
ในชีวิตสังคม ชาวบานาได้ยึดหลักปฏิบัติตามกฎระเบียบของชนเผ่าตนและชุมชนก็อาศัยกฎระเบียบ ข้อกำหนดที่เป็นมาตรฐานต่างๆนั้นเพื่อตรวจสอบการปฏิบัติซึ่งกันและกัน หากใครฝ่าฝืนจะต้องถูกลงโทษตามระดับความผิด ตามความเห็นของดร.บุ่ยวันด๋าว อดีตหัวหน้าสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สังคมเขตเตยเงวียนเผยว่า ถึงแม้ปัจจุบันศาลแห่งกฎระเบียบประเพณีในชุมชนชนเผ่าบานาได้ถูกยกเลิกไปแล้วเหลือแต่สัญลักษณ์ที่สะท้อนผ่านบทบาทของผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งเสมือนเป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างอดีตกับปัจจุบัน แต่ในท้องถิ่นต่างๆของเขตเตยเงวียนก็ได้มีการปฏิบัติวิธีการที่ดีเพื่อส่งเสริมบทบาทของผู้ใหญ่บ้านอย่างเป็นรูปธรรมและจริงจังในชีวิตสังคมเพื่อเป็นการสร้างสรรค์ระบบการเมืองที่มั่นคงตั้งแต่พื้นฐาน โดยนอกจากมีหน้าที่ในการธำงรงรักษาประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นผู้นำทางจิตใจ ความเลื่อมใสของชาวบ้านเหมือนในอดีตแล้ว ปัจจุบันผู้ใหญ่บ้านยังได้รับมอบหน้าที่เป็นตัวแทนชุมชนในการประสานงานกับทางการท้องถิ่นเพื่อรณรงค์ส่งเสริมให้ประชาชนรับทราบและเข้าใจเพื่อปฏิบัติตามแนวทางนโยบายและกฎหมายของพรรคและรัฐเพื่อร่วมกันพัฒนาเศรษฐกิจสังคมและชุมชนของตนให้เจริญมั่นคงยิ่งขึ้น.