 ตู๋ก๋ายเป็นพิธีกรรมที่สำคัญดังนั้นการเตรียมความพร้อมต้องวางแผนก่อนตั้งแต่4-5เดือน |
สำหรับงาน ตู๋ก๋าย ของชาวเย้าที่อ.ตามเดื่อง จังหวัดลายโจว์นั้นมักจะจัดขึ้นในฤดูหนาวหรือฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งเป็นช่วงพักงานหลังการเก็บเกี่ยว คุณหว่างถิงวาน เจ้าหน้าที่สำนักงานวัฒนธรรมและการกีฬาของอำเภอเผยว่า
“สำหรับการเซ่นไหว้ในงานตู๋ก๋ายถ้าทำให้แก่บุตรก็อาจจะนำหมูไก่ เหล้า ข้าว ไปให้หมอผีทำพิธีให้ ถ้าเตรียมของไม่ได้ก็เอาเงินไปฝากหมอผีเตรียมสิ่งของต่างๆแทน โดยของเซ่นไหว้ต้องมีหมู1ตัว ไก่3ตัว เหล้า2ขวด ข้าว5กิโลกรัมและภาพสำหรับบูชาตามประเพณีของเผ่าเย้า”
ตู๋ก๋ายเป็นพิธีกรรมที่สำคัญดังนั้นการเตรียมความพร้อมต้องวางแผนก่อนตั้งแต่4-5เดือนหรือตั้งแต่ปีที่แล้วเพื่อให้งานมีความสมบูรณ์และสะท้อนความจริงจังของผู้จัดงาน โดยเริ่มต้นพิธี หมอผีจะกล่าวถึงเหตุผลของการจัดงาน เนื้อหาในพิธีกรรมนี้ได้สื่อถึงประวัติศาสตร์ของชาวเย้าและความเป็นมาของงานพร้อมส่วนเกี่ยวข้องกับผู้ที่จะได้รับพรในงานนี้ ซึ่งหมอผีหรือไถ่ก๋า มือขวาถือระฆังเล็กๆมือซ้ายถือไม้เท้าที่ผูกแตรเขาควายเดินวนรอบๆพร้อมภาวนาขอพรจากเทวดาฟ้าดินให้คอยปกป้องคุ้มครองผู้ที่ได้ทำพิธีนี้ ขอให้ลูกหลานโตเร็วไม่เจ็บไม่ป่วย การผลิตได้ผลดี สมหวังทุกประการ ส่วนผู้ที่เป็นคนขอพรจะต้องทำตามคำสั่งของหมอผีอย่างเคร่งครัดไม่ว่าจะเป็นการกราบไหว้ การเต้นตามจังหวะกลอง เป็นต้น หลังเสร็จพิธีกรรมจะเป็นการจัดงานรื่นเริงทั้งชุมชนเพื่อเป็นการอวยพรและฉลองการรับรองฐานะเป็นลูกผู้ชายอย่างสมบูรณ์
 หมอผีทำพิธีกรรมต่างๆ |
เมื่อเลือกผู้ที่เป็นหมอผีมาทำพิธีพร้อมวันเวลาที่เหมาะสมแล้ว ครอบครัวที่มีงานจะต้องเตรียมตกแต่งโต๊ะบูชาด้วยภาพกระดาษสีและผลไม้ นายเกิ๋นอาเดิ๋ว ชาวต.โห่เถิ่ว เผยว่า ก่อนจัดพิธีหนึ่งวัน ไถ่ก๋าจะแบ่งหน้าที่ให้แก่ทุกคนในการดูแลส่วนงานต่างๆ เช่นการระดมชาวบ้านมาช่วยตั้งโต้ะบูชาในบ้าน ติดกระดาษและเขียนรายงานเพื่อแจ้งให้บรรพบุรุษทราบ“ต้องมีการแขวนภาพบูชาสามภาพเพื่อแสดงให้เห็นถึงจิตใจแห่งความบริสุทธิ์จริงจังเพื่อให้หมอผีทำพิธีได้สะดวกลุล่วงไปด้วยดี นอกจากนั้นยังมีการตกแต่งเสาไม้ให้เป็นเสาเงินเสาทองตั้งไว้ที่ฐานบูชา”
ส่วนนายฝ่านอาตุ๊ก หมอผีในงานตู๋ก๋ายอธิบายว่า“พิธีตู๋ก๋ายจะถูกประดับด้วยกระดาษสีและคำกลอนที่เขียนในภาพที่สะท้อนความเชื่อมั่นและการสนับสนุนให้พิธีเซ่นไหว้ลุล่วงไปด้วยดี”
นอกจากการตกแต่งฐานบูชาในครอบครัว ชาวเย้ายังต้องตั้งฐานบูชา ตู๋ก๋ายนอกบ้าน เรียกว่าพิธี “เรอยด่าย” ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญยิ่งในงานตู๋ก๋าย ดังนั้นก่อนเริ่มงานจะต้องหาชายหนุ่มที่แข็งแรงในชุมชนไปช่วยหาไม้ในป่าเพื่อตั้งฐานบูชาซึ่งต้องใช้วัสดุธรรมชาติจากป่าเท่านั้นและจนถึงทุกวันนี้ แม้สังคมได้พัฒนาไปตามยุคสมัยแต่งานตู๋ก๋ายยังคงมีบทบาทสำคัญในชีวิตจิตใจของหนุ่มชาวเย้าเพราะนี่เป็นนิมิตรหมายแห่งการก้าวไปสู่ความเป็นลูกผู้ชายที่สามารถเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆของชุมชนได้รวมทั้งรับหน้าที่ดูแลปฏิบัติภารกิจต่างๆของครอบครัวและของตระกูล.