นาย โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐกับนาย หลิวเหอ รองนายกรัฐมนตรีจีนในพิธีลงนามข้อตกลงการค้าระยะที่ ๑ ระหว่างสหรัฐกับจีน (THX)

ตามการประเมิน ข้อตกลงการค้าระยะที่ ๑ ระหว่างสหรัฐกับจีนมีข้อสรุปคร่าว ๆ มากกว่าคำมั่นก่อนหน้านี้ แต่เป็นการยืนยันถึงความพยายามลดความขัดแย้งระหว่างสองเศรษฐกิจใหญ่ในหลายด้าน บรรดาผู้เชี่ยวชาญด้านการค้าแสดงความเห็นว่า ข้อตกลงฉบับนี้จะทำให้การเจรจาครั้งต่อไประหว่างสหรัฐกับจีนง่ายขึ้น

ปัญหาใหญ่ที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข

ตามข้อตกลงฉบับนี้ จีนให้คำมั่นที่จะซื้อสินค้าของสหรัฐ รวมมูลค่า ๒ แสนล้านดอลลาร์สหรัฐเป็นเวลา ๒ ปี ส่วนทางการวอชิงตันจะไม่เก็บภาษีต่อสินค้าที่นำเข้าจากจีน รวมมูลค่า ๑ แสน ๖ หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งได้เริ่มปฏิบัติมาตั้งแต่วันที่ ๑๕ ธันวาคมปี ๒๐๑๙ ตามที่ระบุในแผนเบื้องต้น อีกทั้งจำกัดการเก็บภาษีต่อสินค้าบางรายการของจีนที่เรียกเก็บก่อนหน้านี้

การที่ทั้งสองประเทศลงนามข้อตกลงการค้าระยะที่ ๑ อย่างเป็นทางการเป็นก้าวเดินแรกในการแก้ไขสงครามการค้ารระหว่างสองเศรษฐกิจรายใหญ่ที่สุดในโลกที่ยืดเยื้อเป็นเวลาเกือบ ๒ ปี แต่ตามความเห็นของบรรดาผู้เชี่ยวชาญ ผลงานที่ข้อตกลงฉบับนี้บรรลุไม่มีอะไรน่าตื่นเต้นมากนัก

ก่อนอื่น ข้อตกลงฉบับนี้ไม่ได้กล่าวถึงปัญหาหลักที่สหรัฐระบุเมื่อทำการเจรจาเกี่ยวกับสงครามการค้า รวมทั้งการอุดหนุนด้านอุตสาหกรรมและการให้สิทธิพิเศษแก่บริษัทภาครัฐในประเทศจีน ปัญหาสำคัญสงครามการค้าสหรัฐ สหรัฐได้ประท้วงจีนที่คุ้มครองหน่วยงานอุตสาหกรรมสำคัญๆเพื่อช่วยมีความได้เปรียบในการแข่งขัน แต่อย่างไรก็ตาม ปัญหานี้ไม่ได้รับการระบุในข้อตกลง ประเด็นที่ ๒ คือข้อตกลงฉบับนี้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจสำคัญจนนำไปสู่การเผชิญหน้าด้านการค้า การไม่ยกเลิกการเก็บภาษีได้ทำให้เศรษฐกิจของโลกชะลอตัว ในขณะเดียวกัน จีนยังมีความระมัดระวังในก้าวเดินต่อไปหลังจากลงนามข้อตกลงกับสหรัฐ โดยหลังจากมีการลงนามข้อตกลงนี้ หนังสือพิมพ์ Global Times ของจีนได้ลงบทความ ยืนยันว่า ปัญหาหลักยังไม่ได้รับการแก้ไขและความพยายามนำความสัมพันธ์ด้านการค้าระหว่างสองประเทศกลับเข้าสู่ภาวะปกติยังคงเป็นความท้าทายใหญ่ อีกทั้งกล่าวว่า จีนมีความสงสัยที่วอชิงตันจะกลับสวม "หน้ากากเก่า” ถ้าหากสองประเทศมีความขัดแย้งกันอีกในอนาคต

ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ การลงนามข้อตกลงการค้าระยะที่ ๑ เป็นการผ่อนปรนกิจกรรมการค้าที่เผชิญหน้าระหว่างสหรัฐกับจีน ข้อตกลงฉบับนี้ยากที่จะแก้ไขความตึงเครียดด้านการค้าและเศรษฐกิจระหว่างสองประเทศอย่างสิ้นเชิง โดยเฉพาะความตึงเครียดนี้อาจมีความรุนแรงมากขึ้น

แต่อย่างไรก็ตาม การลงนามข้อตกลงระยะที่ ๑ ระหว่างสหรัฐกับจีนได้ส่งผลกระทบต่อตลาดการเงินโลกทันที โดยราคาทองคำได้ลดลงเนื่องจากนักลงทุนมีความเชื่อมั่นมากขึ้น ส่วนดัชนีของตลาดหุ้นวอลล์สตรีทได้ปรับขึ้นเมื่อวันที่ ๑๕ ธันวาคม ข้อตกลงได้รับการคาดหวังว่า จะส่งผลดีต่อความเชื่อมั่นของผู้ประกอบการและการขยายตัวด้านเศรษฐกิจของประเทศต่างๆ

ยังมีปัญหาต่างๆที่ซับซ้อน

เป็นที่ชัดเจนว่า  การบังคับใช้ข้อตกลงด้านการค้าระยะที่ ๑ มีความสำคัญมากต่อการสร้างสรรค์ความไว้วางใจระหว่างสองประเทศ สร้างพื้นฐานให้แก่ผลสำเร็จของการเจรจา ข้อตกลงระยะที่ ๑ ระหว่างสหรัฐกับจีนได้ช่วยคลี่คลายความตึงเครียดระหว่างสองประเทศ แต่ถึงกระนั้นยังมี “ความท้าทายมากมาย” ปัญหาสำคัญที่สร้างความขัดแย้งระหว่างวอชิงตันกับปักกิ่งในเวลาที่ผ่านมา ประกอบด้วยการค้าดิจิทัล ความมั่นคงทางอินเตอร์เน็ตและนโยบายคุ้มครองของรัฐบาลจีนให้แก่บริษัทภาครัฐ นอกจากนั้น ปัญหาฮ่องกงและชุมชนชาวมุสลิมในประเทศจีนก็ถูกมองว่าเป็นประเด็นที่จะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์สหรัฐ จีนได้ทุกเวลา

ถึงแม้ข้อตกลงระยะที่ ๑ ยังไม่สามารถแก้ไขทุกปัญหาด้านการค้าของสหรัฐและจีนได้ แต่ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ นี่คือก้าวเดินที่น่ายินดี ช่วยหลีกเลี่ยงสงครามการค้าที่ “รุนแรง” ซึ่งอาจสร้างความเสียหายให้แก่ ๒ เศรษฐกิจชั้นนำของโลก และคาดว่า ปัญหาที่ซับซ้อนกว่าจะได้รับการกล่าวถึงในการเจรจารอบต่อไปในอนาคต./.