Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung (còn gọi là Lễ hội tình yêu) là một trong những lễ hội nổi tiếng của tỉnh Hưng Yên. Đây là 1 trong 16 lễ hội lớn nhất cả nước, gắn với truyền thuyết về tình yêu giữa Chử Đồng Tử, một chàng trai đánh cá nghèo và Tiên Dung, con gái Vua Hùng thứ 18 (408 - 258 TCN). Năm nay, việc tổ chức lễ hội càng có ý nghĩa hơn khi lễ hội được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Nghe âm thanh phóng sự tại đây:
Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung là một trong những lễ hội lớn của cả nước, tái hiện lại bức tranh về đời sống tinh thần phong phú, sinh động và mang giá trị văn hóa sâu sắc của người Việt cổ trong việc khai phá, tạo dựng và phát triển cuộc sống ven sông Hồng.
 Biểu diễn múa rồng tại đền Đa Hòa, xã Bình Minh (Khoái Châu, Hưng Yên). Ảnh: Mai Ngoan/TTXVN |
Lễ hội là sự kiện văn hoá quan trọng nằm trong chương trình lễ hội văn hoá cấp tỉnh của tỉnh Hưng Yên, hưởng ứng Năm du lịch quốc gia đồng bằng sông Hồng - Hải Phòng 2023. Lễ hội được tổ chức ở cả 2 di tích: đền Đa Hòa (xã Bình Minh) và đền Hóa (xã Dạ Trạch). Tương truyền, ngôi đền Đa Hòa là nơi mở đầu cho thiên tình sử đẹp nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, giữa công chúa Tiên Dung và chàng trai đánh cá nghèo Chử Đồng Tử (sau này được người dân tôn là Đức Thánh Chử Đồng Tử). Trong khi đó, ngôi đền Hóa ở xã Dạ Trạch, theo truyền thuyết, là nơi Chử Đồng Tử cùng nhị vị phu nhân hóa về trời. Đền Đa Hòa và đền Hóa đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia vào các năm 1962 và 1988.
Năm nay, tại đền Đa Hòa, lễ hội được tổ chức theo quy mô hàng tổng (3 năm tổ chức một lần), lớn nhất từ trước đến nay. Lễ hội đã thu hút sự tham gia của các làng trong tổng Mễ xưa (tổng Mễ xưa có 8 làng, nay thêm ấp Đồng Quê là đơn vị hành chính mới thành lập), nay là 9 thôn thuộc 2 xã: Bình Minh (Khoái Châu) và Mễ Sở (Văn Giang).
 Màn rước kiệu tại lễ hội Chử Đồng Tử-Tiên Dung Công chúa.
Ảnh: TTXVN |
Mở màn lễ hội là đội hình rước kiệu thành hoàng các làng về đền Đa Hòa. Đi đầu đoàn rước là con rồng dài hơn 20m được các thanh niên thay nhau múa theo điệu trống thúc liên hồi. Tiếp theo sau là đoàn người cầm cờ hội, trống chiêng, gươm trường bát bửu, đội múa sinh tiền, đội múa nón, đội nhạc lễ,…
Cùng thời gian diễn ra lễ hội ở đền Đa Hòa, tại đền Hóa, nhân dân cũng tổ chức đoàn đi rước nước từ sông Hồng về lễ Thánh, một nghi thức không thể thiếu trong lễ hội. Theo tục lệ, nước được dùng để lễ phải là nước lấy ở giữa dòng sông Hồng. Việc lấy nước là một thủ tục được người dân trong vùng rất coi trọng, thể hiện lòng thành kính, biết ơn đức Thánh. Người dân quan niệm năm nào việc lấy nước thuận lợi thì năm đó mùa màng tươi tốt, bội thu, nhân dân trong vùng sẽ làm ăn phát đạt. (Tiếng trao đổi khi lấy nước về lễ Thánh: “Đây là truyền thống từ xưa các cụ để lại. Nhân dân trong làng lấy nước về lễ Thánh / còn cần 3 gáo nữa thôi /cứ múc đi, từ từ thôi).
Sau nghi thức lấy nước về lễ Thánh, mọi nghi lễ khai hội chính thức bắt đầu. Đại diện bô lão trong vùng đọc bản hiệu triệu, ôn lại công đức Thánh Chử Đồng Tử và các vị anh hùng dân tộc. Bản hiệu triệu có đoạn:
"Hỡi nhân dân, bách tính, hỡi bà con, cô bác và quý khách thập phương. Hôm nay, nhân dân trong vùng tưng bừng mở hội truyền thống quê hương để tưởng nhớ tới Đức Thánh Chử Đồng Tử và nhị vị phu nhân, người đã nêu tấm gương sáng về 2 chữ Hiếu - Trung, người đã mở ra con đường thông thương, buôn bán với nước ngoài….cho người dân trong vùng."
Sau phần lễ là phần hội với các hoạt động, như: múa rồng, múa sinh tiền, diễn xướng dân gian, các trò chơi dân gian (cờ người, bắt vịt, đi cầu kiều,…), văn nghệ, thể thao,…thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.
Ông Nguyễn Như Đăng, Chủ tịch UBND xã Dạ Trạch, cho biết: "Lễ hội năm nay với quy mô rộng lớn, nội dung phong phú, rước kiệu ra sông lấy nước về tế Thánh, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, mang đậm tính truyền thống, tính dân tộc được tái hiện lần lượt trong 3 ngày lễ hội".
Những hoạt động trong 3 ngày lễ hội mang đến cho du khách những ấn tượng khó quên: "Tôi thấy lễ hội rất náo nhiệt, tưng bừng. Tôi được xem rước nước từ sông Hồng vào đền; thấy rất ấn tượng. Đây là lễ hội quy mô lớn của Hưng Yên. Tôi mong muốn người dân địa phương sẽ duy trì truyền thống và ngày càng phát triển lễ hội ở quy mô lớn hơn nữa để du khách gần xa biết đến một di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia;"
"Tôi tham gia rất nhiều lễ hội khác rồi nhưng đến đây, tôi cảm thấy du khách thập phương rất đông, mọi người đều rất háo hức, chào đón việc lễ hội là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia."
Mang đậm những giá trị văn hóa truyền thống, đặc sắc của Đồng bằng Bắc Bộ, Lễ hội đền Đa Hòa, xã Bình Minh và Lễ hội đền Hóa ở xã Dạ Trạch, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm nay. Các quyết định này thể hiện sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay với các giá trị di sản lịch sử, văn hóa, tinh thần mà cha ông để lại.