Nghe âm thanh bài tại đây qua giọng đọc PTV Hồng Huệ:

Trong chuyến thăm Việt Nam lần này, nhà văn Risto Isomäki bày tỏ  mong muốn tìm kiếm cơ hội hợp tác với dự án xuất bản 100 cuốn sách khoa học và gặp gỡ các nhà làm phim, hãng phim để hợp tác làm phim chuyển thể từ tiểu thuyết “Con Rít”.

Buổi giao lưu về tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Con Rít của Risto Isomäki diễn ra tại đường sách Hà Nội.

Dù tiêu đề sách là tiếng Việt, cuốn tiểu thuyết này được xuất bản lần đầu vào năm 2011 ở Phần Lan. Dịch giả Võ Xuân Quế (người Việt ở Hungary) kể lại: Người dịch Con Rít là vợ ông - dịch giả Bùi Việt Hoa, nhưng người đầu tiên giới thiệu cuốn sách lại là con gái Võ Quỳnh Lê của ông bà. Cô gái đã đề nghị mẹ, liệu có thể dịch “một cuốn truyện viết về Việt Nam rất hay không?”.

Và việc dịch sách thực sự được xúc tiến, chính từ đề nghị của ngài Đại sứ Phần Lan Keijo Norvanto và phu nhân với vợ chồng dịch giả vào năm 2022, khi muốn có một hoạt động văn hóa thực sự ý nghĩa nhân kỷ niệm 50 năm quan hệ Việt Nam – Phần Lan.

Khán giả lắng nghe những chia sẻ của tác giả về tiểu thuyết Con Rít

Dịch giả Võ Xuân Quế cho biết: "Con Rít là giữ nguyên bản tiếng Phần Lan, chỉ khác dấu sắc vì trong tiếng Phần Lan không có dấu. Cái tên này chúng tôi tôn trọng nguyên bản của tác giả. Là người nghiên cứu về ngôn ngữ, tôi biết trong tiếng phổ thông là “con rết”, nhưng phương ngữ miền Trung chúng tôi gọi là "con rít". Và đây là một tác phẩm vừa khoa học, vừa có phong vị cổ xưa, nên chúng tôi giữ tên “con rít” – nó cổ và cũng kích thích sự tò mò của người đọc.

Risto Isomäki là một nhà hoạt động vì môi trường rất nổi tiếng ở Phần Lan, ông đã xuất hiện rất nhiều trên truyền hình Phần Lan. Vì thế trong tác phẩm này ông gửi gắm chủ ý về vấn đề bảo vệ môi trường. Ông đưa ra ý tưởng Việt Nam có thể đóng góp vào cuộc đấu tranh chống biến đổi khí hậu, có lý giải phát kiến của ông rất cụ thể trong cuốn tiểu thuyết."

Nhà văn Phần Lan Risto Isomäki.

Nhà văn Risto Isomäki cho biết, ông" dụng ý dùng tên tiếng Việt cho loài sinh vật và đặt bối cảnh truyện ở Việt Nam, bởi cái tên tiếng Việt đưa tới ấn tượng mô tả sát nhất và chính xác nhất, giữa hàng trăm cái tên đến từ nhiều quốc gia, nền văn hóa, văn minh khác cho cùng một loại sinh vật.”

Tác giả nói: “chủ đề chính của truyện “Con rit” bắt nguồn từ thực tế hầu hết các quốc gia khởi thủy và phát triển dọc các miền biển đều có một huyền thoại hoặc thần thoại về một loài sinh vật khổng lồ, ngoại hình tựa loài rắn, sống ở vùng biển. Và tác giả thấy khá thuyết phục với nhận định loài sinh vật này thực sự tồn tại: “bởi Con rit – hay Naga, Nyan, Hải Xà, Quetzalcoatl… - được khắc họa theo cách giống nhau đến mức đáng kinh ngạc trong các hình điêu khắc, đẽo đá, tranh vẽ cổ xưa ở nhiều khu vực, lãnh thổ khác nhau khắp thế giới…Cư dân ở Trung và Nam Mĩ, châu Á và châu Âu không giao thiệp với nhau (nhiều) trước thời kì thuộc địa châu Âu. Điều này có nghĩa các nét tương đồng về giải phẫu học trong các điêu khắc và hội họa cổ xưa về rắn hay rết biển không thể là sản phẩm của vay mượn văn hóa.

Cách lí giải hợp lí duy nhất ở đây là loài sinh vật thần thoại ấy thực sự từng cư ngụ ở biển khơi và đại dương – và vẫn còn sống ở đó...“Con rit” là tiểu thuyết, song tôi đã thu thập rất nhiều thông tin, thư tịch cổ xưa liên quan đến “Con rit” khi viết cuốn sách này...Bởi vậy, cuốn tiểu thuyết cũng chính là hành trình tìm câu trả lời cho câu hỏi liệu “Con rit” có thực sự đã và đang tồn tại hay không.”

Tác giả cũng cho biết, hầu hết những đoạn trích liên quan đến con rít và các loài sinh vật biển bí ẩn trong tác phẩm đều được trích dẫn nguyên bản: "Tôi luôn thích những ý tưởng của khoa học viễn tưởng. Nó như sự tổng hợp của các giả thuyết khoa học truyền thống và văn học. Tôi nghĩ rằng đây là một trong những ý tưởng tuyệt vời nhất mà con người từng tạo ra. Điều đó rất đáng quý với tôi."

Đại sứ  Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto phát biểu tại buổi ra mắt sách.

Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto cho biết: “Là một nhà văn, nhà báo khoa học và chuyên gia hàng đầu về môi trường, Risto Isomäki đã viết rất nhiều tác phẩm ở các thể loại khác nhau từ khoa học viễn tưởng, tiểu thuyết, tiểu luận, sổ tay cho đến các tác phẩm văn học phi hư cấu. Ông cũng thường pha trộn các thể loại văn học trong mỗi một tác phẩm của mình. Ngoài ra rất nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành truyện tranh. 

Năm 2020 ông đã được Ủy ban thông tin công cộng Phần Lan trao tặng giải thưởng thành tựu trọn đời danh giá, vì những đóng góp có ý nghĩa rất quan trọng và lâu dài trong công cuộc bảo vệ môi trường đất, biển và khí hậu, qua việc sử dụng các hình thức biểu đạt nghệ thuật khác nhau.

Tác phẩm của ông là sự kết hợp tuyệt vời giữa các kiến thức nghiên cứu khoa học với các truyện giàu tưởng tượng đặc trưng của khoa học viễn tưởng. Sách của ông mang đến cho độc giả như tôi những trải nghiệm và sự phấn khích, kết hợp với kiến thức về tự nhiên cũng như nhiều điều thiết yếu trong cuộc sống." - Đại sứ Keijo Norvanto khẳng định.

Nhà văn, nhà báo Risto Isomäki  và vợ ông, qua chia sẻ của những đồng nghiệp người Việt, có mối liên kết sâu sắc với Việt Nam, qua những hoạt động hợp tác hữu nghị vô cùng hữu ích của chính phủ Phần Lan giúp đỡ Việt Nam. Bối cảnh Vịnh Hạ Long cũng như những nhân vật người Việt trong câu chuyện, được gợi ý từ những lần ông bà sang làm việc tại Việt Nam trước đây.

Chọn một cách kể lôi cuốn qua câu chuyện phiêu lưu giả tưởng đầy hấp dẫn, Risto Isomäki đã khéo léo thể hiện lời kêu gọi bảo vệ môi trường cũng như tác động của con người tới việc biến đổi khí hậu, dựa trên bối cảnh giả tưởng về sinh thái biển, trong đó một phần mạch truyện đề cập đến những mối đe dọa từ việc nóng bầu khí quyển gây ra.

Ông cho biết: Có một số hãng phim của Phần Lan rất hứng thú với việc làm phim (điện ảnh và truyền hình dài tập) từ tiểu thuyết này. Tuy nhiên, vì phần lớn mạch truyện diễn ra ở Việt Nam, Hà Nội, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) và trên biển khu vực vịnh Hạ Long và vịnh Bái Tử Long, nên những hãng này đều đang có mong muốn tim kiếm một bên đối tác Việt Nam chuyên nghiệp, có tiềm lực mạnh hứng thú và cùng cộng tác làm phim.

Tác giả hy vọng vào một dự án phim được triển khai giữa hai nước, bởi câu chuyện phiêu lưu cuốn hút này có những bối cảnh "hết sức hấp dẫn": “Vì các quần đảo ở cả Phần Lan và Việt Nam đều thuộc nhóm các quần đảo kì vĩ nhất thế giới, nên tôi nghĩ một series phim truyền hình ngắn tập hoặc một phim điện ảnh nhắm tới công chúng quốc tế sẽ là một sự quảng bá tuyệt vời cho ngành công nghiệp du lịch của cả Việt Nam và Phần Lan.”