Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Đây là lần đầu tiên tập ca khúc 24 bài hát với lời của nhà thơ Wilhelm Müller (Đức) và nhạc của nhạc sĩ thiên tài Franz Schubert (Áo) được hát lên bằng tiếng Việt. Đây là một hoạt động văn hóa góp phần cho công tác quảng bá, trao đổi nghệ thuật giữa hai đất nước và giúp cho người Việt ở Áo cũng như ở một số quốc gia châu Âu khác đến gần hơn với nghệ thuật hát opera thính phòng nói riêng và nền âm nhạc Áo nói chung.

(Từ trái qua): Giám đốc Dorothee Stanglma, dịch giả Chu Thu Phương và phiên dịch Tâm Đan - Ảnh: TV21

Vào một buổi tối ấm áp giữa tháng năm, trong căn hầm nhỏ bé với sức chứa khoảng 80 khách tại nhà thờ thánh Peter, âm nhạc của Franz Schubert và lời thơ của Willhelm Müller được vang lên trong chương trình nghệ thuật „Hành Trình mùa đông“. Đây cũng chính là nhà hát nguyên bản Opera “in der Krypta” tại thành phố Viên, Áo, nơi không có những trang thiết bị hiện đại, nhưng bù lại thính giả được ngồi rất gần các nghệ sĩ biểu diễn và thưởng thức âm nhạc một cách thuần túy và trọn vẹn nhất.

Bản dịch tập ca khúc sang tiếng Việt được thực hiện bởi dịch giả Chu Thu Phương và Ngô Tự Lập. Chu Thu Phương chia sẻ, dự án chính là món nợ ân tình mà chị muốn trả cho nước Áo, nơi chị đang sống và làm việc: “Anh Ngô Tự Lập và tôi thực ra rất gần gũi nhau trong một ý niệm chung về một bản dịch hoàn hảo. Bước vào hợp tác với nhau, mỗi người chúng tôi đều phải vượt qua nỗi lo ngại riêng. Chúng tôi hiểu sâu sắc rằng bất cứ nhà văn nào cũng rất yêu con chữ của mình và đương nhiên là không muốn nhân nhượng với người phê bình. Nhưng ý niệm chung về một bản dịch hoàn hảo và mục đích chung đã là cái giúp chúng tôi cùng nhìn về một hướng, bỏ qua những tự ái cá nhân và hợp tác trong tôn trọng và ngưỡng mộ lẫn nhau để ra được một tác phẩm chung thật đẹp. Bản dịch Hành trình mùa đông là kết hợp những điểm đẹp nhất trong lời dịch của hai chúng tôi, là tình yêu chúng tôi dành cho tập ca khúc ấy.”

Ca sĩ giọng nam cao nổi tiếng người Áo, Hans Jörg Gaugelhofer - Ảnh: TV21

"Hành trình mùa đông" là tập ca khúc dành cho 1 giọng nam với piano đệm do Franz Schubert phổ nhạc trên các tác phẩm của nhà thơ Đức Wilhelm Müller và hoàn thành mùa thu năm 1827, một năm trước khi ông mất.

Ca sĩ giọng nam cao nổi tiếng người Áo, Hans JörgGaugelhofer đảm nhiệm phần trình diễn các ca khúc bằng tiếng Việt: “Tôi rất vinh dự được tham gia dự án này. Thông qua bản dịch tuyệt vời của Chu Thu Phuong tôi nghĩ hai dân tộc và hai nền văn hóa cũng được giao lưu kết nối. ÂM nhạc của Schubert chiếm một vị trí rất quan trọng trong trái tim tôi. Và tôi hi vọng qua dự án này sẽ không chỉ giới thiệu được âm nhạc của Schubert mà còn khơi gợi được sự ủng hộ của thính giả VN đối với âm nhạc của Schubert.”

24 bài hát là 24 chặng đường của một người lữ khách trẻ, người sau một mối tình không trọn vẹn

Giám đốc nghệ thuật Florian Pejrimovsky - Ảnh: in höchsten Tönen

đã quyết định rời xa vùng đất dấu yêu để dấn thân vào đêm đông sâu thẳm. Những cung bậc tình cảm ấy được Schubert miêu tả một cách tài tình qua những thay đổi đột ngột của các gam nhạc khác nhau.

Giám đốc nghệ thuật nhà hát Oper in der Krypta, Florian Pejrimovsky, đã hát "Hành trình mùa đông“ bằng tiếng Đức 10 năm nay: “Để có thể hát nhạc Schubert và tham gia dự án này tôi phải chuẩn bị mất gần 1 năm cả về thể chất lẫn tinh thần, để có thể thể hiện một cách tốt nhất. Đối với tôi việc chuẩn bị cho dự án chưa kết thúc và cũng sẽ không bao giờ kết thúc. Vì nhạc của Schubert rất sâu sắc và nhiều tầng lớp. Cứ mỗi lần thể hiện là tôi lại khám phá ra những yếu tố mới.”

Nghệ sĩ Ekaterina Nokkert - Ảnh: in höchsten Tönen

Thành công của buổi biểu diễn phải kể đến đóng góp không nhỏ của phần đệm đàn piano của nghệ sĩ Ekaterina Nokkert, đồng thời là giảng viên,

Giáo sư dạy piano và nhạc thính phòng tại Prayner Konservatorium tại Viên: “Tôi cũng rất hồi hộp khi chơi nhạc trong dự án này. Vì nhạc của Schubert đối với tôi đã khá quen thuộc nhưng lần này lại được kết hợp với tiếng Việt. Và ranh giới của lời hát cũng là một thử thách đối với tôi trong dự án này. Tôi đã khá quen lời hát bằng tiếng Đức của Hành trình mùa đông, nhưng bằng tiếng Việt thì hoàn toàn mới mẻ, nên khi đệm đàn đôi lúc tôi phải tìm lại lời hát bằng tiếng Đức để có cảm nhận tốt nhất.”

Giám đốc Nhà hát opera “in der Krypta” Dorothee Stanglmayr chia sẻ, giữ được vẻ đẹp nguyên gốc cho âm nhạc của Schubert qua bản dịch là điều vô cùng quan trọng đối với Chu Thu Phương. Tận mắt chứng kiến tình yêu và sự nghiêm túc cũng như phẩm chất làm việc của Chu Thu Phương đã thôi thúc bà bắt tay vào thực hiện dự án lần này: “Lợi thế lớn nhất của chúng tôi đó là làm việc như một đoàn nghệ thuật Opera. Có nghĩa là chúng tôi hiểu nhau rất rõ và có một tiền đề vững chắc để hợp tác với nhau. Đoàn nghệ thuật Opera thời nay gần như không còn tồn tại, ít nhất là đoàn nghệ thuật thuần Opera và có sự kết nối đặc biệt như chúng tôi. Chúng tôi không cần thông qua lời nói cũng có thể hiểu nhau rất rõ. Chu Thu Phương đã hòa nhập rất tốt vào nhóm chúng tôi. Cô ấy đóng vai trò như động cơ của cả nhóm và nghệ thuật trong trong dịch thuật của cô ấy chính là tiền đề vững chắc cho cả nhóm”

Các nghệ sĩ và khán giả sau buổi trình diễn - Ảnh: TV21

Quan hệ hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Áo có những bước phát triển tích cực trong những năm qua. Năm 2006, Nhạc viện Hà Nội phối hợp với Nhà hát Opera Áo tổ chức dàn dựng và biểu diễn tại Hà Nội vở opera “Cây sáo thần” của Nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Mozart. „Hành trình mùa đông“ lần này được coi là một mắt xích quan trọng, nối liền và thắt chặt hơn nữa sự giao lưu văn hóa của Việt Nam và Áo.