Nghe âm thanh bài viết tại đây:

“Cá thính” hay còn được người dân ở Văn Quán (Lập Thạch, Vĩnh Phúc) gọi là cá muối chua. Để làm được món cá thính, đòi hỏi người làm phải có sự cầu kỳ tỉ mỉ, nhất là trong khâu chuẩn bị. Có rất nhiều loại cá để làm cá thính như: cá mương, cá nẹp, cá riếc, cá rô ta, rô phi, cá chép, cá mè, cá quả… Nhưng có lẽ làm từ cá quả là ngon hơn cả. Cá được mổ sạch, đánh vẩy, bỏ lòng để ráo nước. Nếu là cá nhỏ thì để nguyên, còn cá to thì cắt thành từng khúc nhỏ khoảng hai đốt ngón tay. Sau đó, ướp muối cho cá rồi cho vào lọ. Vào mùa hè để 4 đến 5 ngày, còn mùa đông thì để 6 đến 7 ngày, lấy ra vắt kiệt nước.

Bác Vũ Thị Phú (một người dân ở xã Văn Quán) cho biết: “Nguyên liệu làm cá thính chủ yếu sử dụng hạt ngô, gạo tẻ, gạo nếp; trong đó, ngô, gạo phải rang chín, đến khi có màu vàng rồi đem giã hoặc xay nhỏ. Ngoài ra ta cần phải có lá ổi, rơm khô, lá chuối, muối. Muối đem cho với tỉ lệ cứ 10kg cá thì ta cho 15kg muối”. Theo bác Phú, để cá không có mùi ươn, hôi, thối, thì sau khi cá đã được làm sạch nên đem phơi và ướp muối trắng được cho vào lọ nén từ 36 - 48 tiếng... Ngoài ra, khi cá ướp xong phải đem ra để ráo nước mới rắc, trộn nguyên liệu. Đặc biệt trong quá trình ướp cá vào lọ thủy tinh hoặc lọ nhựa…, nên che đậy kín không để hở miệng tránh không để không khí bay vào rất dễ làm cho cá bị hỏng và thối. Cá thính khi ăn có thể rán hoặc nướng.

Trường hợp, nếu muốn để cá ướp lâu thì sau 3 tháng ướp cá phải lấy cá ra, sau đó thay thính mới (thay 3 lần bột thính mới cho vào lọ), như vậy sẽ để cá được vài năm. Cá thính Lập Thạch có hương vị khác hẳn so với các loại cá vùng miền khác. Ăn cá thính nơi đây không khô như cá mắm biển, không nhão như cá mắm tươi, đặc biệt màu cá có màu mận chín rất bắt mắt. Ngoài ra, khi thưởng thức món cá này, người ta thường ăn kèm với các gia vị như: lá chanh thái nhỏ, rau thơm các loại, rau cải trắng trần nước sôi, lạc rang giã nhỏ…

Được biết, cá thính Văn Quán (Lập Thạch) đã được Sở KH&CN Vĩnh Phúc bảo hộ nhãn hiệu nhằm phát triển món ăn này theo mô hình truyền thống. Nếu du khách thập phương đến Văn Quán thăm quan, và được một lần thưởng thức món cá thính, chắc chắn sẽ chẳng bao giờ quên được hương vị đặc biệt của món ăn này.