Phát huy lợi thế nguồn nước sạch trong mát từ các dòng suối, thời gian qua, một số tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu, đã tập trung nuôi cá tầm, cá hồi. Đây là hướng đi mới, cho hiệu quả kinh tế cao, giúp bà con xóa đói, giảm nghèo và vươn lên làm giàu.    

Bản Chu Va 8, xã Sơn Bình, huyện Tam Đường (Lai Châu) là nơi sinh sống của gần 200 hộ đồng bào Mông. Nằm dưới chân núi Hoàng Liên, các bản của xã Sơn Bình được bao quanh bởi các cánh rừng già nên có khí hậu thuận lợi để nuôi cá nước lạnh. Người dân địa phương đã phát triển nghề nuôi cá nước lạnh và mở ra hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp hàng hóa chất lượng cao tại địa phương.

Xã Sơn Bình hiện đã có 26 cơ sở, trên 300 bể nuôi cá nước lạnh. Ảnh: VOV

Anh Hàng A Phàng, một người dân ở bản, cho biết anh làm quen với nghề nuôi cá tầm, cá hồi cách đây khoảng 6 năm, trong một chuyến thăm người thân tại Sa Pa (Lào Cai). Sau thời gian làm thuê cho doanh nghiệp nuôi cá nước lạnh tại Sa Pa, nhận thấy dòng suối Nậm Thi chảy qua bản có điều kiện tương đồng, năm 2019 anh quyết định đầu tư 5 bể nổi lót bạt để nuôi cá tầm. Mô hình này mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho gia đình anh và người dân trên địa bàn.

"Trước kia, không biết kỹ thuật nuôi cá nước lạnh, nhưng sau khi đến Sa Pa học hỏi và thấy thu nhập được cao thì quay trở về bản để làm. Bây giờ, làm ruộng và đi làm thuê thu nhập không cao nên gia đình chuyển sang nuôi cá nước lạnh, thu nhập cao hơn nhiều. Năm 2022, ở trại cũ, gia đình tôi nuôi được hơn 2.500 con và cũng thu nhập được 900 triệu đồng (hơn 38 ngàn USD). Nay chuyển ra trại mới, nuôi diện tích nhiều hơn, nên gia đình nuôi tăng lên 8.000 con và dự tính thuận lợi thì thu nhập sắp tới phải cao hơn." - Anh Phàng nói.

Gia đình anh Nguyễn Gia Oanh ở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai, mua hơn 1ha đất ở bản Chu Va 8, xã Sơn Bình, để nuôi cá nước lạnh từ năm 2019. Với diện tích ao nuôi khoảng 6.000m2, gia đình anh nuôi theo quy trình khép kín gối vụ, để duy trì số lượng cá bán ra thị trường thường xuyên. Anh Oanh cho biết gia đình đã đầu tư mỗi ao nuôi 1.000 con giống, chi phí 230 triệu đồng (gần 10 ngàn USD), lúc bán ra được 540 triệu đồng (khoảng 23 ngàn USD).

Nghề nuôi cá nước lạnh giúp nhiều hộ đồng bào Mông thoát nghèo. Ảnh: VOV

Nhận thấy hiệu quả từ nghề nuôi cá hồi, cá tầm, năm nay gia đình mở rộng mô hình làm thêm 7 ao, nuôi 7.000 - 8.000 con giống và dự kiến mỗi năm sẽ bán ra thị trường từ 25 đến 30 tấn cá thương phẩm: "Cá tầm và cá hồi là các dòng cá đặc biệt, nuôi ở những nguồn nước cũng kén, có nghĩa là phải là nước lạnh và phải sạch. Từ nhiều năm nay, loài cá này tương đối ổn định về giá cả. Về mặt bằng phát triển kinh tế của dòng cá này, tôi thấy tương đối tốt nên gia đình chọn dòng cá này để nuôi. Tính nhanh thì mỗi năm cơ sở của gia đình cũng cho thu nhập được từ 600 đến 700 triệu đồng (25-30 ngàn USD)."

Theo ông Hoàng Đình Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Bình, dòng suối Nậm Giê và Nậm Thi chảy qua xã được đánh giá có nguồn nước lạnh ổn định và đây là điều kiện tốt để cá tầm, cá hồi phát triển. Tận dụng lợi thế này, đến nay, các doanh nghiệp, cá nhân đã đầu tư 26 cơ sở nuôi cá nước lạnh, với trên 300 bể; tập trung chủ yếu ở bản Chu Va 12 và Chu Va 8.

Nhiều hộ dân đã tự nhân được con giống để cung cấp ra thị trường. Ảnh: VOV

Với sản lượng và giá bán bình quân từ 200 đến 250 nghìn đồng/kg như hiện nay, tổng doanh thu từ nuôi cá trên địa bàn đạt từ 16 đến 20 tỷ đồng (700-750 ngàn USD) mỗi năm. Nghề nuôi cá tầm, cá hồi đã giúp nhiều hộ đồng bào Mông có cuộc sống ổn định, không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên trở thành triệu phú, tỷ phú: "Trước kia, chỉ có một số doanh nghiệp, hợp tác xã vào để đầu tư khai thác tiềm năng, thế mạnh của ở địa phương. Nhưng đến nay, một số đồng bào người Mông tại bản Chu Va 8 và Chu Va 12 cũng đã mạnh dạn đầu tư để nuôi cá tầm, cá hồi, để phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Thông qua việc áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và khai thác tiềm năng, thế mạnh đối với điều kiện tự nhiên của xã, một số đồng bào người Mông đã vươn lên trở thành triệu phú từ việc nuôi cá tầm, cá hồi trên địa bàn." - Ông Quân nói.

Nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hiệu quả, nhất là nguồn thu nhập từ nghề nuôi cá nước lạnh, đến nay, thu nhập bình quân ở xã Sơn Bình, huyện Tam Đường đã đạt hơn 42 triệu đồng/người/năm. Nghề nuôi cá nước lạnh đang được coi là “chìa khóa” để người dân duy trì và nâng cao tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới. Đây là điều kiện tiên quyết để địa phương phấn đấu cán đích nông thôn mới vào năm nay.