Nhận lời mời của Chủ tịch nước Tô Lâm, Tổng thống nước Cộng hòa Dân chủ Timor-Leste José Ramos-Horta thăm cấp Nhà nước Việt Nam từ ngày 31/7 đến ngày 3/8. Chuyến thăm là dịp để hai bên tiếp tục trao đổi về các biện pháp thúc đẩy hợp tác, làm sâu sắc thêm quan hệ song phương.

Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ 2 của Tổng thống Jose Ramos-Horta kể từ năm 2010. Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần này của Tổng thống José Ramos-Horta diễn ra trên nền tảng quan hệ Việt Nam – Timor-Leste duy trì đà phát triển tích cực kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao (28/7/2002).

Tổng thống nước Cộng hòa Dân chủ Timor-Leste José Ramos-Horta. Ảnh: Reuters

Những bước phát triển quan hệ song phương

Timor-Leste chính thức mở Đại sứ quán tại Hà Nội từ tháng 4/2012. Gần đây, hai nước  quan hệ hai nước có những bước phát triển. Nổi bật là các hoạt động trao đổi đoàn cấp cao, tiếp xúc nhân dịp tham dự các Hội nghị của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trong các cuộc gặp, lãnh đạo Timor-Leste luôn bày tỏ ngưỡng mộ sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam cũng như quá trình xây dựng, phát triển đất nước, coi Việt Nam là hình mẫu phát triển.

Hiện nay, hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước còn chưa tương xứng với tiềm năng. Kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt 15,9 triệu USD. Trong 5 tháng đầu năm nay đạt hơn 6,1 triệu USD, tăng 29,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Hai bên đã ký Hiệp định khung về Hợp tác kinh tế-kỹ thuật (4/2010), Hiệp định thương mại song phương (9/2013), Bản ghi nhớ về Thương mại gạo (12/2015). Năm 2023, Việt Nam xuất khẩu 15.320 tấn gạo sang Timor-Leste, trị giá gần 8,8 triệu USD. Tính đến tháng 4/2024, Việt Nam xuất khẩu 3.866 tấn gạo sang Timor-Leste, trị giá gần 2,6 triệu USD.

Về đầu tư, Tập đoàn Viễn thông Quân đội Việt Nam (Viettel) hiện có dự án đầu tư cung cấp dịch vụ viễn thông tại Timor-Leste (với tên gọi Telemor) là doanh nghiệp Việt Nam điển hình về hợp tác đầu tư, kinh doanh tại Timor-Leste, đồng thời là doanh nghiệp lớn nhất đang đầu tư, kinh doanh tại đây, đóng góp đáng kể cho ngành viễn thông Timor-Leste.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Indonesia kiêm nhiệm Timor Leste Tạ Văn Thông. Ảnh VOV

Ngoài ra, hai nước có nhiều tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực nông nghiệp, dầu khí, thủy sản, xây dựng cơ sở hạ tầng; trao đổi hàng nông sản, dệt may, hàng tiêu dùng, máy công nghiệp, thiết bị điện, giáo dục, văn hóa, du lịch... Đánh giá về tiềm năng hợp tác giữa hai nước, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia, kiêm nhiệm Timor-Leste Tạ Văn Thông khẳng định: "Quan hệ hợp tác giữa hai nước đã có, nhưng vẫn ở mức rất khiêm tốn. Tuy nhiên, Việt Nam đã có những công ty lớn sang đầu tư làm ăn ở Timor-Leste như công ty Viettel. Những lĩnh vực khác mà chúng ta cần ưu tiên trong thời gian tới là nông nghiệp. Timor-Leste cũng cần lực lượng chuyên gia từ Việt Nam sang giúp để canh tác nông nghiệp với năng suất cao. Ngoài ra, hai nước có thể tiếp tục tăng cường hợp tác hơn nữa trong các lĩnh vực, như: xuất nhập khẩu, du lịch xây dựng hạ tầng cơ sở …"

Về hợp tác đa phương, hai bên hợp tác và phối hợp lập trường tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Timor-Leste khẳng định ủng hộ Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021.

Thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Timor-Leste

Hiện nay, Timor-Leste đang trong quá trình gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), một quá trình nhằm mở rộng hơn nữa cơ hội hợp tác kinh tế, chính trị và văn hóa với các thành viên trong cộng đồng khu vực. Để thành công trong việc gia nhập ASEAN, Timor-Leste cần sự hỗ trợ và ủng hộ của các nước thành viên, trong đó Việt Nam có vai trò quan trọng. Đại sứ Tạ Văn Thông nhấn mạnh:

"Việt Nam gia nhập ASEAN từ năm 1995 và có kinh nghiệm trong tiến trình gia nhập, hội nhập vào ASEAN . Đây là một điều Timor-Leste rất cần. Xuất phát từ quan hệ hữu nghị truyền thống, Việt Nam luôn luôn ủng hộ quá trình gia nhập ASEAN của Timor-Leste, sẽ làm hết sức để giúp đỡ Timor-Leste, đặc biệt trong lĩnh vực như xây dựng năng lực, đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo cán bộ vì đây là lĩnh vực rất cần thiết trong quá trình gia nhập ASEAN."

Chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Timor Lester tới Việt Nam là một thời điểm mang tính lịch sử đối với Timor-Leste khi quốc gia này đang trong quá trình gia nhập ASEAN. Chuyến thăm cũng là dịp để hai bên tiếp tục trao đổi về các biện pháp thúc đẩy hợp tác, đàm phán và trao đổi kinh nghiệm trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, nông nghiệp và thủy sản. Qua đó, làm sâu sắc thêm quan hệ song phương trong thời gian tới.