Từ những cánh đồng hoa rực rỡ bốn mùa ở xã Phúc Thọ, đến những tác phẩm sơn mài tinh xảo tại làng Hạ Thái, hay nếp nhà cổ kính và nghề may comple truyền thống của làng Phúc Am, con đường di sản Nam Thăng Long đang đánh thức những giá trị văn hoá, nghề truyền thống nơi vùng đất trăm nghề của Hà Nội.

Hành trình này không chỉ kết nối các không gian di sản vùng ven với trung tâm Thủ đô, mà còn mở ra hướng đi mới cho du lịch bền vững, nơi ký ức và hiện tại cùng song hành trong hơi thở của thời đại.

Di tích Đình, Đền Nội Bình Đà, tại xã Bình Minh, Hà Nội. Ảnh: Đỗ Tươi/VTC News

Hà Nội là thành phố có bề dày văn hóa, lịch sử, hệ thống di sản, làng nghề đặc sắc phân bố khá đều ở cả khu vực nội thành, ngoại thành. Trong đó, khu vực ngoại thành sở hữu nhiều tiềm năng thuận lợi để phát triển du lịch, nhất là các loại hình du lịch làng nghề, du lịch tâm linh...Con đường Di sản Nam Thăng Long mở ra hành trình kết nối các xã như Đại Thanh, Hồng Vân, Ngọc Hồi và Chuyên Mỹ… nơi hội tụ hệ thống đình, chùa, miếu, di tích lịch sử cùng những làng nghề trăm tuổi được bảo tồn qua nhiều thế hệ.

 

Làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu được hình thành từ hơn 100 năm trước. Ảnh: Minh Đức/VTC News

Điểm dừng đầu tiên trên hành trình là di tích Đình, Đền Nội Bình Đà, tọa lạc tại xã Bình Minh. Nơi đây thờ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, vị thủy tổ của Việt Nam, gắn liền với truyền thuyết “Con Rồng Cháu Tiên”. Đình còn lưu giữ bức phù điêu có giá trị nghệ thuật, tín ngưỡng cổ xưa độc đáo và được công nhận là Bảo vật quốc gia từ năm 2015. Hằng năm, vào tháng 3 âm lịch (lịch Mặt Trăng), người dân nô nức về dự lễ hội Bình Đà. Lễ hội được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đầu tiên của thành phố Hà Nội năm 2014.

Ông Nguyễn Chinh Trinh, Thủ từ trưởng đền, cho biết: “Hằng năm vào tháng 3, nhiều du khách thập phương ở các nơi đều về dâng hương quốc Tổ. Khách từ thành phố, khách ở các xã cũng đều về đây để dâng hương, để tỏ lòng thành kính trước quốc Tổ.”

Tiếng lách cách thoi đưa vẫn vang lên đều đặn giữa làng nghề dệt lụa tơ tằm Phùng Xá. Ảnh: Ngô Nhung/VTC News

Rời Bình Đà, hành trình tiếp tục đưa đưa du khách đến làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu được hình thành từ hơn 100 năm trước. Bước chân vào làng, mùi thơm thoang thoảng của các loại hương quế, hương bồ kết, hương tràm mang đến cho du khách cảm giác thư thái, ấm cúng. Phía sân phơi là những bó hương đỏ rực, tạo nên khung cảnh vừa bình dị, vừa quyến rũ lạ thường. Người dân đã làm mới quê hương bằng việc phát triển du lịch trải nghiệm, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Ông Nguyễn Đình Đảm, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ du lịch làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu, cho biết: “Dịch vụ du lịch là nghề tăm hương Quảng Phú Cầu có những sáng kiến đưa những hình ảnh của quê hương từ những chân nhang, chân hương để chúng tôi bày trí theo các mô hình của bản đồ Việt Nam cũng như bất cứ bản đồ, bất cứ mô hình nào, để chúng tôi quảng bá hình ảnh của quê hương cho bạn bè quốc tế”.

Taị làng tơ tằm Phùng Xá, nơi lưu giữ tinh hoa nghề dệt lụa truyền thống, trong không gian yên bình, tiếng guồng quay tơ, tiếng khung cửi nhịp nhàng vang lên như khúc nhạc quen thuộc của làng nghề trăm năm tuổi.

Những tấm lụa tơ tằm với nhiều màu sắc đa dạng. Ảnh: Ngô Nhung/VTC News

Giữa những sợi tơ óng ánh, nghệ nhân ưu tú Phan Thị Thuận đang miệt mài sáng tạo. Bà là người đầu tiên dệt thành công lụa từ tơ sen và sử dụng tằm như một người thợ tự dệt chăn tơ tại Việt Nam. “Với vai trò là nghệ nhân làm nghề, mình có thể giới thiệu nghề của mình cho nhiều người biết và cũng muốn sản phẩm của chúng tôi gắn liền với nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Có nghề truyền thống thì làm thế nào để cho họ thấy được chúng tôi có những sản phẩm đẹp nhất, có giá trị kinh tế, phục vụ khách hàng.”

Trên hành trình tìm về với cội nguồn của Thăng Long – Hà Nội, “Con đường Di sản Nam Thăng Long” hiện lên như một bức tranh hài hòa, nơi lịch sử, văn hóa và nghề truyền thống cùng hòa quyện, kể lại câu chuyện về con người và vùng đất phía nam trù phú. Từ làng Hạ Thái nổi tiếng với sơn mài thủ công tinh xảo, từng xuất khẩu sang Pháp, Nhật; đến làng Cựu với những ngôi biệt thự kiểu Á - Âu cổ điển; làng Phúc Am mang đậm sắc màu tín ngưỡng dân gian và hay nhiều ngôi làng độc đáo khác. Mỗi làng nghề không chỉ là điểm đến du lịch, mà còn là một “bảo tàng sống” của văn hóa và lao động nghệ thuật.

Sản phẩm sơn mài thủ công tinh xảo tại làng Hạ Thái. Ảnh: Minh Đức/VTC News

Ông Phùng Quang Thắng, chuyên gia du lịch, cho biết: “Những nghề mà chúng ta nhìn thấy được không phải một sớm một chiều có mà là truyền thống lâu đời nay. Người dân địa phương đã giữ gìn, thậm chí cách làm tỉ mỉ của người dân làm đã đạt tới nghệ thuật. Ở đây, ngoài việc tham quan một làng nghề thủ công chúng ta còn có góc nhìn khác về nghệ thuật thủ công của các địa phương ở khu vực phía nam Hà Nội.”

Hành trình “Con đường Di sản Nam Thăng Long” không chỉ là chuyến đi qua những địa danh, mà còn là hành trình khám phá mảnh đất chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, từ đó, du khách cảm nhận nhịp đập truyền thống đang được nhiều thế hệ người Hà Nội gìn giữ và nối dài.