“Ngọc Thủ” là vở kịch được Việt hóa từ kịch bản The Gem của tác giả người Đức Thomas Kock. Tác phẩm là một trong những dự án do Viện Goethe Hà Nội và Nhà hát Tuổi Trẻ khởi xướng trong khuôn khổ chương trình kỉ niệm 50 năm Quan hệ Ngoại giao giữa Việt Nam và Đức (23/09/1975 – 23/09/2025), quy tụ những nghệ sĩ tài năng ở hai quốc gia, ra mắt khán giả.

Một cảnh trong vở diễn Ngọc Thủ - Ảnh: baophunuthudo

Với mô-típ kịch trừu tượng mới lạ với khán giả Việt, “Ngọc Thủ” mở ra với câu chuyện của những cư dân đô thị: cuộc đấu tranh để tìm và sở hữu một căn hộ của riêng mình. Trong “The Gem” là một món hời - một căn hộ tiện nghi và giá rẻ không chỉ dành cho người sớm nhất, hay người có nhiều tiền nhất. Từ đó, một cuộc xung đột nổ ra để tranh giành quyền sở hữu căn hộ ấy. Theo diễn viên Hương Thủy, câu chuyện, nhân vật của “Ngọc Thủ” luôn xuất hiện quanh chúng ta bởi khát khao có một chốn đi về tồn tại trong mỗi con người.

“Ngọc Thủ” là tác phẩm kén khán giả bởi không phải ai cùng theo kịp những cú bẻ lái ngoạn mục của tác phẩm. Tại đây không gian và thời gian dường như bị xóa nhòa, tác phẩm không ngừng vượt qua ranh giới và đưa đến một hình thức kể chuyện mới mẻ, vượt xa những giới hạn truyền thống.

Đặc biệt dưới bàn tay tài hoa của NSUT, đạo diễn Đào Duy Anh sự cuốn hút mà “Ngọc Thủ” mang lại không chỉ đến từ bản thân câu chuyện mà còn là không gian của “Ngọc Thủ” với những cảnh trí và âm thanh sáng tạo khiến cả khán phòng trở thành hiện thực của nó. Những yếu tố thị giác và âm thanh kết hợp cùng với ngôn ngữ kịch đầy chất thơ và diễn xuất nội lực của các nghệ sĩ như Nguyễn Tú, Chí Huy, Hương Thủy… đem đến một tiếp cận về sân khấu đặc biệt nhất.

Có thể nói ở “Ngọc Thủ” khán giả vừa bắt gặp cả ngôn ngữ sáng tạo đậm chất đương đại đang nổi trội trên sân khấu kịch của Đức, vừa tìm thấy cả những sáng tạo riêng có của Nhà hát Tuổi Trẻ. Dường như tác giả Thomas Köck - một kịch tác gia đương đại và có ảnh hưởng nhất sân khấu Đức hiện nay đã chắp bút viết nên một vở kịch dành riêng cho Nhà hát Tuổi Trẻ Việt Nam. Vở kịch nối tiếp mở ra theo những hướng đi đầy bất ngờ, thách thức cho cả ekip sáng tạo lẫn người cảm thụ nghệ thuật.

Những bất chấp những điều đó “Ngọc Thủ” có một sức hấp dẫn đến ma mị khiến ai cũng tò mò về diễn biến câu chuyện. Theo tác giả Thomas Köck anh đã phải tìm hiểu nhiều về lịch sử và nền văn hóa Việt trước khi sáng tác kịch bản. Tuy nhiên, nội dung vở diễn mang tính phổ quát về xã hội đương đại, không phải câu chuyện của riêng Việt Nam.

"Điều tôi thực sự đang làm là đối thoại với các nghệ sĩ ở đây – những người của nhà hát này, với thực hành nghệ thuật của họ. Và tôi cố gắng tìm ra điều gì đó, khi tôi đi dạo trên phố, có thể kết nối những suy nghĩ, ý tưởng, trải nghiệm của tôi với những trải nghiệm của con người nơi đây. Một điều gì đó mang tính toàn cầu, kiểu như khi ta ngồi cùng bàn, trò chuyện, rồi nhận ra: à, những vấn đề ở đây cũng giống hệt ở nơi khác.

Với tôi, một trong những câu hỏi lớn hơn thực sự là: liệu con người có khả năng lựa chọn cách sống của mình dựa trên nơi họ muốn sống hay không?Từ lâu, đó là một yếu tố văn hóa rất lớn – rằng nếu bạn muốn an cư, bạn phải có tài sản, có một nơi chốn giúp bạn định danh, cảm thấy mình thuộc về đó. Nhưng trong nền kinh tế toàn cầu hiện nay, những ý niệm về “một chỗ ở cố định”, về “một cộng đồng bền vững” đang dần tan rã. Người ta có thể thấy rõ điều đó – ở Đức, ở châu Âu, hay ở các nước châu Á như Việt Nam – mọi người đều đang trải nghiệm sự mong manh của những kế hoạch tương lai, của ý tưởng “tiến về phía trước” và vẽ ra cuộc sống tương lai cho mình. Bởi vì tương lai ấy, với rất nhiều người trên hành tinh này, đang ngày càng trở nên mong manh hơn.

Vì vậy, với tôi bây giờ, tôi thực sự rất tò mò xem điều gì sẽ xảy ra với văn bản này ở đây. Nhưng cảm giác đó cũng giống như khi tôi chờ đợi bất kỳ nhà hát nào trên thế giới biểu diễn tác phẩm của mình – tôi luôn tự hỏi: “Ồ, họ sẽ thể hiện thế nào nhỉ? Họ sẽ làm gì với nó đây?” - Thomas Köck nói.

Với “Ngọc Thủ”, đây là lần đầu tiên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ biến hình thành một viên ngọc tỏa sáng lấp lánh nhưng cũng đầy góc cạnh. Họa sĩ Lina Oanh Nguyễn đã tạo ra một sân khấu độc đáo đa thị giác.

Bên cạnh đó, diễn viên Nguyễn Tú còn cho rằng vở diễn là sự hòa trộn của hình thức sân khấu thể nghiệm với ngôn ngữ kịch bản đầy chất thơ. Nhưng trong đó khán giả dễ dàng bắt gặp những câu chuyện lớn của thời đại: sự trăn trở về cuộc sống đô thị, suy tư về lòng tham và ham muốn, hay những góc cạnh khác nhau của xã hội đang trải qua quá trình đô thị hóa.

Trong tác phẩm, Thomas Köck không đặt tên cụ thể cho nhân vật mà đánh dấu bằng những chữ cái như M, J, V như ẩn dụ đó là những cá nhân có thể xuất hiện trong bất cứ xã hội nào. Bởi “Ngọc Thủ”  chính là viên ngọc xuất phát từ mong muốn của con người. Từ khao khát ấy nảy sinh lòng tham nên sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Tác phẩm mang thông điệp hãy biết đủ, đừng tham sân si.