Phiên họp lần thứ nhất của Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vừa diễn ra cuối tuần qua, tại Hà Nội, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Tại phiên họp này, Thủ tướng đã khẳng định phát triển ngành công nghiệp bán dẫn là lựa chọn chiến lược của Việt Nam, phải quyết tâm làm bằng được, phải đầu tư toàn diện cho thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực, tạo bứt phá cho Việt Nam trong giai đoạn mới.
Trong xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và diễn biến phức tạp về địa chính trị trên thế giới, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn, với nhiều lợi thế, như: quyết tâm chính trị cao, môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, lực lượng lao động có chất lượng, trữ lượng đất hiếm cao thứ hai thế giới. Ngoài ra, Việt Nam có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với hầu hết các nước có ngành công nghiệp bán dẫn phát triển… Đây là những lợi thế rất lớn để Việt Nam có thể ghi dấu trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
Quyết tâm cao, lộ trình, định hướng cụ thể
Thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều hành động quyết liệt để xây dựng hệ sinh thái phát triển công nghiệp bán dẫn và thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam đã ban hành Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050; Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”. Hiện nay, cả nước hiện có 174 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực bán dẫn, với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD. Tập đoàn công nghệ số 1 thế giới NVIDIA mới đây đã thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển và Trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam.
Tuy nhiên, bán dẫn là một ngành công nghiệp đặc thù, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, yêu cầu cao về nhân lực và công nghệ, cạnh tranh lớn trong thu hút đầu tư, Việt Nam xác định cần có quyết tâm lớn hơn và lộ trình cụ thể. Tại phiên họp Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Quyết tâm phải được thể hiện bằng những hành động cụ thể, bài bản, khoa học, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc nấy. Có như vậy, chúng ta mới có thể hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó công nghiệp bán dẫn là một trong những lĩnh vực trọng tâm ưu tiên phát triển".
Bên cạnh việc dành nguồn lực hoàn thiện 3 trụ cột cho ngành công nghiệp bán dẫn là cơ chế, chính sách, cơ sở hạ tầng, Việt Nam đặc biệt chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành bố trí nguồn vốn hỗ trợ thực hiện cho nhiệm vụ này, nhằm đạt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 5.000 kỹ sư có chuyên môn sâu về trí tuệ nhân tạo, đào tạo chuyên sâu cho 1.300 giảng viên giảng dạy tại các viện nghiên cứu, trường đại học, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp.
Bà Nguyễn Thị Lệ Quyên, phụ trách Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhận định: "Đây là giải pháp đột phá của đột phá. Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn phải đồng bộ với phát triển hệ sinh thái gắn với đào tạo khoa học cơ bản, khoa học chuyên sâu, phù hợp với lộ trình, lĩnh vực mà Việt Nam đang có thế mạnh. Phát huy mối quan hệ 3 nhà là Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp. Cùng với đó, đa dạng hóa các loại hình và nguồn lực đào tạo. Trong giai đoạn đầu phải ưu tiên đào tạo giảng viên và đội ngũ chuyển đổi".
Tăng cường hợp tác quốc tế để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn
Bên cạnh các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực bán dẫn, tạo cơ sở hạ tầng đồng bộ cho ngành công nghiệp bán dẫn, phát triển nguồn nhân lực, Việt Nam cũng chú trọng đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tăng cường hợp tác song phương, đa phương về bán dẫn. Ông Đỗ Nam Trung, Cục phó cục công nghiệp Thông tin và Truyền thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết: "Việt Nam xác định chủ động tham gia vào tất cả các công đoạn trong chuỗi cung ứng theo một lộ trình. Đó là tận dụng xu hướng của thế giới cơ cấu lại ngành công nghiệp bán dẫn theo phương châm lợi ích cộng 1, trong đó Việt Nam nỗ lực trở thành điểm đến cộng 1, tức là có sự tham gia của các quốc gia khác, các tổ chức khác trong chuỗi cung ứng này, thu hút doanh nghiệp bán dẫn hàng đầu thế giới đầu tư vào Việt Nam".
Trước quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam, nhiều đối tác quốc tế, doanh nghiệp hàng đầu trong ngành công nghiệp bán dẫn, đều nhận định lạc quan về triển vọng ngành bán dẫn của Việt Nam và bày tỏ sẵn sàng hợp tác. Bà Mariam Sherman, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, khẳng định: "Dù vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển, Việt Nam trở thành nước xuất khẩu chất bán dẫn lớn thứ ba sang Hoa Kỳ năm 2023 với doanh thu đạt mức ấn tượng 20,1 tỷ USD và Việt Nam đã và đang nổi lên như một trung tâm sản xuất hàng đầu trong khu vực. Những gã khổng lồ công nghệ toàn cầu như Samsung, Intel và Apple đã thiết lập các hoạt động đáng kể tại Việt Nam. Những công ty công nghệ hàng đầu thế giới như Nvidia, Meta và Google đang đẩy nhanh sự tham gia của họ, báo hiệu sự sẵn sàng của Việt Nam trong việc trở thành một Trung tâm công nghệ cao tại Châu Á".
Với sự quyết tâm cao của Chính phủ, với những giải pháp và lộ trình cụ thể, Việt Nam đang nỗ lực nắm bắt những cơ hội để phát triển nhanh, mạnh ngành công nghiệp bán dẫn, đưa Việt Nam bứt phá bước vào kỷ nguyên mới khi công nghệ đóng vai trò then chốt.