Trong giai đoạn 2005 - 2012, xóa đói giảm nghèo tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam. Công tác này được đẩy mạnh trên nhiều lĩnh vực và đã huy động được sự tham gia của toàn xã hội.

Gia đình một nông dân ở Trấn Yên, Yên Bái nâng cao thu nhập từ chăn nuôi gà.

Công tác xoá đói, giảm nghèo được quan tâm toàn diện

Về chính sách, trong giai đoạn 2005 - 2012, có 10 Nghị quyết của Quốc hội liên quan tới chỉ tiêu giảm nghèo; hơn 20 Luật có nội dung trực tiếp và gián tiếp liên quan đến giảm nghèo được ban hành.

Trong giai đoạn này, Chính phủ vẫn ưu tiên dành nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội. Tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam trong giai đoạn này giảm bình quân trên 2%/năm. Ông Đỗ Mạnh Hùng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, Phó trưởng đoàn giám sát giảm nghèo của Quốc hội, nhận xét: “Qua bước đầu giám sát, chúng tôi đánh giá: Giảm nghèo đã nhận được sự quan tâm của toàn xã hội cũng như đã huy động được nguồn lực rất lớn. Tỷ lệ nghèo của Việt Nam đã giảm đáng kể. Nếu năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo là 14,2% thì đến 2013 còn 7,8%. Đây là kết quả rất đáng phẩn khởi và được Liên hiệp quốc và các tổ chức quốc tế, nhiều nước trên thế giới ghi nhận”.

Tuy nhiên công tác giảm nghèo cũng còn nhiều khó khăn bởi những nguyên nhân khách quan và chủ quan từ điều kiện tự nhiên và tập quán lao động, sản xuất của người dân. Thứ nhất, giảm nghèo của Việt Nam chưa vững chắc bởi tỷ lệ hộ tái nghèo, cận nghèo còn khá cao. Thứ 2 là hiện nay tình trạng nghèo tập trung vào một số vùng dân cư như vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những vùng hay bị thiên tai, thậm chí cả những vùng khai thác khoảng sản. Thứ 3 là hệ thống chính sách của Việt Nam còn dàn trải, chồng chéo, dẫn đến việc bố trí nguồn lực chưa đáp ứng được yêu cầu giảm nghèo. Một hạn chế nữa là tuy Việt Nam đã quan tâm đến các nguồn lực xã hội và xã hội hóa nhưng nguồn lực cho giảm nghèo vẫn tập trung vào ngân sách Nhà nước (trên 90%). Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, nhận xét: “Qua giám sát, chúng tôi thấy còn 2 điểm nghèo cơ bản. Thứ nhất là đối với đồng bào dân tộc miền núi, vùng sâu vùng xa tỷ lệ hộ nghèo hiện nay là 47%, trong đó nghèo cùng cực là 68%. Thứ 2 là lâu nay chúng ta lãng quên một bộ phận nghèo trong khu vực đô thị công nghiệp, khu chế xuất.. thì quan điểm của Chính phủ và các bộ ngành liên quan thay đổi cơ chế chính sách như thế nào để chúng ta thực hiện được mục tiêu giảm nghèo nhanh, bền vững”.

Có những định hướng lớn về giảm nghèo trong thời gian tới

Theo ông Đỗ Mạnh Hùng, trước thực tế trên, đoàn giám sát của Quốc hội sẽ kiến nghị với Quốc hội ban hành Nghị quyết về kết quả thực hiện chính sách pháp luật về giảm nghèo. Đặc biệt là phải chuyển việc xây dựng và thực hiện chính sách giảm nghèo từ đơn chiều sang đa chiều. Ở đây chuẩn nghèo không chỉ tập trung vào vấn đề thu nhập mà còn là khả năng và mức độ tiếp cận sử dụng và hưởng thụ các dịch vụ xã hội cơ bản khác: “Chúng tôi kiến nghị thời gian tới vẫn phải tập trung hơn nữa nguồn lực cho giảm nghèo, bố trí nguồn lực và nguồn lực phải thiết kế theo chính sách trung hạn. Trong cơ chế điều hành thì cùng với việc nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành ở địa phương thì chúng tôi muốn nhấn mạnh phân cấp, phân quyền ở địa phương để phát huy được tính chủ động sáng tạo của địa phương nhiều hơn. Một điểm quan trọng nữa chúng tôi muốn kiến nghị là thiết kế chính sách phải làm sao phát huy được sự đồng thuận, đặc biệt là người dân trong đó có người nghèo trong việc tham gia xây dựng và thực hiện chính sách về giảm nghèo”.

Xóa đói giảm nghèo là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Việc nhận thức đầy đủ nguyên nhân chủ quan và khách quan cũng như đề xuất giải pháp thiết thực sẽ tạo ra tính bền vững cho thành quả giảm nghèo./.