Hôm nay, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) kỷ niệm 56 năm ngày thành lập (8/8/1967-8/8/2023). Trải qua 56 năm tồn tại và phát triển, ASEAN ngày càng phát huy tinh thần đoàn kết, phát huy sức mạnh tập thể trong bối cảnh thế giới đầy thách thức hiện nay, đồng thời tạo lập vị thế trên trường quốc tế.
Sau 56 năm kể từ khi thành lập, ASEAN đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, khẳng định là một mô hình hợp tác khu vực thành công trên thế giới, xây dựng một cộng đồng mang lại cơ hội cho tất cả người dân.
 Lực lượng tiêu binh thực hiện nghi thức thượng cờ ASEAN.
Ảnh minh họa: Văn Điệp/TTXVN |
Duy trì hòa bình và an ninh, đảm bảo tăng trưởng kinh tế
Thành tựu nổi bật nhất của ASEAN sau 56 năm tồn tại và phát triển là duy trì được hòa bình và an ninh. ASEAN tạo dựng được sự tin cậy và gắn kết giữa các nước thành viên; thúc đẩy đối thoại và hợp tác giữa các nước trong và ngoài Hiệp hội; xây dựng lòng tin, chia sẻ và phát huy giá trị các quy tắc và chuẩn mực ứng xử giữa các nước tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Cùng với đó, ASEAN cũng tăng cường hợp tác và nâng cao năng lực xử lý những thách thức an ninh, hạn chế sự can thiệp và chi phối của các nước lớn.
ASEAN khẳng định được vai trò quan trọng tại khu vực, trong đó ngăn ngừa và quản lý các tranh chấp hoặc nguy cơ xung đột. Trong vấn đề Biển Đông, ASEAN luôn đề cao việc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế. ASEAN tiến hành các biện pháp xây dựng lòng tin và xây dựng các quy tắc ứng xử, nhất là cùng Trung Quốc ký Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả. ASEAN cũng thúc đẩy đối thoại và hợp tác về các vấn đề trên biển nhằm ngăn ngừa nguy cơ đụng độ, xung đột, bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
Hiện nay, ASEAN có 10 thành viên chính thức và tháng 11 năm ngoái, ASEAN đã nhất trí về nguyên tắc kết nạp thêm thành viên thứ 11 là Timor-Leste. Với việc nhất trí mở rộng thành viên, ASEAN dần hiện thức quy tụ toàn bộ khu vực Đông Nam Á thành một cộng đồng. ASEAN đang chứng kiến các hoạt động kết nối, giao lưu nhân dân ngày càng mạnh mẽ, công dân ASEAN hiện có thể đi lại tự do trong khu vực mà không cần thị thực.
 Quang cảnh hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 56 (AMM 56).
Ảnh: TTXVN |
Trong lĩnh vực kinh tế, Cộng đồng kinh tế ASEAN ngày càng mở rộng, thu hút sự quan tâm ngày càng tăng của các đối tác thương mại. ASEAN đã ký kết nhiều hiệp định tự do thương mại (FTA) song phương với các đối tác, như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ... có Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand; đang tiến hành đàm phán FTA với Canada và thảo luận khả năng ký kết FTA với các khu vực mậu dịch khác, như: Liên minh châu Âu (EU) nhằm mang lại nhiều lợi ích hơn từ thương mại tự do cho các công dân của mình.
Giữa những gam màu ảm đạm của bức tranh kinh tế thế giới, ASEAN là điểm sáng tăng trưởng và điểm đến đầu tư hấp dẫn. Tăng trưởng khu vực được dự báo tích cực, đạt mức 4,7% năm nay và 5% vào năm tới, vượt xa mức tăng trưởng trung bình của thế giới.
ASEAN - Tâm điểm hòa bình, hợp tác và phát triển
Không chỉ vậy, thời gian qua, vị thế và vai trò của ASEAN không ngừng được cải thiện. Nhiều cường quốc lớn ngoài khu vực ngày càng coi trọng, đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN, coi việc thắt chặt quan hệ với ASEAN là một trong những ưu tiên quan trọng trong chiến lược của mình.
Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 56 (AMM 56) vừa diễn ra tại Indonesia, Saudi Arabia đã chính thức tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). Panama, Tây Ban Nha và Mexico cũng chuẩn bị ký kết tham gia TAC vào tháng 9 năm nay. Ðến nay, TAC, với 51 quốc gia tham gia, đã trở thành văn kiện nền tảng, là căn bản cho quan hệ và ứng xử giữa các nước ở khu vực. Việc ngày càng có nhiều nước bày tỏ nguyện vọng tham gia đã chứng tỏ giá trị và sức sống của Hiệp ước, cũng như thành công của ASEAN trong chia sẻ và lan tỏa các chuẩn mực ứng xử.
Các đối tác đều khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN trong tất cả các tiến trình khu vực, cam kết hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng thông qua rất nhiều cam kết cụ thể. Trong các vấn đề quốc tế và khu vực, ASEAN vẫn đóng vai trò quan trọng, điều hòa lập trường này, hướng tới mục tiêu chung là dù có khác biệt thì ASEAN vẫn là lực lượng trung tâm trong tất cả các nỗ lực vì hòa bình và bền vững.
Giữa những biến động địa chính trị toàn cầu, với 56 năm hình thành và phát triển, ASEAN hiểu sâu sắc hòa bình chỉ có được khi tất cả cùng chung ý chí, đoàn kết và quyết tâm xây dựng, vun đắp cho những mối quan hệ lành mạnh, ổn định và sẵn sàng đóng góp trách nhiệm cho hợp tác.