 การแสดงศิลปะในเทศกาล คายหะ |
เทศกาล คายหะ เป็นงานชุมชนพื้นบ้านที่ผูกพันธ์กับวิถีชีวิตชาวนาด้วยอารยธรรมข้าวนาดำของชาวเวียดโบราณ เป็นงานวัฒนธรรมทางจิตวิญญาณที่สำคัญของชาวเผ่าเหมื่อง โดยในภาษาเหมื่อง คำว่า คายหะเรียกว่า ค้วงหมั่ว (Khuống mùa) ซึ่งมักจัดขึ้นในช่วงต้นปีใหม่ประเพณีมีความหมายคือเป็นงานเริ่มต้นฤดูทำการเกษตรใหม่ของปี ศิลปินยอดเยี่ยม บุ่ยวันหาย หมอผีประจำตำบล ซวนฮว้า อำเภอหลากเซิน เผยว่า
" ในเทศกาลนี้จะมีพิธีแรกนาขวัญ เปิดหน้าดินเพื่อไถนารอบแรกของปีใหม่ ขอพรให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล ดังนั้น จะต้องมีกำนันผู้ใหญ่บ้านหรือผู้ที่ได้รับความเคารพนับถือลงไปไถนา ซึ่งถือเป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้เป็นคนแรกเดินไถนาขอพรให้พืชผลเจริญงอกงามและผลผลิตเก็บเกี่ยวอุดมสมบูรณ์"
นาย ดิงห์หงอกเลือง ชาวเหมื่องที่ตำบลกวางเตี๊ยน จังหวัดหว่าบิ่งห์ เผยว่า การจัดงานคายหะก็เหมือนกับงานเทศกาลอื่นๆที่ชาวบ้านต้องเตรียมงาน สิ่งของเซ่นไหว้และอุปกรณ์ต่างๆไว้ให้พร้อมก่อนหลายวัน
"ครอบครัวต่างๆ ในชุมชนเผ่าเหมื่องจะเตรียมอุปกรณ์ที่มักใช้ในงาน เช่น ฆ้อง คันไถ ตรวจดูสภาพทุ่งนา และเตรียมถาดอาหารเซ่นไหว้บูชา เพื่อร่วมทำบุญกับคนในหมู่บ้านสำหรับจัดงาน คายหะ ให้สวยงามสมบูรณ์"
 พิธีเซ่นไหว้งาน คายหะ |
สำหรับชาวเหมื่องหว่าบิ่งห์ คายหะ เป็นเทศกาลใหญ่ที่สุดของปี ดังนั้น ทั้งผู้ชายและผู้หญิงในทุกครอบครัวจะต้องเตรียมปฏิบัติหน้าที่ของตนตามขั้นตอนประเพณี คุณบุ่ยถิถาว ชาวบ้านกวางเตี๊ยน นครหว่าบิ่งห์เผยว่า
"สำหรับผู้ชายจะต้องเตรียมเรื่องทุ่งนา ควาย ฆ้อง ชุดพื้นเมือง บทอธิษฐาน และเครื่องเซ่นไหว้ สำหรับผู้หญิงต้องจัดเตรียมเครื่องเซ่นไหว้และถาดอาหาร เมื่อผู้หญิงเตรียมเครื่องบูชาเสร็จแล้ว ผู้ชายและหมอผีจะมีหน้าที่จัดพิธีกรรม "
จังหวัดหว่าบิ่งห์มี 4 ชุมชนใหญ่เผ่าเหมื่องคือ เหมื่องบี เหมื่องวาง เหมื่องถาง เหมื่องดง ดังนั้นการจัดเทศกาล คายหะ ในแต่ละชุมชนแม้จะมีขึ้นในช่วงเวลาที่แตกต่างกันแต่ก็ล้วนมีความหมายผูกพันกับเทพเจ้าแห่งป่าเขาของท้องถิ่น " งานคายหะมิใช่จัดตามบ้านตามครอบครัวหากต้องจัดตามชุมชน ดังนั้น จะมีการจัดงานนี้ 4 รอบใน 4 ชุมชนเผ่าเหมื่อง โดยเริ่มด้วยงานคายหะของชุมชนเหมื่องบีในวันที่ 6 เดือนอ้ายจันทรคติ ส่วนชุมชนเหมื่องอื่นๆก็จะจัดตามในระดับจังหวัด อำเภอหรือตำบลก็แล้วแต่ปี"
เทศกาลคายหะแบ่งออกเป็นสองส่วนหลักคือพิธีกรรมและเทศกาล โดยพิธีกรรมหลักคือพิธีบูชาถวายเครื่องเซ่นไหว้แด่เทพเจ้า ส่วนเทศกาลหลักคือกิจกรรมบันเทิงของชุมชนชาวเหมื่อง ด้วยศิลปะการละเล่นพื้นบ้านที่สนุกสนานต่างๆ เช่น การแข่งขันตีฆ้อง การร้องเพลงโต้ตอบ การโยนลูกช่วง ตลอดจนเชิญกันดื่มเหล้าอุและอวยพรให้กันประสบแต่โชคดีมีสุขในปีใหม่./.