บรรยากาศการจัดงานที่ลานกลางหมู่บ้าน (ภาพจาก Đình Thiệu/VOV)

ในช่วงต้นปีใหม่ ชาวตระกูล กราย ในชุมชนเผ่า ปาโก ที่หมู่บ้าน อาเลียง ตำบลตารุต อำเภอ ดั๊กโรง จังหวัดกว๋างตริ ได้กลับมาชุมนุมอย่างพร้อมหน้าที่บ้านเกิดของตน โดยตั้งแต่เช้าตรู่ ทั้งผู้สูงอายุและหนุ่มสาว ทั้งชายและหญิงในชุดประจำชนเผ่าได้มารวมตัวกันที่ลานใหญ่กลางหมู่บ้านเพื่อเข้าร่วมพิธี ตรงกลางลานมีการตั้งเสาไม้สูงใหญ่ที่เรียกว่า เสาพิธีกรรม และมีการผูกสายเอ็นสีขาวเชื่อมจากเสาพิธีกรรมไปยังบ้านบูชาของตระกูล กราย ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของสายใยเชื่อมต่อทางจิตวิญญาณของเทพแห่งขุนเขา ปลัง (Plăng) ซึ่งเป็นยอดเขาสูงสุดของภูมิภาคนี้

เมื่อเครื่องบูชาพร้อมแล้ว ชาวบ้านจะนำแพะ 1 ตัวมาผูกไว้กับเสาพิธีกรรม ผู้ใหญ่บ้าน โห่ ซวน วัน หัวหน้าตระกูล กราย ในหมู่บ้านถือผ้า เจง ซึ่งเป็นผ้าลายพื้นเมืองของชนเผ่ามายืนหน้าถาดเครื่องบูชาเพื่อกล่าวขอบคุณเทพเจ้าแห่งขุนเขา เทพเจ้าแห่งสายน้ำ เทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ และอธิษฐานให้ชาวบ้านมีชีวิตที่สงบสุขและอยู่ดีกินดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ มีสุขภาพแข็งแรงและหมู่บ้านเจริญรุ่งเรือง ซึ่งนับเป็นพิธีกรรมที่สะท้อนความปรารถนาในการเชื่อมโยงระหว่างเทพเจ้ากับตระกูล กราย ในหมู่บ้าน อาเลียง   

ผู้ใหญ่บ้าน โห่ ซวน วัน หัวหน้าตระกูล กรายและคุณ กรายเซือง คนในตระกูล เผยว่า                    

"ประเพณีนี้เป็นประเพณีโบราณของชาวปาโก และได้รับการสืบทอดกันมาถึงปัจจุบัน ตั้งแต่รุ่นปู่ ถึงรุ่นคุณพ่อ สู่ลูก สู่หลาน เราก็ยังคงได้รับการรักษาไว้ตลอดไป เป็นประเพณีที่สื่อความหมายว่า “เมื่อกินผลไม้ให้ระลึกถึงผู้ปลูก”

"เราได้เรียนรู้มากมายจากบรรพบุรุษจึงตระหนักในการอนุรักษ์วัฒนธรรมดั้งเดิมของชาวปาโก พิธีกรรมนี้จะคงอยู่ต่อไป"

ทุกๆ 7-10 ปี ชาวปาโก จะจัดพิธีนี้อย่างน้อย 1 ครั้ง และขนาดของพิธีจะแตกต่างกันไปซึ่งขึ้นอยู่กับแต่ละตระกูลและฐานะทางเศรษฐกิจของแต่ละครอบครัวในการนำเครื่องบูชามาสบทบ เช่น วัว แพะ ไก่ ข้าวหลาม ปลากระบอกไม้ไผ่ เป็นต้น ในพิธี ชาวบ้านทุกคนจะต้องสวมใสเสื้อผ้าใหม่และชุดพื้นเมืองปาโก ในการจัดงานเพื่อแสดงความสามัคคี พวกเขาจะเดินเป็นวงกลมรอบผ้าพื้นเมืองทอใหม่หนึ่งผืนและเต้นรำตามเสียงดนตรีประกอบรอบกองไฟตลอดทั้งคืนจนถึงเช้าวันถัดไปและงานจะจบลงด้วยพิธีสวดมนต์ของพรให้หมู่บ้านสงบสุข

ศิลปิน กราย ซุก

ศิลปิน กราย ซุก นักวิจัยวัฒนธรรมเทศกาลของชาว ปาโก ในจังหวัด กว๋างตริ เผยว่า งานเทศกาลเชื่อมต่อทางจิตวิญญาณกับเทพแห่งขุนเขาของชาวบ้านมีความหมายสำคัญมากในวิถีชีวิต เป็นประเพณีวัฒนธรรมด้านความเลื่อมใสที่ได้รับการสืบทอดและสานต่อมาอย่างยาวนานมาก ดังนั้น การฟื้นฟูและจัดงานอย่างต่อเนื่องจะช่วยเผยแพร่ประเพณีนี้ในชุมชนอย่างกว้างขวาง ช่วยให้ทุกคนเข้าใจความหมายที่ดีงามและกระชับความสามัคคีของผู้คนในชุมชนและในวงตระกูล

"การจัดงานช่วยให้ทุกคนทราบและเข้าใจความหมาย มีความสำนึกในบุญคุณของบรรพบุรุษและการแสดงความขอบคุณต่อเทพแห่งป่าเขาและธรรมชาติที่ได้ปกป้องชาวบ้านในชุมชนอาเลียงให้มีชีวิตที่ก้าวหน้าและมีความสุข ดังนั้น เราต้องตระหนักในการรักษาคุณค่าวัฒนธรรมที่ดีงามของเทศกาลนี้"

มีบางช่วงที่ชีวิตสังคมเปลี่ยนไปทำให้พิธีกรรมเชื่อมโยงจิตวิญญาณของเทพแห่งขุนเขาของชาวปาโกสูญหายไป แต่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ตระกูล กราย ในชุมชนเผ่าปาโกในหมู่บ้าน อาเลียง  ตำบลตารุต อำเภอดั๊กโรง จังหวัดกว๋างตริ  ได้ฟื้นฟูประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์นี้ ซึ่งนับเป็นโอกาสให้คนรุ่นต่อไปรู้จักการปฏิบัติต่อธรรมชาติและสิ่งรอบตัว ซึ่งสิ่งนี้จะสร้างความเข้าใจและตระหนักรู้เกี่ยวกับหน้าที่ในการธำรงรักษาและส่งเสริมความงามทางวัฒนธรรมที่เป็นอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ปาโกในชีวิตชุมชนให้คงอยู่ตราบนานเท่านาน./.