ปี่ Pí Lè เครื่องดนตรีพื้นเมืองของชนเผ่าไย้

Thanh Thúy;Thu Hằng
Chia sẻ

(VOVWORLD) - ชนเผ่าไย้ที่อำเภอบ๊าตซาต จังหวัดลาวกายมีวัฒนธรรมที่หลากหลายโดดเด่น เฉพาะในดนตรีพื้นเมือง ซึ่งต้องเอ่ยถึงปี่ Pí lè ที่ชาวบ้านได้สืบสานกันมารุ่นแล้วรุ่นเล่าและได้ช่วยสร้างความเป็นเอกลักษณ์ในชีวิตจิตใจของชุมชนเผ่าไย้ 



 ปี่ Pí Lè เครื่องดนตรีพื้นเมืองของชนเผ่าไย้ - ảnh 1ทีมปี่ Pí lè มักจะมีสี่คนเพื่อรับหน้าที่เล่นเครืองดนตรีต่างๆคือ ปี่ Pí lè  กลอง ขลุ่ยไม้ไผ่และฉิ่งฉาบ 

ในกิจกรรมชุมชนสำคัญต่างๆของชนเผ่าไย้ที่หมู่บ้าน บ๋านกวา อ.บ๊าตาต จังหวัดลาวกาย สิ่งที่ขาดมิได้คือการบรรเลงดนตรีพื้นเมืองโดยเฉพาะการเป่า ปี่ Pí lè โดยชาวบ้านเชื่อกันว่านี่คือเครื่องมือเพื่อสานสัมพันธ์ระหว่างโลกมนุษย์และโลกของเทพเจ้า เป็นการสะท้อนความในใจของชาวบ้านที่อยากส่งถึงเทพเบื้องบน ถึงดวงวิญญาณของบรรพชนตลอดจนความรักของหนุ่มสาวเผ่าไย้ที่อยากสื่อให้ถึงกัน นาย หว่างอาหู ชาวบ้านเหว่นเผยว่า แต่ละชุมชนจะมีทีมปี่ Pí lè เพื่อตอบสนองความต้องการด้านชีวิตวัฒนธรรมของชาวบ้าน โดยทีมปี่ Pí lè มักจะมีสี่คนเพื่อรับหน้าที่เล่นเครืองดนตรีต่างๆคือ ปี่ Pí lè  กลอง ขลุ่ยไม้ไผ่และฉิ่งฉาบ ผู้ที่เป็นสมาชิกในทีมจะต้องผ่านการคัดเลือกอย่างเคร่งครัดและต้องเป็นคนที่แข็งแรง มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อชุมชนและต้องรักดนตรีเป็นชีวิตจิตใจ 

 ปี่ Pí lè ประกอบจากสามส่วนด้วยกันคือ ปากเป่า ลำปี่และลำโพง โดยมีลิ้นปี่ทำจากทองแดงประกอบเข้ากับลำปี่ด้วยไม้สน ลำปี่มีความยาว30-40เซนติเมตร แบ่งเป็น7ท่อนเท่ากัน แต่ละท่อนเจาะหนึ่งรูกลม ด้านหลังอาจจะมีการเจาะเพิ่มอีกหนึ่งรูเพื่อให้เสียงที่ออกมามีความไพเราะพิเศษมากขึ้น ส่วนลำโพงของปี่ก็ทำจากทองแดงเหมือนปากเป่า คนเป่าปี่จะควบคุมจังหวะด้วยการเป่าและใช้นิ้วมือปิดเปิดที่รูต่างๆบนลำปี่ แต่ละงานจะมีการบรรเลงจังหวะที่แตกต่างกันดังนั้นการเป่าปี่ Pí lè ดูเหมือนจะง่ายแต่อันที่จริงเพื่อที่จะสามารถเป่าได้อย่างไพเราะจะต้องมีความตั้งใจฝึกเรียนและมีจิตใจสร้างสรรค์ในการเล่นดนตรี "ผมเป็นคนเผ่าไย้เลยชอบเรียนการเล่นดนตรีพื้นเมืองรวมทั้งการเป่าปี่ นอกจากเรียนเพราะชอบและหลงไหลแล้วผมยังอยากมีส่วนร่วมต่อการอนุรักษ์เอกลักษณ์ของชนเผ่าตนเอาไว้ด้วย"

 ปี่ Pí Lè เครื่องดนตรีพื้นเมืองของชนเผ่าไย้ - ảnh 2 ผู้ที่เป็นสมาชิกในทีมจะต้องผ่านการคัดเลือกอย่างเคร่งครัด

แม้ดูจากลักษณะของปี่ Pí lè จะเป็นเครื่องดนตรีที่เรียบง่ายแต่โทนเสียงของปี่สามารถบรรเลงลีลาที่หลากหลายอย่างน่าทึ่งใจ ดังนั้นปี่ Pí lèจึงเป็นเครื่องดนตรีที่ปรากฎในทุกกิจกรรมของชุมชนเผ่าไย้ ถ้าจะเป็นงานรื่นเริงก็จะมีลีลาจังหวะที่สนุกสนาน ส่วนในงานศพก็จะบรรเลงออกแนวเศร้าๆช้าๆ โดยคนเผ่าใย้เชื่อว่า ลีลาของปี่คือเส้นทางเชื่อมมนุษย์กับโลกแห่งจิตวิญญาณ เป็นการสื่อความในใจของคนต่อฟ้าและดิน ต่อธรรมชาติและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย เปรียบเสมือนเสียงจากใจของหนุ่มสาวที่อยากบอกต่อกัน แต่สิ่งที่พิเศษคือใช่ว่าจะนำปี่ Pí lè มาเล่นมาเป่าเมื่อไหร่ก็ได้หากต้องใช้ให้ถูกเวลาตรงจังหวะงานถึงจะสะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าและความหมายสำคัญของเครื่องดนตรีนี้ได้ 

นาย เงวียวนวันเติม รองประธานคณะกรรมการประชาชนตำบลบ๋านกวาเผยว่า ในคลังวัฒนธรรมที่หลากหลายของชนเผ่าไย้ ลีลาของปี่ Pí lè นั้นถือว่ามีบทบาทสำคัญมากในชีวิตจิตใจที่ได้รับการสานต่อมาแต่โบราณกาล "พวกเราได้ส่งเสริมและอำนวยความสะดวกให้ชาวบ้านพัฒนาทีมปปี่ประจำชุมชนเพื่อสอนให้แก่ลูกหลานและเพื่อตอบสนองความต้องการในชีวิตวัฒนธรรม จากนั้นจะช่วยจุดประกายความสนใจในการเรียนรู้และพัฒนาทีมปี่ Pí lè ให้เข้มแข็ง" 

ปัจจุบันนี้ ชีวิตสังคมได้มีการพัฒนาตามกระแสของยุคสมัย ได้มีการปรากฎของเครื่องดนตรีใหม่ต่างๆที่น่าสนใจแต่สำหรับเผ่าไย้ที่จังหวัดลาวกาย ปี่ Pí lè ยังคงเป็นเครื่องดนตรีพื้นเมืองที่ขาดมิได้ในชีวิตและทุกคนต่างมีความหวงแหนและตระหนักถึงหน้าที่ร่วมกันอนุรักษ์ให้เอกลักษณ์ที่โดดเด่นด้านดนตรีพื้นเมืองนี้ของชนเผ่าตนได้พัฒนายั่งยืนถาวรตลอดไป.

คำติชม