อัตราเงินเฟ้อของสหรัฐ  เขตยูโรโซน กลุ่มจี 20 และบราซิล   (Photo: WSJ)

ในรายงานศักยภาพเศรษฐกิจโลกหรือ WEO ที่ได้ประกาศในการประชุมฤดูใบไม้ร่วงระหว่างกองทุนการเงินระหว่างประเทศหรือ IMF และธนาคารโลกหรือ WB เมื่อกลางเดือนตุลาคมปี 2021   IMF ได้พยากรณ์ว่า อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกจะอยู่ที่ร้อยละ 5.9  ต่ำกว่าการพยากรณ์เมื่อเดือนกรกฎาคมคือร้อยละ 6แต่นี่ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงที่น่ายินดีของเศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะเมื่อเทียบกับอัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกในปี 2020 ที่ติดลบร้อยละ 4.4

การเปลี่ยนแปลงที่น่ายินดี

พลังขับเคลื่อนที่ใหญ่ที่สุดของเศรษฐกิจโลกในปี 2021 คือในช่วงต้นปี ประเทศต่างๆได้ตัดสินใจเปิดประเทศ ฟื้นฟูกิจกรรมทางเศรษฐกิจเกือบทั้งหมดตามยุทธศาสตร์การป้องกันและรับมือโรคระบาดใหม่คือ “การปรับตัวอย่างคล่องตัว”เนื่องจากอัตราผู้ที่ได้รับวัคซีนเพิ่มสูงขึ้น ตามข้อมูลของบริษัทวิจัยตลาด IHS Markit ของอังกฤษ อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกในไตรมาสที่ 2 ของปี 2021 สูงกว่าในไตรมาสที่ 4 ของปี 2019 ซึ่งเป็นช่วงก่อนเกิดการแพร่ระบาดของโรคโควิด -19 ซึ่งก็หมายความว่า เศรษฐกิจโลกได้ปรับเปลี่ยนจากระยะแห่งการฟื้นฟูมาสู่การขยายตัวอีกครั้ง ส่วนในรายงานศักยภาพเศรษฐกิจโลก ทั้ง IMF และ WB ต่างให้ข้อสังเกตว่า นี่จะเป็นการฟื้นตัวของเศรษฐกิจโลกที่เร็วที่สุดในรอบ 80 ปี

การฟื้นตัวและการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกส่วนใหญ่มาจากการฟื้นตัวของประเทศสหรัฐ จีนและอียู ที่มีการอัดฉีดวงเงินกระตุ้นเศรษฐกิจก้อนใหญ่และมีอัตราผู้ที่ได้รับวัคซีนที่เพิ่มสูงขึ้น  โดยสหรัฐ ซึ่งเป็นเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว อัตราจีดีพีในไตรมาสที่ 2 ของปี 2021 อยู่ในระดับสูงสุดในรอบ 70 ปี ส่วนองค์การความร่วมมือและการพัฒนาเศรษฐกิจหรือ OECD เห็นว่า อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจสหรัฐในปี 2021 อาจอยู่ที่ร้อยละ 6  ในขณะที่บรรดาประเทศสมาชิกอียูก็ได้รับการประเมินว่า จะฟื้นตัวเร็วกว่าที่คาดการณ์ โดยอัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจอียูอาจอยู่ที่ร้อยละ 5    ในขณะที่จีนที่สามารถควบคุมการแพร่ระบาดได้เป็นอย่างดีก็ทำให้การขยายตัวของเศรษฐกิจมีเสถียรภาพและรัฐบาลจีนได้พยากรณ์ว่า  อัตราจีดีพีในปี 2021 อาจสูงกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้คือร้อยละ 6 ส่วนOECD เห็นว่า จีดีพีของจีนอาจอยู่ที่ร้อยละ 8.5

ถึงแม้การฟื้นตัวมีสัญญาณว่าจะชะงักงันในช่วงปลายปีเนื่องจากเกิดการแพร่ระบาดระลอกใหม่ ซึ่งทำให้หลายประเทศต้องระงับแผนการเปิดประเทศแต่ถ้ามองในภาพรวมจะเห็นว่าเศรษฐกิจโลกได้มีการเปลี่ยนแปลงที่น่ายินดี ทั้งการพยากรณ์ของ IMF ที่มองว่าอัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจอาจอยู่ที่ร้อยละ 6  และองค์การการค้าโลกหรือ WTO ที่คาดการณ์ไว้ว่าจะอยู่ที่ร้อยละ 10.7 ในปี 2021

เมื่อเดือนมีนาคมปี 2021 เรือบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ลำยักษ์ เอเวอร์ กิฟเวนที่ขวางคลองสุเอซเป็นเวลาเกือบ 1 สัปดาห์ ได้ทำให้เรือลำอื่น ๆ กว่า 300 ลำไม่สามารถแล่นผ่านได้  (Photo: AP)

ความท้าทายและศักยภาพ

แต่จากการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสกลายพันธุ์ โดยเฉพาะเชื้อโอไมครอนในช่วงปลายปี 2021  ก็ได้สร้างความท้าทายครั้งใหญ่ให้แก่ห่วงโซ่อุปทาน ภาวะเงินเฟ้อ การฟื้นฟูและการขยายตัวของศรษฐกิจโลก

โดยก่อนอื่นคือการฟื้นตัวระหว่างประเทศและภูมิภาคต่างๆยังอยู่ในระดับที่แตกต่างกัน นาย Bruce Kasman ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจอาวุโสของธนาคาร JPMorgan ของสหรัฐได้ประเมินว่า นี่เป็นช่องว่างที่ไม่เคยมีมาก่อนในรอบ 20 -25 ปีที่ผ่านมา ในขณะที่รายงานขององค์การระหว่างประเทศต่างๆได้ย้ำว่า ความแตกต่างของอัตราการฟื้นตัวมีส่วนเกี่ยวข้องกับอัตราผู้ที่ได้รับการฉีดวัคซีน ตามข้อมูลสถิติของเว็บไซต์ Our World in Data  จนถึงต้นเดือนธันวาคม ประชากรโลกร้อยละ 55 ได้รับการฉีดวัคซีนอย่างน้อย 1 เข็ม แต่อัตรานี้ในประเทศยากจนอยู่ที่ร้อยละ 6.2 เท่านั้น ซึ่งสร้างความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการแพร่ระบาดระลอกใหม่

นอกจากนี้ อัตราภาวะเงินเฟ้อที่เพิ่มสูงขึ้นก็เป็นภัยคุกคามที่ร้ายแรงต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจในปี 2021  ในประกาศเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม นาง  Kristalina Georgieva  ผู้อำนวยการใหญ่ของ IMF ได้ย้ำว่า เศรษฐกิจโลกกำลังฟื้นตัวอย่างต่อเนื่องแต่ก็ต้องเผชิญกับความเสี่ยงต่างๆ รวมทั้งการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสกลายพันธุ์และปัญหาเงินเฟ้อ

แม้จะต้องเผชิญความท้าทายต่างๆแต่องค์การการเงินต่างๆกลับมีความเชื่อมั่นว่า เศรษฐกิจโลกในปี 2022 จะสดใสมากขึ้น  โดยในประกาศเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม นาย Marko Kolanovic  หัวหน้ากลุ่มยุทธศาสตร์ตลาดโลกของธนาคาร    JPMorgan ได้ประเมินว่า ปี 2022 จะเป็นปีแห่งการฟื้นตัวของโลก การแพร่ระบาดของโรคโควิด -19 จะถูกควบคุมและเศรษฐกิจต่างๆจะสามารถปรับตัวได้อย่างคล่องตัว ส่วนรายงานประจำปีของศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและการประกอบธุรกิจ หรือ CEBR  ที่มีสำนักงานในประเทศอังกฤษได้ให้ข้อสังเกตว่า แม้จะได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด -19 แต่อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกในปี 2022จะสูงกว่าช่วงก่อนเกิดการแพร่ระบาดและบรรลุ 100 ล้านล้านดอลาร์สหรัฐเป็นครั้งแรก.