นายกรัฐมนตรีแคนาดา Justin Trudeau และประธานาธิบดีสหรัฐ Donald Trump (EPA)

เมื่อสัปดาห์ก่อน สหรัฐและเม็กซิโกได้เห็นพ้องเกี่ยวกับการแก้ไขข้อตกลงการค้าเสรีอเมริกาเหนือหรือ NAFTA เพื่อสร้างแรงกดดันให้แคนาดาเห็นชอบข้อกำหนดใหม่เกี่ยวกับการค้ารถยนต์ แม้กระทั่งสหรัฐยังได้ประกาศว่า การเจรจา NAFTA อาจจะดำเนินการกับแต่ละประเทศ หรือ NAFTA อาจไม่ต้องการการเข้าร่วมของแคนาดา

ความเสี่ยงที่ NAFTA กลายเป็นข้อตกลงทวิภาคี

นับตั้งแต่กลายเป็นประธานาธิบดีสหรัฐ นาย โดนัลด์ ทรัมป์ ได้มีท่าทีที่จะถอนตัวหรือแก้ไขข้อตกลงการค้าถ้าเห็นว่า สร้างภัยคุกคามต่อผลประโยชน์ด้านการค้าของสหรัฐ และการที่สหรัฐสร้างแรงกดดันต่อประเทศเพื่อนบ้านแคนาดาในการเจรจา NAFTA ก็เพื่อเป้าหมายคุ้มครองการค้าของวอชิงตัน

คำขู่ที่แข็งกร้าวของประธานาธิบดีสหรัฐ โดนัลด์ ทรัมป์ ได้มีขึ้นหลังจากที่สหรัฐและแคนาดาไม่สามารถบรรลุข้อตกลงในการเจรจาเนื่องจากมีความขัดแย้งเกี่ยวกับข้อกำหนดด้านการพิพาททางการค้าที่เกี่ยวข้องถึงการต่อต้านการขายทุ่มตลาด โดยฝ่ายสหรัฐมีความประสงค์ว่า แคนาดาจะยกเลิกข้อกำหนดเกี่ยวกับการต่อต้านการขายทุ่มตลาดต่อสินค้าต่างๆ เช่นนมและเนยนำเข้า ในขณะที่ฝ่ายแคนาดาอยากขัดขวางการที่สหรัฐใช้ข้อกำหนดเกี่ยวกับการต่อต้านการขายทุ่มตลาดและเหตุผลด้านความมั่นคงเพื่อเก็บภาษีต่อสินค้าของแคนาดา เพราะสหรัฐได้เก็บภาษีร้อยละ 10 และร้อยละ 25 ต่อสินค้าอลูมิเนียมและเหล็กนำเข้าสหรัฐเมื่อเร็วๆนี้

ก่อนหน้านั้น ประธานาธิบดีสหรัฐ โดนัลด์ ทรัมป์ ได้เพิ่มแรงกดดันต่อแคนาดา โดยเรียกร้องให้แคนาดยกเลิกกลไกการควบคุมแหล่งจัดสรร อีกทั้งยืนยันว่า จะไม่ยอมรับข้อตกลงการค้าเสรีอเมริกาเหนือหรือ NAFTA ฉบับใหม่ที่ไม่มีข้อกำหนดเกี่ยวกับเจรจา NAFTA อีกครั้งทุกๆ 5 ปี และวอชิงตันพร้อมยกเลิก NAFTA ฉบับปัจจุบันเพื่อเจรจาข้อตกลงการค้าเสรีทวิภาคีกับแคนาดาและเม็กซิโก

คำประกาศที่แข็งกร้าวของนาย โดนัลด์ ทรัมป์ มีขึ้นในสภาวการณ์ที่สหรัฐและเม็กซิโกบรรลุข้อตกลงโดยขั้นพื้นฐานเมื่อเร็วๆนี้ การที่สหรัฐเคยถอนออกจากข้อตกลงพหุภาคีหลายฉบับที่สำคัญกว่า NAFTA นั้นทำให้ประชามติต้องสงสัยว่า คำขู่ของนาย โดนัลด์ ทรัมป์ อาจกลายเป็นความจริงหรือไม่เพื่อนำ NAFTA กลายเป็นข้อตกลงระหว่างสหรัฐและเม็กซิโกเท่านั้น

ไม่ใช่เรื่องง่ายเพื่อให้แคนาดาอยู่นอกกระบวนการ

ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ ในด้านนิตินัย นาย โดนัลด์ ทรัมป์ สามารถปฏิบัติคำขู่ของตน แต่ในแง่มุมทางการเมือง แน่นอนว่าจะเป็นก้าวเดินที่ไม่ง่ายเพราะผลประโยชน์ด้านเศรษฐกิจก็เป็นปัจจัยที่สหรัฐจะพิจารณาอย่างรอบคอบถ้าอยากส่งเสริมข้อตกลง NAFTA ที่ไม่มีการเข้าร่วมของแคนาดา และรัฐสภาสหรัฐเข้าใจเรื่องนี้อย่างชัดเจน

ในตลอด 25 ปีแห่งการคงอยู่ ด้วยข้อกำหนดที่ยกเลิกภาษีระหว่างสหรัฐ แคนาดาและเม็กซิโก NAFTA ได้มีส่วนร่วมกำหนดด้านการผลิตของ 3 ประเทศ อาจเห็นได้ว่า ด้านการผลิตส่วนใหญ่ของสหรัฐและแคนาดามี “ความผูกมัด” กันอย่างแน่นแฟ้นมากกว่ากับประเทศใดในโลก  ขณะนี้แคนาดาคือตลาดส่งออกอับดับ 1ของสหรัฐในรอบ 2 ปีมานี้ ถ้าหากนาย โดนัลด์ ทรัมป์  ลบแคนาดาออกจาก NAFTA และเก็บภาษีร้อยละ 25 ต่อรถยนต์ที่ผลิตในแคนาดาก็จะส่งผลกระทบในทางลบต่อนักผลิตและผู้บริโภคสหรัฐ และสิ่งที่สำคัญคือ สำหรับข้อตกลง NAFTA ฉบับใด ถ้ามีส่วนร่วมของทั้งสามประเทศในอเมริกาเหนือถึงจะสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันของภูมิภาคต่อผู้ผลิตเอเชียและยุโรป

นอกจากนั้น นาย โดนัลด์ ทรัมป์ และพรรครีพับลิกันก็จะลงสมัครเข้าร่วมการเลือกตั้งอีกสมัยในเดือนพฤศจิกายนนี้ จะทำให้ข้อตกลงทวิภาคีอาจต้องเผชิญกับการคัดค้าจากรัฐสภาสหรัฐ โดยสมาชิกรัฐสภาสหรัฐหลายคนได้ออกมาแสดงความเห็นว่า จะไม่มีข้อตกลงฉบับใหม่ถ้าหากไม่มีการเข้าร่วมของแคนาดา

ดังนั้น แน่นอนว่า สหรัฐและแคนาดาจะต้องพยายามเข้าร่วมการเจรจาเพื่อบรรลุ NAFTA ที่มีการเข้าร่วมของทั้ง 3 ฝ่าย ขณะนี้ ยังมีเวลากว่า 80 วันก็จะถึงข้อกำหนดเส้นตายเพื่อลงนาม NAFTA ฉบับใหม่  ซึ่งในช่วงเวลานี้ สหรัฐและแคนาดายังมีโอกาสมากมายเพื่อแก้ไขความขัดแย้งที่ยังคั่งค้างอยู่เพื่อมุ่งสู่ NAFTA ฉบับแก้ไขระหว่าง 3 ฝ่าย ในคำประกาศเมื่อเร็วๆนี้ ตัวแทนของแคนาดาและสหรัฐต่างแสดงความคาดหวังเกี่ยวกับกระบวนการเจรจาและสัญญาณนี้ล้วนนำความคาดหวังเกี่ยวกับข้อตกลงการค้าเสรีฉบับใหม่ที่สร้างความพอใจให้แก่ทุกฝ่าย.