โบสถ์คริสต์ฟู้ญายหลังเดิมนั้นก่อสร้างด้วยไม้โดยบาทหลวง Emmanuel Rianô Hòa เป็นผู้ก่อสร้างเมื่อปี1866 หลังจากที่กษัตริย์ตึอดึ๊กทรงลงพระปรมาภิไธยยกเลิกคำสั่งห้ามเผยแผ่ศาสนาคริสต์ซึ่งบังคับใช้มายาวนานเกือบ3ศตวรรษ ต่อมาในปี1881 บาทหลวงEmmanuel Rianô Hòaพร้อมกับบาทหลวง Barquerô Ninh ได้ก่อสร้างโบสถ์แห่งที่สองตามแบบสถาปัตยกรรมเอเชีย ถึงปี1916 มุขนายก Phero Munagori Trung และบาทหลวง Moreno ได้ก่อสร้างโบสถ์แห่งที่สามโดยออกแบบเป็นสถาปัตยกรรมยุโรปแต่ถูกพายุทำลายเกือบทั้งหลังเมื่อปี1929 จนต้องก่อสร้างใหม่ในปี1933 ซึ่งในช่วงนั้นโบสถ์คริสต์ฟู้ญายเป็นโบสถ์ที่ใหญ่ที่สุดในแถบอินโดจีน ผ่านยุคสงคราม โบสถ์คริสต์ฟู้ญายก็ถูกทำลายหลายส่วนและได้รับการบูรณะฟื้นฟู ก่อสร้างตั้งแต่เดือนมีนาคมปี2003ถึงกันยายนปี2004 เหมือนที่เห็นดังปัจจุบัน ด้วยประวัติศาสตร์ที่ยาวนานและมีสถาปัตยกรรมที่เก่าแก่ สำนักวาติกันได้ลงนามประกาศให้โบสถ์คริสต์ฟู้ญายเป็นมหาวิหารรองระดับโลก โดยปัจจุบันทั่วโลกมีมหาวิหารเอก4แห่งในประเทศอิตาลีและมหาวิหารรอง1,575แห่ง นายดนห์หงอกตวาน ชาวบ้านในคริสตจักรฟู้ญายเผยว่า "ในเวียดนามมีโบสถ์4แห่งที่ได้รับการประกาศเป็นมหาวิหารรองคือ โบสถ์ฟู้ญาย และโบสถ์เสอเกี๋ยนที่จังหวัดฮานาม โบสถ์ ลาวางที่จังหวัดกว๋างตริ และโบสถ์เจ้าแม่มาเรียที่นครโฮจิมินห์ ซึ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวมาเที่ยวจำนวนมากโดยเฉพาะในช่วงเทศกาลคริสต์มาส "

โบสถ์คริสต์ฟู้ญายถูกก่อสร้างบนพื้นที่ประมาณกว่า2พันตารางเมตร ออกแบบตามสถาปัตยกรรมของโบสถ์ฝรั่งเศส ซึ่งมีความสวยงามอย่างสุขุม ด้านหน้าโบสถ์คือจตุรัส ด้านขวามีรูปปั้นสูง17เมตร ของนักบุญดอมินิกแห่งโอสมา ซึ่งเป็นบาทหลวงโรมันคาทอลิกชาวสเปน ผู้ก่อตั้งคณะดอมินิกันตั้งแต่ศตวรรษที่12และก็เป็นคณะดอมินิกันชุดแรกที่มาเวียดนามในศตวรรษที่16 ด้านซ้ายของโบสถ์มีสถูปสูง15เมตรซึ่งเก็บอัฐิของศาสนิกชน83คนที่พลีชีพเพื่อศาสนาในคริสตจักรฟู้ญาย รอบโบสถ์มีภาพแกะสลักนูนสะท้อนมรรคาศักดิ์สิทธิ์ หรือ ทางสู่กางเขน 14ฉาก นายดิงห์ซวนเหงวีย ศาสนิกชนคริสตจักรฟู้ญายเผยว่า “โบสถ์นี้มีหอระฆังสองข้างสูง44เมตร ระดับความสูงของหลังคาโบสถ์คือ30เมตร ความยาวของโบสถ์80เมตร ส่วนกว้าง30เมตร ซึ่งหอระฆังสองข้างเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจ ด้านในมีรูปสลักของพระแม่มารีย์มารดาของพระเยซู รูปสลักสองข้างเป็นสัญลักษณ์ของพระเยซูตอนประสูติและพระองค์บนสวรรค์ ด้านล่างเป็นรูปสลักของบาทหลวงที่ดูแลคริสตจักรสมัยต่างๆ ซึ่งรูปสลักต่างๆนั้นมีค่ามากเพราะทำจากงาช้างและนำมาจากฝรั่งเศส"

โบสถ์คริสต์ฟู้ญาย(photo internet)

ผู้ที่มาเที่ยวชมโบสถ์คริสต์ฟู้ญายทุกคนต่างทึ่งกับสถาปัตยกรรมแบบโกธิค ซึ่งมีชื่อเสียงโด่งดังในยุโรปตะวันตกในยุคกลาง รวมถึงการตกแต่งลายแกะสลักนูนที่ประตูและผนังโบสถ์พร้อมตัวอักษรที่เป็นภาษาฮั่นโนม ซึ่งได้สร้างความโดดเด่นเฉพาะให้แก่โบสถ์แห่งนี้ สิ่งที่น่าสนใจเป็นพิเศษของโบสถ์คือหอระฆังที่มีระฆัง4ใบจากฝรั่งเศส โดยมีระฆัง1ใบหนัก2ตันที่ใช้เฉพาะในเทศกาลสำคัญเท่านั้น ตัวโบสถ์มีโครงสร้างหลังคาทรงโค้งแหลมสูงทำให้ตัวอาคารโบสถ์มีรูปร่างสูงระหงขึ้นสู่เพดาน ประตูหน้าต่างก็เป็นทรงโค้งแหลมขนาดกว้างที่แสงสว่างสามารถลอดผ่านได้เต็มที่ เมื่อยืนอยู่บนหอระฆังนักท่องเที่ยวจะสามารถกวาดสายตาชมวิวที่สวยงามของทั้งอำเภอซวนเจื่องจังหวัดนามดินห์ นายเหงวียนวันเจียน นักท่องเที่ยวจากนครโฮจิมินห์กล่าวด้วยความประทับใจว่า“ผมไปเที่ยวโบสถ์หลายแห่งแล้วในยุโรป ซึ่งก็สวยงามมาก แต่ที่เวียดนามโบสถ์จะมีความเก่าแก่สวยงามอีกแบบ เช่นโบสถ์คริสต์ฟู้ญายนี้มีสถาปัตยกรรมแบบโกธิก แม้จะไม่ใหญ่มากแต่ก็ถือเป็นมรดกที่มีค่าเพราะในสมัยนั้นสร้างโบสถ์ได้ขนาดนี้ก็ถือว่าเยี่ยมเลยและที่สำคัญคือเป็นผลงานของชาวเวียดนาม"

ปัจจุบันนี้ โบสถ์คริสต์ฟู้ญายไม่เพียงแต่เป็นศาสนสถานที่มีความหมายทั้งในด้านศาสนาและการท่องเที่ยวเท่านั้น หากยังมีความหมายต่องานวิจัยของนักวัฒนธรรมและสถาปานิกทั่วประเทศอีกด้วย./.