“Ngoại giao khoa học” đang ngày càng trở thành một khái niệm phổ biến trong chính sách đối ngoại của nhiều nước cũng như trong quan hệ quốc tế thế kỷ 21. Ngoại giao khoa học có thể tác động tích cực đến việc xây dựng thương hiệu của mỗi quốc gia.
 Đại diện Trung tâm Khoa học ngọaị giao Mỹ - Việt Nam (VISTIP) Ảnh Bộ KH và CN |
Có nhiều định nghĩa khác nhau về ngoại giao khoa học. Nhìn chung có thể hiểu ngoại giao khoa học là việc sử dụng các hợp tác khoa học giữa các quốc gia để giải quyết những vấn đề chung và để xây dựng các đối tác quốc tế.
Nga là một ví dụ khi Moscow đã và đang nỗ lực tạo ảnh hưởng quốc tế, xây dựng thương hiệu thông qua việc áp dụng các hình thức ngoại giao khoa học, tăng cường giao lưu liên kết trong mạng lưới chuyên gia, các nhà khoa học trên nhiều lĩnh vực. Hiện tại, Nga đang đẩy mạnh chính sách ngoại giao khoa học với Vương quốc Anh sau khi nước này rời khỏi Liên minh Châu Âu (EU).
Cụ thể, hồi tháng 5 vừa qua, Hội thảo mang tên “Ngoại giao khoa học đương đại: Kinh nghiệm của Nga và Anh” được tổ chức tại trường Đại học danh tiếng MGIMO đã thu hút sự tham gia đông đảo của giới khoa học.
Năm khoa học và giáo dục được cả hai phía hưởng ứng nhiệt tình với sự tham gia của các Bộ, ngành liên quan. Hiện tại, hai nước đang thực hiện nhiều dự án nhằm giới thiệu những nhà khoa học nổi tiếng trong quá khứ và hiện tại cho giới trẻ nhằm thúc đẩy tinh thần nghiên cứu.
Một dự án mang tên “Các nhà khoa học Anh” tại Nga đã tạo ra những tác động tích cực trong việc định hình tương lai nền khoa học và giáo dục khoa học tại xứ sở bạch dương.
Khoa học như một công cụ cho ngoại giao đã được nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng trong nhiều thập kỷ với sự ra đời của Hội đồng khoa học quốc tế (ICSU) vào năm 1931 là một minh chứng. Ngày nay, các cuộc đàm phán chứa đựng các thông tin khoa học phức tạp ngày một gia tăng như biến đổi khí hậu, môi trường toàn cầu, quản lý các tài sản chung của nhân loại như khí quyển, đại dương, vũ trụ, các cực của trái đất…
Thông qua ngoại giao có thể hình thành nên những cơ sở hạ tầng nghiên cứu lớn mang tính quốc tế cũng như có thể huy động nguồn lực mang tính quốc gia cho các công trình này. Bên cạnh đó, ngoại giao khoa học rõ ràng đã và đang tác động tích cực đến việc xây dựng thương hiệu của mỗi quốc gia.