Thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang bước vào thời đại chuyển đổi số rộng khắp. Sự phát triển đa dạng các thiết bị kết nối, nền tảng mạng xã hội và ứng dụng di động đã tạo nên thay đổi lớn trong thói quen sinh hoạt của con người và trẻ em không phải là ngoại lệ. Khi tham gia môi trường mạng, trẻ em đang phải đối mặt với rủi ro về bắt nạt, nội dung không phù hợp, ứng xử không phù hợp, tiếp xúc không phù hợp, nguy cơ nghiện Internet/game trực tuyến, mạng xã hội, xâm hại tình dục v.v. Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng không phải cấm hay hạn chế các em kết nối mạng internet mà cần có giải pháp hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng, nhận biết và ứng phó với những nguy cơ tiềm ẩn có thể gây hại các em.
Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Theo Viện nghiên cứu quản lý phát triển bền vững (MSD) và Tổ chức cứu trợ trẻ em quốc tế, hơn 66% trẻ em Việt Nam có cơ hội tiếp cận thiết bị kết nối Internet.
Mặc dù quy định về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng đã được đề cập tại Luật Trẻ em năm 2016, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016, Luật An toàn thông tin năm 2018, Luật An ninh mạng 2018... tuy nhiên còn thiếu rất nhiều thiết chế để bảo vệ trẻ em như cách chúng ta làm trong cuộc sống thực. Trong khi đó, bất kỳ một trẻ em nào truy cập Internet đều chịu nhiều nguy cơ tiềm ẩn từ việc bắt nạt trên mạng, dụ dỗ, lừa đảo qua mạng hay thậm chí là bị tấn công, xâm hại tình dục qua môi trường mạng…
 Trẻ em phải đối mặt với nhiều nguy cơ xâm hại trên môi trường mạng.
Ảnh minh họa, nguồn: KT |
Đại tá Phan Mạnh Trường, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an cho biết,: “Chúng ta phải có biện pháp phòng ngừa và điều này chúng ta đã làm, đây là hình thức loại bỏ cái xấu ra khỏi xã hội thôi. Về hình thức chặn này hoàn toàn chúng ta có thể làm nếu Bộ Công an phối hợp với Bộ Thông tin Truyền thông. Tất nhiên chúng ta phải mất sức người, sức của, rà soát thường xuyên những web site độc xấu, có hình ảnh khiêu dâm…thì chúng ta có thể chặn các rải IP đó, có thể xuất phát từ nước ngoài, có thể ở Việt Nam, chặn các tên miền, rải IP để các em không có điều kiện để tiếp cận các web site đó nữa”
Đề xuất giải pháp để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, ông Nguyễn Lâm Thanh, Giám đốc Chính sách Mạng xã hội Tik Tok cho rằng, việc kiểm soát chặt chẽ lứa tuổi được tham gia mạng xã hội là vô cùng cần thiết: “Chúng tôi phối hợp rất chặt chẽ với Bộ Thông tin và Truyền thông và các Hiệp hội liên quan đến internet và cố gắng thay đổi bộ quy tắc giữa người dùng với nhà mạng tại Việt Nam và phù hợp với pháp luật và đạo đức để từ đó xây dựng một quy trình kiểm duyệt riêng cho Việt Nam. Trên Tik tok thì chúng tôi tiền kiểm, quyết định cài đặt thêm chức năng kiểm soát tuổi và cái này bắt buộc phải làm. Một vấn đề nữa là các nhà mạng phải có chương trình nâng cao kỹ năng sống trên môi trường mạng, điều này đang rất thiếu”.
 Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng không phải cấm hay hạn chế các em kết nối mạng internet mà cần có giải pháp hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh.- Ảnh minh họa/ Nguồn VOV. VN |
Để trẻ em được thụ hưởng các quyền chính đáng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang phối hợp với các ngành, địa phương triển khai “Kế hoạch hành động quốc gia phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em giai đoạn 2020 – 2025”.
Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hột cho rằng: “Các hoạt động truyền thông giáo dục pháp luật làm sao hướng đến mục tiêu quan trọng, chúng ta sử dụng nhiều kênh truyền thông giáo dục, trong đó quan trọng nhất là sử dụng chính môi trường mạng, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng bằng các nội dung mà các giải pháp kỹ thuật. Bên cạnh đó, chúng ta đặt ra mục tiêu làm sao để trong sạch môi trường mạng, phù hợp với trẻ em và người chưa thành niên cũng giống như khuyến nghị của trẻ em trong Diễn đàn trẻ thế giới, đó là một môi trường mạng hoàn toàn phù hợp với tất cả”.
Tạo môi trường mạng an toàn cho trẻ em là điều cần phải làm ngay, tuy nhiên, để thiết lập được hàng rào bảo vệ trẻ em trên mạng không phải là điều dễ dàng. Nguy cơ trẻ bị xâm hại, lạm dụng và bắt nạt vẫn hiện hữu, cấm đoán không phải là giải pháp mà điều cần làm lúc này là nhà trường, gia đình cần chú trọng trang bị những kỹ năng sử dụng mạng an toàn cho trẻ.