Báo cáo Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) 2021 do Chương trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) và các đối tác vừa công bố, tiếp tục là những đánh giá trải nghiệm của người dân đối với khả năng điều hành, quản lý của chính quyền các địa phương. Tổng quan của nghiên cứu PAPI 2021 đề cập chính đến dịch bệnh Covid-19 và những vấn đề người dân quan tâm hiện nay. Chỉ số PAPI 2021 đã chỉ ra những dư địa cần cải thiện về công tác quản trị và hành chính công vốn nhiều thách thức trong xử lý nhiều vấn đề xã hội, đặc biệt là tạo lại niềm tin của người dân sau thời kỳ dịch bệnh Covid-19..

 So với kết quả của năm 2020, 30 tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả hoạt động trong cung ứng dịch vụ công, quản trị môi trường, và quản trị điện tử. Tuy nhiên, ỏ đây có sự sụt giảm về điểm ở các chỉ số nội dung ‘Tham gia của người dân ở cấp cơ sở’, ‘Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương’, ‘Trách nhiệm giải trình với người dân’ và ‘Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công’. Nhiều tỉnh, thành phố trong nhóm dẫn đầu tập trung ở khu vực phía Bắc. Ngược lại, phần lớn các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long thuộc nhóm trung bình thấp hoặc thấp nhất. Năm 2021, PAPI có số lượng phỏng vấn trực tiếp cao nhất từ trước tới nay, với 162.066 người trả lời từ khắp 63 tỉnh, thành phố.

Điểm trung bình Chỉ số PAPI tổng hợp 2021

Là thành viên của nhóm nghiên cứu PAPI, Phó GS, TS Paul Schuller (trường đại học Arizona (Mỹ)- chuyên gia quốc tế về kiểm soát chất lượng PAPI cho biết về những vấn đề được người dân đang quan tâm nhất hiện nay tại Việt Nam. Đó là:“Thứ nhất y tế - bảo hiểm y tế với tỷ lệ 23% người khảo sát trả lời, thứ 2 là đói nghèo và thứ 3 là tăng trưởng kinh tế GDP. Những quan ngại về y tế, việc làm đã gia tăng rất mạnh.. Ngoài ra, vấn đề về ô nhiễm môi trường cũng nhận được sự quan tâm không kém của người dân ở 5 vị trí hàng đầu. (5p30).Vấn đề về giới cũng được người khảo sát đề cập trong các lĩnh vực như nữ giới quan tâm đến chất lượng giáo dục, tình hình kinh tế hộ gia đình trong  khi nam giới quan tâm nhiều đến các vấn đề vĩ mô 6phut tăng trưởng kinh tế và quốc phòng...”

Bối cảnh và những sự kiện xảy ra năm 2021 có ý nghĩa đối với kết quả của PAPI 2021 như Đại hội Đảng toàn quốc XIII với chủ trương đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả. Ngoài ra, đây cũn là năm điều hành đầu tiên của chính quyền các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Cùng với đó, tất cả đều cảm nhận sâu sắc những tác động của làn sóng thứ tư của đại dịch Covid-19, sự xuất hiện của biến chủng nguy hại Delta dẫn đến là hàng loạt các biện pháp giãn cách xã hội, phong tỏa nghiêm ngặt trên diện rộng. Điều này đã làm suy giảm đến tăng trưởng kinh tế GDP của Việt Nam cả năm chỉ đạt 2,58%.

Bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam tại lễ công bố. Ảnh Hà Linh

Bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng: “Những phát hiện từ Báo cáo PAPI 2021 được công bố có ý nghĩa quan trọng giúp chúng ta hiểu được tác động của đại dịch COVID-19 tới hiệu quả quản trị công có sự tham gia của người dân. Điều này giúp chính quyền các cấp chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những khủng hoảng kinh tế và sức khỏe tương tự có thể xảy ra trong tương lai. Chúng tôi hy vọng rằng những số liệu này sẽ giúp cung cấp những dẫn cứ hữu ích cho những thảo luận sắp tới trong chương trình xây dựng luật, pháp luật năm 2022, đặc biệt là dự án Luật thực hiện dân chủ cơ sở và dự án Luật đất đai sửa đổi, cũng chính là những vấn đề nghiên cứu PAPI đo lường qua nhiều năm.” 

Đặc biệt trong khảo sát PAPI, nội dung về tham những, hối lộ là vấn đề cũng được chú ý hàng đầu. Đây là một trong chỉ số có tương quan mạnh nhất đến với mức độ hài lòng của người dân đối với hiệu quả của quản trị công.Có thể nói, từ kho dữ liệu PAPI có thể rút ra nhiều phát hiện, hàm ý và thông điệp chính.

Những khảo sát của PAPI đã cho thấy những một số điểm sáng như việc cải thiện tốt hơn về tiếp cận vềgiao thông đường xá, nước sạch môi trường vệ sinh, tình hình trật tự an ninh. Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những dư địa cần cải thiện trong công tác ứng phó với đại dịch, trong công tác quản trị và hành chính công vốn nhiều nhiều thách thức, trong xử lý tác động của COVID-19 đối với nhiều vấn đề.

TS Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu “dân hưởng lợi” ngoài những mục tiêu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án Luật thực hiện dân chủ cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội năm 2022 này.”

TS Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Việt Nam hi vọng cùng với các đối tác quốc tế hi vọng từ dữ liệu của báo cáo PAPI sẽ tiếp tục đánh giá dự đoán xu hướng quản trị và những khoảng trống về chính sách cung cấp những thông tin về hoạch định chính sách cũng như thúc đẩy hiệu quả hoạt động của chính quyền đia phương. Kể từ năm 2018, Bộ Ngoại giao và Thương mại (DFAT) Úc, Đại sứ quán Ireland và UNDP Việt Nam đồng tài trợ chương trình nghiên cứu PAPI.

Ông John McCullagh, Đại sứ Ireland tại Việt Nam, nhấn mạnh “Mối quan hệ đối tác giữa Ai-len và Việt Nam cũng như hoạt động phát triển toàn cầu của Ireland được thực hiện trên nguyên tắc “ưu tiên những người đang bị bỏ lại phía sau” và sự cần thiết phải hỗ trợ các nhóm yếu thế, chịu thiệt thòi. “Chúng tôi hoan nghênh kết luận của Báo cáo PAPI 2021 là “có dấu hiệu tích cực” trong việc đảm bảo bình đẳng giới trong cuộc bầu cử đại diện các cơ quan dân cử năm 2021. Chúng tôi cũng đánh giá cao việc mở rộng nghiên cứu nhóm dân di cư trong khảo sát PAPI 2021.

Trong năm 2022, Ireland tài trợ thêm cho các sáng kiến hướng tới các nhóm mục tiêu hiện còn bị bỏ lại phía sau, bao gồm cộng đồng các dân tộc thiểu số, người khuyết tật và dân di cư thông qua chương trình nghiên cứu PAPI. Ngoài ra, Ireland rất vui vì có những hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực phòng chống tham nhũng ở các dịch vụ công”.

Các đại biểu tại lễ công bố báo cáo PAPI 2021.

Trong phát biểu của mình, bà Cherie Russell, Tham tán phát triển, Đại sứ quán Australia  tại Việt Nam khẳng định khảo sát PAPI đóng vai trò quan trọng tại Việt Nam, giúp chính quyền các cấp cải thiện việc ra quyết định, hoạch định chính sách và cung cấp dịch vụ công cho người dân dựa trên cơ sở dữ liệu tin cậy về trải nghiệm của người dân. Trong bối cảnh Việt Nam mong muốn trở thành nước có thu nhập trung bình cao và hướng tới mục tiêu nền kinh tế thu nhập cao thì việc chính quyền các cấp hiểu được mong muốn của người dân, kịp thời chuyển đổi và cải thiện đường lối chính sách dựa trên các phản hồi của người dân là vô cùng quan trọng.” 

Tương tự như các năm trước, Báo cáo PAPI năm 2021 trình bày các kết quả chi tiết về hiệu quả hoạt động của các tỉnh theo 8 chỉ số nội dung chính cho phép Việt Nam có thể hiểu được những thách thức trước mặt cũng như thành tựu đạt được ở cấp tỉnh và cấp gia.