Năm 2015, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 45-CT/TW về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới. Ông Ngô Minh Hiển, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, cho biết thông qua các loại hình báo chí như: phát thanh, truyền hình, báo điện tử và báo in, Đài Tiếng nói Việt Nam (Đài TNVN) góp phần tích cực vào việc kết nối Việt Nam với thế giới và gắn kết kiều bào với quê hương.

Ông Ngô Minh Hiển, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam  

 Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây:

Ông Ngô Minh Hiển: Đài Tiếng nói Việt Nam là một tổ hợp truyền thông đa phương tiện hàng đầu của Đảng và Nhà nước. Ngay từ thời gian đầu, Đài TNVN đã được tham vấn để giúp xây dựng Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác về người Việt Nam ở nước ngoài. Trong suốt thời gian vừa qua, với tư cách là một tổ hợp truyền thông đa phương tiện hàng đầu của quốc gia, Đài TNVN đã chỉ đạo sát sao việc thực hiện công tác thông tin truyền thông đối với người Việt Nam ở xa Tổ quốc.

Đài TNVN đã ký biên bản hợp tác với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài nhằm nắm bắt chặt chẽ các thông tin và tâm tư nguyện vọng của bà con người Việt ở nước ngoài để chuyển tải, xây dựng nội dung các chương trình phát thanh, truyền hình, báo điện tử làm sao cho đúng với tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bà con. Đài TNVN cũng đã tổ chức những buổi tập huấn cho các phóng viên, biên tập viên. VOV có chương trình phát thanh Dành cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc thuộc VOV5 với nhiều thế hệ phóng viên nhưng vẫn giữ vững được tinh thần thực hiện chương trình hướng về đồng bào xa Tổ quốc.

Các phóng viên của chương trình phát thanh Dành cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc, VOV5

Trong suốt hành trình phát triển của Đài TNVN, chúng tôi đã xây dựng một mạng lưới cơ quan thường trú Đài TNVN ở nước ngoài ở nhiều địa bàn có đông người Việt Nam sinh sống, ví dụ ở Mỹ, Australia, Pháp, Nhật Bản, Lào, Campuchia, v.v. 13 cơ quan thường trú của Đài TNVN ở các khu vực này ngoài việc làm công tác thông tin song phương ở địa bàn khu vực còn có nhiệm vụ quan trọng là thực hiện tính năng đại diện ở đó. Phóng viên phải thấu hiểu những tâm tư tình cảm của bà con trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài ở nhiều thế hệ. Mỗi thế hệ có suy nghĩ khác nhau về dân tộc, về đất nước. Việc tìm hiểu đó giúp Đảng, Chính phủ có thêm những chính sách, quyết sách tốt hơn cho người Việt Nam ở nước ngoài.

Phóng viên: Cụ thể Đài TNVN triển khai công tác tuyên truyền cho người Việt Nam ở nước ngoài trên các loại hình báo chí và nền tảng trực thuộc Đài như thế nào, thưa ông?

Ông Ngô Minh Hiển: Đài TNVN có 08 kênh phát thanh, 16 kênh truyền hình, 02 tờ báo điện tử và 01 tờ báo in.  Mỗi loại hình báo chí đều có đề cập thông tin dành cho cộng đồng Việt Nam ở xa Tổ quốc, đặc biệt là hai phương tiện truyền thông chủ lực là phát thanh và truyền hình. Đối với phát thanh, chương trình phát thanh Dành cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc đã duy trì từ hàng chục năm nay và tiếp tục đón nhận được những tình cảm tốt đẹp của bà con người Việt ở nước ngoài.

Hiện nay, với sự bùng nổ của các phương tiện thông tin truyền thông, chỉ trong thời gian ngắn, kiều bào có thể biết nhiều thông tin thông qua thế giới phẳng. Chính vì vậy, VOV luôn tập trung xây dựng những chương trình phát thanh lay động lòng người, khơi gợi tinh thần đoàn kết, lòng tự hào dân tộc của những người con xa xứ. Có như vậy, thính giả mới đón nghe Đài TNVN.

Với chương trình truyền hình trên VTC10, chúng tôi hướng đến tính nhân văn, thuần phong mỹ tục của Việt Nam, chuyển đến bà con kiều bào để họ biết, học tập, gìn giữ đồng thời quảng bá về danh lam thắng cảnh của đất nước cho thế giới.

Hai tờ báo điện tử VOV.VN và VTCNEWS.VN cũng là những sứ giả thông tin, thực hiện tinh thần của Chỉ thị 45 và đặc biệt là Nghị quyết 36 về công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Đến thời điểm này, các chương trình phát thanh, truyền hình và báo điện tử của Đài TNVN đã thể hiện đầy đủ tinh thần đó.

Phóng viên: Xin ông cho biết những thuận lợi và khó khăn trong công tác vận động kiều bào thuộc lĩnh vực Đài TNVN phụ trách?

Ông Ngô Minh Hiển: Đài TNVN là cơ quan truyền thông hàng đầu của Nhà nước và có bề dày truyền thống nên có nhiều thuận lợi. Trước hết, chúng tôi tiến hành hợp tác với các đối tác liên quan. Đó là Bộ Ngoại giao trong đó có Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài. Chúng tôi đã ký kết văn bản hợp tác với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, nơi nắm bắt nhiều chiều thông tin về cộng đồng người Việt ở xa xứ và cung cấp cho chúng tôi những thông tin cập nhật để truyền tải lên các chương trình phát thanh, truyền hình và báo điện tử.

Thuận lợi thứ hai, phóng viên VOV được đào tạo bài bản. Họ thường xuyên thực hiện các chương trình chuyên sâu với các nội dung về kiều bào nên bám sát tinh thần của chỉ thị và những tâm tư, nguyện vọng của bà con người Việt ở nước ngoài.

Thuận lợi thứ ba, với mạng lưới cơ quan thường trú của Đài TNVN ở các địa bàn có nhiều người Việt Nam sinh sống, ngoài chức năng thu thập thông tin của bản địa, phóng viên thường trú của VOV còn làm sứ giả truyền thông về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và thăm dò tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bà con kiều bào.

Thuận lợi thứ tư, VOV có quan hệ hợp tác truyền thông với các cơ quan, hãng phát thanh, truyền hình báo chí lớn của thế giới. Chúng tôi thường xuyên trao đổi những chương trình phát thanh, truyền hình với phía bạn. Bởi VOV có 12 thứ tiếng nước ngoài. Khi trao đổi các chương trình như vậy, bà con người Việt đặc biệt là thế hệ trẻ có thể hiểu hơn về Việt Nam thông qua những chương trình chuyển ngữ sang tiếng bản địa. Đó cũng là một cách truyền thông hiệu quả.

Về mặt khó khăn, theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay, có khoảng hơn 5 triệu người Việt Nam đang sống rải rác ở 130 quốc gia trên thế giới. Vấn đề ở đây là tại mỗi quốc gia có cộng đồng người Việt, họ có  điều kiện sống, suy nghĩ riêng, họ hướng về Tổ quốc theo các cách và ý nghĩ khác nhau. Cho nên, chúng tôi cũng đang xây dựng một hệ thống thông tin tuyên truyền đối ngoại sao cho có thể tiếp cận các địa bàn một cách rộng rãi hơn. Hiện nay, Đài TNVN phát thanh qua sóng ngắn, thuê phát, chuyển phát qua sóng FM hoặc thuê các hãng nước ngoài phát những chương trình phát thanh. Tuy nhiên, ở một số địa bàn rộng và trải dài khắp thế giới như vậy, VOV chưa tiếp cận được với khán, thính giả mục tiêu ở từng địa bàn và để hiểu họ cụ thể và sâu sát.

Hiện nay, vấn đề khó của những người làm truyền thông đối ngoại là sự nở rộ của mạng truyền thông xã hội. Nếu những cơ quan truyền thông lớn không mang tính chất định hướng, dẫn dắt người nghe, người xem, mọi người có thể dễ dàng tiếp cận với các kênh YouTube hoặc trên Facebook. Tuy nhiên, mạng xã hội không phải là phương tiện truyền thông khách quan cao và uy tín như Đài TNVN. Chúng tôi nghĩ rằng đó là một trong những khó khăn. Chúng tôi đang suy nghĩ để làm sao biến khó khăn thành thuận lợi để trong thời gian tới, chương trình phát thanh, truyền hình, báo điện tử của VOV phục vụ tốt hơn cho bà con người Việt ở xa Tổ quốc.

Phóng viên: Ông có thể chia sẻ một số hoạt động cụ thể ghi đậm dấu ấn mà Đài TNVN đã thực hiện nhằm gắn kết đồng bào trong nước và cộng đồng người Việt ở nước ngoài?

Ông Ngô Minh Hiển: Trong suốt hơn bảy thập kỷ xây dựng và phát triển, Đài TNVN đã làm khá tốt vai trò truyền thông giúp bà con Việt kiều hướng về Tổ quốc. Qua chương trình phát thanh, truyền hình và báo điện tử, Đài TNVN đã tổ chức nhiều chương trình hướng về Tổ quốc.

Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức gặp mặt bà con kiều bào nhân dịp Xuân quê hương 2013.

Đài TNVN đã phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức gặp mặt bà con kiều bào khi về tham dự “Xuân quê hương”. Chúng tôi thực hiện một buổi tọa đàm với những bà con kiều bào ưu tú, đại diện cho Việt kiều ở khắp nơi trên thế giới về dự Xuân quê hương. Và ở đó, những người sản xuất chương trình trực tiếp lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, sự phản ánh của bà con kiều bào.

Ngoài ra, chúng tôi cũng thực hiện chương trình thiện nguyện ủng hộ đồng bào bị bão lụt, ủng hộ “Vì Trường Sa thân yêu”. Trong các chương trình này, chúng tôi cũng nhận được nhiều tình cảm tốt đẹp của bà con ở xa Tổ quốc hướng về. Mỗi khi đồng bào ta ở bất kỳ một vùng miền nào của Việt Nam gặp khó khăn đều nhận được sự chia sẻ, động viên rất tích cực, kịp thời của bà con Việt kiều.

Kiều bào đóng góp tiền, hiện vật gửi đến đồng bào miền Trung thông qua chương trình ca nhạc "Thương về miền Trung" do VOV tổ chức.

Vừa qua, VOV thực hiện chương trình ca nhạc thiện nguyện “Thương về miền Trung”. Chúng tôi đã quyên góp được gần 13 tỷ đồng. Trong đó, riêng sự đóng góp của bà con Việt kiều trong chương trình tính bằng tiền và hiện vật đã lên tới gần 9 tỷ đồng. Những phóng sự, hình ảnh, video clip chân thực của các phóng viên VOV tác nghiệp ở các địa bàn bị lũ lụt đã lay động người xem về những hậu quả nghiêm trọng mà bà con miền Trung gặp phải do mưa lũ. Chúng tôi cũng rất cảm động là sau khi chương trình diễn ra, chúng tôi vẫn tiếp tục nhận được sự đóng góp, cam kết đóng góp bằng tiền, hiện vật và nhiều hình thức khác nhau để giúp đồng bào miền Trung bớt đi khó khăn.

Trong thời gian vừa qua, Đài TNVN là một cơ quan truyền thông đa phương tiện của Đảng, Nhà nước đã thể hiện được vai trò đầu tàu trong việc truyền tải thông tin đến bà con người Việt sống xa Tổ quốc. Tôi nghĩ rằng với hướng đi trong thời gian tới là tích hợp tổ hợp truyền thông, VOV sẽ tiếp tục xây dựng được các nội dung hấp dẫn cho kiều bào thông qua các chương trình phát thanh, truyền hình và báo điện tử.

Phóng viên: Ông nêu rõ một số phương hướng triển khai công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài của Đài TNVN trong thời gian tới?

Ông Ngô Minh Hiển: Vai trò của Đài TNVN là thông tin truyền thông cho bà con kiều bào ở xa Tổ quốc nói riêng và công chúng nói chung hiểu được công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Việt Nam. Đến thời điểm này, chúng tôi đang xây dựng nâng cấp kênh phát thanh đối ngoại trong đó có chương trình phát thanh Dành cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc. VOV sẽ xây dựng nền tảng nội dung số và chia sẻ với các cơ quan truyền thông khác. Bà con kiều bào dễ dàng nghe, xem những chương trình phát thanh, truyền hình đặc sản của Đài TNVN về đất nước, con người Việt Nam, về chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước.

Khi chúng ta phản ánh những nét đẹp của thuần phong mỹ tục của Việt Nam, tinh thần tự hào dân tộc Việt Nam thì bà con dù ở bất kỳ đâu trên thế giới cũng hướng về để chung tay xây dựng một Việt Nam hùng cường như đã đề ra trong nhiều chỉ thị, nghị quyết thời gian vừa qua.

Đài TNVN đang khao khát xây dựng tích hợp một kênh trong đó có cả phát thanh và truyền hình để dễ dàng chuyển phát nhiều thông tin tới tất cả bà con trên khắp năm châu bốn biển theo khung thời gian và nhu cầu của họ.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông.