50 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đi xa, đã có nhiều bài thơ, nhiều ca khúc phổ thơ, nhiều ca khúc hay các sáng tác khí nhạc đề tài về Người, nhưng rất hiếm có bài thơ nào, và càng hiếm ca khúc phổ thơ về đề tài Di chúc của Người.
Trong chương trình Chính luận - Nghệ thuật “Muôn vàn tình thương yêu” nhân kỷ niệm 50 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi xa, 50 năm toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện Di chúc của Người, khi ca khúc "50 năm theo lời Bác dặn", nhạc sĩ Đức Trịnh phổ lời thơ “50 năm ấy, lời Người” của Phó GS.TS Tổng Giám đốc VOV Nguyễn Thế Kỷ, được ca sĩ Vũ Thắng Lợi cùng Hợp xướng VOV, Đoàn ca múa dân tộc Nghệ An, Người Sài Gòn đồng thời thể hiện tại 3 đầu cầu vang lên, giống như một làn sóng âm giai và ca từ lan tỏa tràn đầy xúc động.
Một khúc tráng ca biệt ly trang trọng như gói cả trăm ngàn vạn lời yêu thương của người ra đi và người ở lại, là những dặn dò thấm đẫm tình yêu cho muôn thế hệ sau những chân- thiện- mỹ sống đẹp, truyền cảm hứng đến những người ở lại niềm tin chiến thắng, niềm tin về tương lai một đất nước hòa bình- thống nhất- độc lập- tự do- hạnh phúc…
Có thể nói, nhạc sĩ Đức Trịnh đã “bắt” được thần khí bài thơ của TGĐ VOV Nguyễn Thế Kỷ, và cũng xuất phát từ sâu thẳm trái tim của cả hai, đại diện cho người dân Việt, là lòng kính yêu vô vàn, sự biết ơn sâu sắc với Người, giống như sự thăng hoa từ ca từ của nhà thơ đến những nốt nhạc phả hồn vào giai điệu của nhạc sĩ, làm nên một ca khúc chính luận mà tha thiết đầy cảm xúc.
Dạo đầu với nét nhạc trang nghiêm mạnh mẽ của dàn vocal câu thơ “50 năm làm theo lời Bác” cũng là điệp khúc của ca khúc mở ra một không gian rộng lớn, âm vang, tiếp theo giọng lĩnh xướng của ca sĩ Vũ Thắng Lợi, như một lời tự sự trên dòng nhạc tựa như những con sóng dạt dào, đưa người nghe đắm vào liên tưởng, từ con đường ra đi tìm đường cứu nước của Người, đến ngày đất nước thống nhất, là những hồi tưởng rưng rưng nước mắt, 50 năm trước, lúc trái tim Người đập những nhịp cuối cùng…
“Phút biệt ly vẫn niềm tin sắt đá
Cuộc trường chinh đích đến phía Sài Gòn
Con đường Bác từ Làng Sen thơm ngát
Á, Âu, Mỹ, Phi...vạn nẻo gian nan…”
Dòng nhạc có một chút lắng đọng, những câu trong Di chúc của Người được cô đọng, chắt lọc, như để mọi người cùng thấm vào từng lời từng chữ của Người lúc chia xa, để hiểu sự trăn trở của Người với đất nước, dân tộc và sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân…
“Phút chia xa, Bác trở trăn việc Đảng
Gương mẫu, kỷ cương, dân chủ, chí công
Liêm chính, kiệm cần, làm người đầy tớ
Vì nước vì dân, luôn tự sửa mình”…
Có một khoảng sâu lắng mà tha thiết, giai điệu êm đềm như dòng sông chảy hiền hòa, đưa người nghe vào những câu chuyện bất tận về Người, về tình yêu bao la của Người đến đồng bào, đến tuổi thơ, đến lớp trẻ… Và những mong ước của Người về một thế giới “hòa ca”
“Yêu thương đồng bào, chăm lo lớp trẻ
Lòng Bác đau khi ai đó bất hòa
Người mong lắm đến ngày thắng lợi
Việt Nam cùng bốn biển hòa ca”…
Những trách nhiệm nghĩa vụ công dân, đạo đức lối sống văn hóa của các vị trí giai tầng trong xã hội…, rồi tinh thần hữu nghị quốc tế…, tưởng chừng rất khô khan, nhưng có thể cái tài của tác giả thơ đã “sắp xếp” ngôn từ một cách khéo léo như một “sắp đặt chữ” đầy nghệ thuật, để nhạc sĩ cảm nhận ngay những nét nhạc mà phả vào đó âm giai nhẹ nhàng, dễ “ăn” vào hồn người như một kiểu “lạt mềm buộc chặt”.
Giai điệu nhẹ nhàng mà ấm áp, khoan thai trìu mến, cho người nghe cảm giác như đang nghe giọng nói trầm ấm của Người dặn dò trước lúc đi xa,
“Nhớ lời Bác, mắt nhìn xa hơn nữa
Công, nông, binh, trí thức, doanh nhân
Vượt biển lớn, giữ gìn bờ cõi
Cùng năm châu tô đẹp trái đất này”…
Vẫn rất ấm áp, nhẹ nhàng, nhưng ngầm thấy có sự dứt khoát, mạnh mẽ, nét nhạc cùng ca từ- lời thơ, như lời nhắc nhở nghiêm khắc của Người, làm người nghe liên tưởng sinh thời Người rất coi trọng đạo đức, văn hóa, nhân văn, những chân - thiện - mỹ trong cuộc sống…
“Nhớ lời Bác, phải sửa mình hơn nữa
Đạo đức đề cao, văn hóa đi đầu
Lũ sâu mọt, củi tươi hay củi ướt
Ném vào lò, xanh sạch những mùa sau”…
Đoạn điệp khúc được dàn hợp xướng hòa âm trong giai điệu rộn rã, hào sảng mà trang trọng, ca từ - lời thơ thể hiện niềm tự hào đã thực hiện được lời Người dặn dò trong Di chúc trước lúc đi xa.
“Năm mươi năm làm theo lời Bác
Độc lập, Hòa bình, Thống nhất cầm tay
Dân chủ nhiều hơn, mạnh giàu tiến bước
Giữa năm châu sáng đẹp Việt Nam này”…
Ca khúc kết thúc trong giai điệu tráng ca, ngân nga trải dài như không muốn ngừng lại, như để lan tỏa rộng hơn xa hơn những lời Người trong Di chúc thiêng liêng, không chỉ là 50 năm mà là nhiều lần hơn nữa. Cũng như để thêm một lần tỏ ý biết ơn Người, tên người gắn với tên đất nước Việt Nam, cùng lời hứa sống và làm việc theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
“Theo gương Bác, mỗi việc làm to, nhỏ
Yêu con người, thương núi thẳm rừng xa
Mắt đằm thắm và tay ấm nóng
Hồ Chí Minh-Việt Nam mãi vang xa”.
"50 năm theo lời Bác dặn", có thể nói là một ca khúc chính luận đặc biệt về Chủ tịch Hồ Chí Minh và Di chúc của Người. Là một khúc tráng ca biệt ly thấm đẫm tình non nước, với ca từ - lời thơ của Phó GS - TS Tổng Giám Đốc VOV Nguyễn Thế Kỷ và giai điệu - nhạc sĩ Đức Trịnh phổ nhạc, được dàn dựng công phu như một tổng phổ nghệ thuật đẹp về âm nhạc, có giá trị ý nghĩa về nội dung.
Và điều đặc biệt của ca khúc đã mang đến người nghe rất nhiều cảm xúc sâu lắng trong tâm hồn, để trân trọng hơn những ý nghĩa thiêng liêng cao đẹp trong Di chúc của Người, để sống có trách nhiệm với Tổ quốc Việt Nam hơn nữa./.