Bảo tàng Quảng Ninh là Bảo tàng tổng hợp cấp tỉnh đầu tiên trong cả nước tự chủ kinh phí với lượng khách tham quan đông đảo. Hiện nay, Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai ứng dụng công nghệ số vào trưng bày, nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm cho du khách.

Bảo tàng ảo trên website baotangquangninh.vn giúp khách tham quan trải nghiệm một phiên bản số hoá không kém phần chân thực. Ảnh: VOV

Theo chân một hướng dẫn viên ảo, du khách được tham quan phiên bản số hóa của Bảo tàng Quảng Ninh trên website baotangao.baotangquangninh.vn. Toàn bộ không gian Bảo tàng được mô hình hoá bằng công nghệ 3D, từ kiến trúc phía ngoài độc đáo tựa như “viên ngọc đen” bên bờ vịnh Hạ Long, cho đến những không gian ấn tượng bên trong: “khoang thuyền” chở lịch sử nhiều thời đại, hầm lò khai thác than dưới lòng đất, quần thể di tích quốc gia đặc biệt Yên Tử, khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chiến thắng Bạch Đằng, quần thể bãi cọc Bạch Đằng, đình đền miếu mạo dàn trải bên tả ngạn sông Bạch Đằng, khu di tích quốc gia đặc biệt nhà Trần, di tích đền thờ nữ tướng Lê Chân tại Đông Triều….

Tương tác với bảo tàng ảo cũng giúp người tham quan tìm hiểu tổng quan trước khi bắt đầu hành trình thực tế. Ảnh: VOV

Số hóa 3D là công nghệ xử lý dữ liệu về màu sắc, chi tiết, số hóa thành không gian 3D và tái hiện chính xác 100% khi đưa lên môi trường thực tế ảo. Đối với di tích hình ảnh được bao quát trọn vẹn từ trái qua phải, từ trên xuống dưới và từ ngoài vào trong chi tiết từng vật thể, ngóc ngách. Khi du khách chạm vào và bắt đầu di chuyển các điểm đi trong hình, du khách như đang đi vào không gian của di tích. Ngoài khả năng đem lại góc nhìn khá chân thực cho những người chưa có điều kiện tới tham quan trực tiếp, Bảo tàng Quảng Ninh cũng lắp đặt kios tương tác để du khách có thể làm quen, tìm hiểu trước khi bắt đầu hành trình khám phá bảo tàng. Anh Phạm Văn Quyết, một du khách đến từ Đà Nẵng, cho biết: “Công nghệ này giúp mọi người dễ dàng tìm kiếm mọi thứ bên trong Bảo tàng một cách dễ dàng và chính xác nhất. Tôi rất thích trải nghiệm này, cảm giác như nhìn thấy mọi thứ chân thật hơn nhiều”.

Là công trình kiến trúc văn hoá nổi bật tại trung tâm thành phố Hạ Long, Bảo tàng Quảng Ninh đã trở thành điểm đến rất được yêu thích của du khách trong và ngoài nước. Tính riêng năm 2022, có khoảng 700 nghìn lượt khách tới đây. Ngày cao điểm lên tới 10.000 lượt, mang lại doanh thu hơn 16 tỷ đồng. Bảo tàng hiện có hơn 30 nghìn hiện vật, trong đó có 12 Bảo vật quốc gia.

Cùng với hệ thống trưng bày hiện đại, từ năm 2015, Bảo tàng Quảng Ninh đã đưa các màn hình tương tác cỡ lớn vào hoạt động; kết nối truyền hình ảnh trực tuyến từ di tích Yên Tử, chiếu phim tài liệu…, nhằm hỗ trợ gia tăng trải nghiệm cho khách tham quan. Chị Katherin, du khách Philippines chia sẻ: “Tôi không có nhiều thời gian ở lại Hạ Long nên thông qua bảo tàng số hóa Quảng Ninh, tôi có thể tìm hiểu những điều đặc biệt nhất của vùng đất này. Tôi cho rằng có rất nhiều điều có thể cải thiện để thuận tiện hơn cho du khách, như sử dụng công nghệ vào trình chiếu, thuyết minh, chỉ dẫn chẳng hạn... Điều đó có thể giúp Bảo tàng trở thành điểm đến văn hoá hấp dẫn nhất ở Hạ Long”.

Ông Đỗ Quyết Tiến, Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh, nhận định việc ứng dụng công nghệ số vào trưng bày, tổ chức các hoạt động giáo dục, trải nghiệm của ngành bảo tàng đang là đòi hỏi cấp thiết. Tuy nhiên, thời gian qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 nên việc cập nhật ứng dụng số tại Bảo tàng Quảng Ninh còn chưa theo kịp nhu cầu của khách tham quan. Do đó, Bảo tàng đã và đang nhanh chóng đầu tư đổi mới, khai thác và ứng dụng công nghệ trên nền tảng số để du khách có thêm cơ hội trải nghiệm và khám phá. Bên cạnh đó là tiếp tục nâng cấp bộ máy vận hành, đổi mới cách thức trưng bày các hiện vật, đặc biệt là phát huy tối đa tài nguyên là các Bảo vật quốc gia, thu hút khách quay trở lại nhiều lần. Trước mắt, đơn vị sẽ triển khai bán vé điện tử để phục vụ nhu cầu tham quan của du khách: “Đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số, Bảo tàng sẽ ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động trưng bày, như công nghệ trình chiếu 3D vào Không gian Than và Không gian Chủ tịch Hồ Chí Minh với các dân tộc Quảng Ninh nhân dịp Kỷ niệm 60 năm thành lập tỉnh Quảng Ninh (30/10), hay việc học lịch sử online để giáo dục truyền thống cho học sinh... Chúng tôi sẽ đầu tư sửa chữa, nâng cấp, đổi mới để thu hút khách đến với Bảo tàng nhiều hơn nữa”.

Có thể khẳng định, số hóa bảo tàng là xu hướng tất yếu trong thời đại 4.0. Bảo tàng là một thiết chế văn hóa quan trọng, là nơi lưu giữ các tư liệu hiện vật có giá trị, góp phần tích cực bảo vệ và phát huy các di sản văn hóa, lịch sử của dân tộc. Trong xu hướng chuyển đổi số hiện nay, câu chuyện số hoá Bảo tàng cũng được rất nhiều nhà quản lý, các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực bảo tàng  quan tâm, chú trọng.

Trong dòng chảy của cuộc cách mạng 4.0, Quảng Ninh cũng đang đi đầu trong xu hướng chuyển đổi số. Bảo tàng Quảng Ninh đang khai thác có hiệu quả những ứng dụng của chuyển đổi số phục vụ mục tiêu du lịch. Bên cạnh đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng, bảo tàng đưa những thiết bị hiện đại vào thông tin trưng bày, hệ thống màn hình phụ trợ cho việc trưng bày, nghiên cứu triển khai hệ thống thuyết minh tự động, hệ thống mã QR code, hệ thống bảo tàng ảo. Trong thời gian tới, tận dụng triệt để thành tựu của cuộc cách mạng 4.0 để thu hút khách tham quan là cách mà Bảo tàng Quảng Ninh đã, đang và sẽ triển khai, nhằm đưa các hiện vật đến gần hơn với người dân và du khách.