Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn là một khu tổ hợp khoa học Vũ Trụ đầu tiên ở Việt Nam, chính thức đi vào hoạt động từ tháng 05/2022. Trên diện tích lên đến 4ha, Trung tâm bao gồm một tòa nhà chính và Trạm quan sát thiên văn phổ thông, được trưng bày các mô hình, hình ảnh khoa học khác nhau và thiết kế theo hình đồng tâm. Trong tổ hợp không gian khoa học ấy, bạn sẽ được trải nghiệm phòng chiếu hình Vũ Trụ được thực hiện dưới sự hợp tác cùng Bảo tàng khoa học Rennes, Pháp; hệ thống mái vòm với âm thanh sống động được sự hỗ trợ từ đội ngũ chuyên gia kỹ thuật của CHLB Đức; chuỗi các mô hình khoa học cùng các trò chơi bổ ích... Đặc biệt, Trung tâm được ra đời dưới sự hỗ trợ trực tiếp của Giáo sư Trần Thanh Vân, kiều bào ở Pháp, với mong muốn đưa ra cách tiếp cận kiến thức và truyền cảm hứng khám phá cho cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ theo cách dễ dàng nhất.
 Ông Nguyễn Ngọc Hóa, Giám đốc Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn |
Phóng viên VOV5 phỏng vấn ông Nguyễn Ngọc Hóa, Giám đốc Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn về những nội dung này.
Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây:
PV: Thưa ông, thật bất ngờ khi tại Quy Nhơn có một Trung tâm khám phá khoa học, nơi hội tụ những kiến thức mới mẻ được thể hiện bằng những hình ảnh và hiện vật độc đáo. Ông có thể chia sẻ ý tưởng thành lập, cũng như những khó khăn mà chúng ta đã vượt qua để xây dựng nên Trung tâm này?
Ông Nguyễn Ngọc Hóa: Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn xuất phát từ ý tưởng của Hội gặp gỡ Việt Nam mà đứng đầu là giáo sư Trần Thanh Vân, kiều bào ở Pháp. Giáo sư Trần Thành Vân là một người có đóng góp lớn cho khoa học của Việt Nam cũng như của Bình Định. Ngay khi Giáo sư xây dựng và hình thành Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành - một điểm đến cho các nhà khoa học quốc tế thì Giáo sư có đề xuất là xây dựng một dự án mô hình tham quan trải nghiệm khoa học tại đây, Được sự ủng hộ của lãnh đạo Trung ương cũng tỉnh Bình Định, năm 2015 dự án Không gian khoa học được khởi công. Trải qua một thời gian xây dựng và hoàn thiện, đến ngày 29/4/2022, dự án không gian khoa học chính thức đón khách tham quan. Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn với sứ mệnh là đưa khoa học đến gần hơn với công chúng và thúc đẩy kích thích tình yêu khoa học của giới trẻ thông qua các hoạt động khám phá trải nghiệm khoa học.
 Đoàn Trại hè Việt Nam 2024 chụp ảnh lưu niệm cùng GS Trần Thanh Vân, kiều bào Pháp - người sáng lập Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục Liên ngành |
Hiện nay ở trung tâm văn hóa khoa học Quy Nhơn chúng tôi có những mô hình chuyển tải một cách rất trực quan các nguyên lý khoa học mà có thể biến những điều rất trừu tượng thành những trải nghiệm thực tế trong đời sống, thông qua đó tất cả các đối tượng từ mầm non cho đến người lớn tuổi đều có thể hiểu được những điều có thể từ trước mọi người đã học, đã thấy thấy nhưng bây giờ mới biết được nó là như vậy. Đó là điểm rất là thú vị ở trung tâm. Và đặc biệt trong 1-2 năm gần đây Trung tâm được xem như là một cái điểm đến du lịch khoa học – đó là điều rất mừng đối với chúng tôi.
PV: Khi đến Trung tâm, người xem có thể cảm nhận một khối lượng kiến thức tương đối lớn và được cập nhật. Chắc hẳn sẽ cần sự hỗ trợ và hợp tác của các nhà khoa học, đặc biệt là các nhà khoa học nước ngoài phải không, thưa ông?
Ông Nguyễn Ngọc Hóa: Hoạt động tại trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn có sự hỗ trợ rất lớn từ Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam. Hội đã hỗ trợ về việc xây dựng dự án, kết nối các nhà khoa học, đưa ra các ý tưởng để hình thành các mô hình, đồng thời tạo điều kiện cho chúng tôi đi tham quan và học tập một số mô hình đang có trên thế giới. Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn đã học tập mô hình vận hành của Pháp. Bên cạnh đó, các nhà khoa học về dự các cái hội thảo do Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành tổ chức cũng qua tham quan Trung tâm, từ đó góp ý cũng như đóng góp rất nhiều ý tưởng hay để chúg tôi có thể cải tiến dần dần nhằm đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu thông tin của công chúng, đồng thời truyền tải kiến thức khoa học dành cho những người đặc biệt đam mê về nghiên cứu khoa học.
 Hào hứng với những trải nghiệm tại Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn |
PV: Trung tâm đã đón rất nhiều đoàn khách đến thăm, đặc biệt là các bạn trẻ. Và khi được lựa chọn là một trong những điểm đến của đoàn thanh niên, sinh viên người Việt Nam ở nước ngoài tham gia Trại hè Việt Nam 2024, ông có suy nghĩ gì?
Ông Nguyễn Ngọc Hóa: Thật là bất ngờ khi Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài chọn Trung tâm khám phá khoa học là một điểm đến để cho các em có được một trải nghiệm thú vị khi về Việt Nam lần này. Đó cũng là một vinh dự rất lớn của trung tâm. Tôi hi vọng sau khi các em tham gia chương trình này, ngoài việc bổ sung kiến thức của cá nhân thông qua trải nghiệm những cái mô hình thực tế tại trung tâm, thì các em sẽ lan tỏa, giới thiệu với các bạn bè chưa có cơ hội về Việt Nam, chưa có cơ hội được trải nghiệm tại Trung tâm, để các bạn có thể biết đến nơi này và về đây tham gia trải nghiệm, cũng như đóng góp cho trung tâm để phát triển hơn trong thời gian tới.
PV: Cũng chia sẻ với Giám đốc rằng sau khi trải nghiệm những hoạt động tại Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn, có những bạn trẻ kiều bào đã bày tỏ mong muốn có cơ hội về đây làm việc!
Ông Nguyễn Ngọc Hóa: Thực sự chúng tôi rất mừng khi các bạn có suy nghĩ như vậy. Chúng tôi luôn muốn rằng hoạt động của trung tâm phải đa dạng về nội dung. Muốn như vậy thì sẽ cần nhiều nguồn nhân lực, trong đó nguồn nhân lực là điều quan trọng nhất để vận hành Trung tâm này. Hiện nay Trung tâm có một đài thiên văn tham gia vào mạng lưới nghiên cứu quốc tế. Chúng tôi cũng đã có một vài bài báo xuất bản trên các tạp chí uy tín - đây là cũng là một cơ hội rất tốt cho các em muốn nghiên cứu, thực tập ở đây. Còn đối với các em có mong muốn đóng góp cho trung tâm thì đó là điều quá tuyệt vời. Trung tâm sẽ có những đề xuất về chủ trương thu hút nhân lực, có thể sẽ có một số ưu đãi hơn so với những người cán bộ trong nước đang làm việc tại đây.
 Thí nghiệm dựng tóc - một trải nghiệm thú vị cho các du khách khi tới đây |
PV: Trong thời gian tới, Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn sẽ phát triển tiếp theo như thế nào để những dự định ban đầu sẽ đạt hiệu quả tốt hơn nữa, thưa ông?
Ông Nguyễn Ngọc Hóa: Thực ra đối với dự án khu khám phá khoa học như Trung tâm này, chúng tôi có thể khẳng định rằng việc xây là không khó, mà vận hành mới là khó. Để Trung tâm có được cái hồn thì thứ nhất là phải có ý tưởng, thứ hai là phải có nguồn nhân lực. Hiện nay chúng tôi có nhiều ý tưởng cũng như sự hỗ trợ của các nhà khoa học; còn về nguồn nhân lực thì anh em cán bộ của Trung tâm đã tiếp cận và chế tạo, sản xuất được các mô hình. Tuy nhiên để duy trì được sự mới mẻ và hấp dẫn với công chúng, thì chúng tôi có kế hoạch là hàng năm sẽ bổ sung thêm một vài mô hình hoặc một vài khu hoạt động để tạo được sự hứng thú cho khách tham quan sau mỗi lần trở lại - đó là phương châm rất lớn của chúng tôi. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng rất quan tâm đến hợp tác quốc tế, nhất là khai thác ý tưởng của các nhà khoa học. Chúng tôi đã đi tham quan các bảo tàng hoặc các mô hình tương tự để học tập cách vận hành của họ. Chúng tôi cũng sẽ chế tạo thêm một vài mô hình, đưa vào triển khai một số show khoa học và thí nghiệm khoa học tạo điểm nhấn cho Trung tâm. Ví dụ như hiện tại, khi nói đến Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn, người ta nghĩ đến ngay thí nghiệm dựng tóc - đó là một điểm hiện nay đang rất nổi bật của chúng tôi.
Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn hiện nay được mệnh danh là điểm đến duy nhất mà công chúng có thể tham quan, trải nghiệm khoa học tại Việt Nam. Đặc biệt, năm 2023, Tổ chức Vũ trụ của Mỹ (NASA) đã lựa chọn Trung tâm là nơi tổ chức tuần lễ NASA tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên sự kiện này được tổ chức tại một quốc gia Đông Nam Á. Chúng tôi rất vinh dự và tự hào khi NASA có dự định là có thể là sẽ duy trì hoạt động này tại đây.
PV: Xin cảm ơn ông, và chúc Trung tâm khám phá khoa học Quy Nhơn sẽ ngày càng phát triển, thu hút được nhiều du khách cũng như kêu gọi được sự đóng góp của các nhà khoa học trong nước cũng như quốc tế!
Một số hình ảnh các bạn trẻ kiều bào trong Trại hè Việt Nam 2024 đến với Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn: