Nhiều năm qua, Luật sư người Pháp William Bourdon cùng 2 cộng sự là Bertrand Repolt và Amelie Lefebvre luôn hỗ trợ tình nguyện c cho bà Tố Nga, việt kiều Pháp và hàng triệu nạn nhân da cam Việt Nam, chống lại 19 công ty hóa chất Mỹ. Hiện vụ kiện đang ngày càng nhận được sự ủng hộ, quan tâm của dư luận xã hội. Nhân dịp Đoàn đến thăm Việt Nam, PV  Đài TNVN phỏng vấn luật sư William Bourdon về vụ kiện phức tạp này:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp luật sư William Bourdon nhân dịp ông cùng Đoàn đi thăm Việt Nam cuối tháng 10/2018. Ảnh VAVA cung cấp

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây: 

 PV: Xin chào luật sư Wiliam Bourdon, đây là lần đầu tiên  từ khi bắt đầu vụ kiện ông có dịp về Việt Nam. Vậy, chuyến đi Việt Nam lần này có ý nghĩa như thế nào đối với ông?

Luật sư Willlam Bourdon: Vụ kiện bắt đầu từ năm 2014, trải qua nhiều phiên tòa nhưng chưa đến phần tranh tụng. Tôi cảm thấy sự chờ đợi đó đã kéo dài rất lâu rồi. Giờ đến lúc tôi muốn đến Việt Nam, qua Hội nhân chất độc da cam/ dioxin Việt Nam (VAVA) để nói cho người dân Việt Nam hiểu rõ ràng hơn về tiến trình vụ kiện, biết được khó khăn cũng như tương lai triển vọng ra làm sao. Và cũng để mọi người hiểu được quyết tâm đi tới cùng của chúng tôi chừng nào người dân Việt Nam chưa muốn dừng lại.

PV: Thưa ông, được biết vào tháng 12 tới sẽ diễn ra một phiên tranh tụng. Vậy xin ông cho biết tầm quan trọng của lần đối đầu giữa các bên tại phiên tòa này.?

Luật sư Willlam Bourdon:Tôi nghĩ rằng, cũng quan trọng nhưng cũng không hẳn. Đây là thời điểm quan trọng là bởi đó là một giai đoạn mang tính quyết định, xem vụ việc đi tiếp như thế nào. Lúc đó, sẽ diễn ra các cuộc tranh luận, phản bác giữa các luật sư. Song nó cũng không thực sự quan trọng là vì thực chất của lần tranh tụng này vẫn là vấn đề kỹ thuật và pháp lý. Mà 2 vấn đề này đã bắt đầu từ 4 năm trước rồi và luôn có vai trò bổ sung cho nhau.

PV: Về phía bà Tố Nga thì khó khăn lớn nhất hiện nay là gì, thưa luật sư ?

Luật sư Willlam Bourdon: Khó khăn đầu tiên là việc phía đối phương phủ nhận năng lực của thẩm phán Pháp nhưng điều đó chúng tôi đã chứng minh được. Thứ 2, cuộc chiến cũng đã xảy ra quá lâu rồi, giờ làm sao chứng minh được khi đó các công ty Mỹ đã biết sự nguy hại trong sản phẩm hóa chất của họ. Dĩ nhiên họ luôn phủ nhận và không nhận trách nhiệm. Một khó khăn hiện nay là làm sao chứng minh được rằng căn bệnh của bà Tố Nga có liên quan tới loại chất độc dioxin mà quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Vì thế, trong lần tranh tụng tới, chúng tôi yêu cầu tòa án chỉ định một người làm giám định sức khỏe cho bà Nga để chứng minh bà Nga mang chứng tích của chất độc có trong sản phẩm của họ. Phải thừa nhận, vụ này cực khó, nhưng lại đặc biệt là bởi nó có ý nghĩa nhân văn, về giáo dục  về chính trị và về lịch sử. Thực ra, ban đầu chỉ  là vụ kiện cho riêng bà Nga nhưng giờ đã vượt xa, trở thành cuộc chiến đòi lẽ phải cho hàng triệu nạn nhân da cam Việt Nam. Vì thế, chúng tôi càng phải hiểu rằng không được mất can đảm hay ý chí để đi tới cùng.

Bà Tố Nga ( thứ 2 từ phải) chụp ảnh cùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Đại sứ Việt Nam tại Liên hợp Quốc Nguyễn Phương Nga và đại diện của VAVA

PV: Càng ngày vụ kiện càng thấy rõ sự phức tạp và lâu dài, đôi lúc lúc ông có thấy nản và muốn từ bỏ không, thưa ông?

Luật sư Willlam Bourdon: Sẽ là nói dối nếu nói mình luôn lạc quan. Rất nhiều lần, tôi mệt mỏi  và muốn dừng lại nhưng tựnghĩ, làm thế không được, cần phải can đảm và nỗ lực để đi tiếp. Điều đó có được mỗi khi tôi nghĩ đến những lần gặp nạn nhân da cam và bà Nga. Người ta không thể làm được hay chiến thắng được điều gì nếu không có tình yêu đối với những con người mà mình bảo vệ. Tình yêu mà tôi muốn nói ở đây là sự thông cảm, sự chia sẻ, sự nhân ái, lòng trắc ẩn và cảm phục. Cũng nhờ điều đó giúp chúng tôi thêm nghị lực, năng lượng, và bản lĩnh để làm tốt những việc sắp tới. Càng ngày tôi càng thấy sự ủng hộ của người dân Việt Nam và bạn bè quốc tế. Một nguyên tắc rất là căn bản là nếu như mình càng mạnh khi cuộc chiến kéo dài sẽ giúp mình thêm bền bỉ. Trong bối cảnh, đối phương luôn gây khó dễ, kiếm mọi cớ trì hoãn dễ làm mình mất kiên nhẫn thì càng cần điều đó.

Đoàn đến thăm một gia đình nạn nhân nhiễm ddioxxin ở Hà Nam

PV: Phía bà Tố Nga đang nhận được sự ủng hộ rất lớn của dư luân xã hội, vậy ông đánh giá như thế nào về triển vọng của vụ kiện?.

Luật sư Willlam Bourdon: Đó luôn là một câu hỏi khó với một luật sư. Tham gia vụ kiện thì chắc chắn phải có hi vọng rồi trên cơ sở đó chúng tôi phải huy động mọi năng lượng và trí tuệ vào vụ việc. Tuy nhiên, không nên dựa trên một hi vọng nào đó mà hứa hẹn hay khẳng định những điều có thể không xảy ra. Nhưng mà chỉ riêng việc thuyết phục bà Nga khởi kiện, rồi vụ kiện khởi động cũng là thắng lợi rồi. Sau đó, các bên đối lập chịu ra trình tòa cũng là một bước thắng lợi nữa. Dựa trên từng bước thắng lợi như thế sẽ thúc đẩy hi vọng rằng các bên đối phương có thể sẽ nhận trách nhiệm của mình. Trên cơ sở đó giúp cho mình kiên trì đi tới trong cuộc chiến còn lâu dài và cam go này…Với bà Nga, không phải là khách hàng nữa, chúng tôi đã trở thành bạn - một tình bạn lớn và thân thiết. Hi vọng một phán quyết đưa ra vào đầu năm tới sẽ theo hướng có lợi cho chúng tôi.

PV: Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn Luật sư cùng 2 cộng sự vì những gì đang làm cho bà Tố Nga cũng như hàng triệu nạn nhân da cam Việt Nam. Chúc các ông sức khỏe để tiếp tục cuộc chiến vì công lý, lẽ phải này.