“EVFTA: Con đường đắc lợi, con đường gian nan" – Đây là chủ đề Diễn đàn trực tuyến vừa diễn ra tại Hà Nội. Diễn đàn do Liên hiệp các Hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Châu Âu, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài - Bộ Ngoại giao và Đài Tiếng nói Việt Nam phối hợp tổ chức, với hơn 30 điểm cầu, gồm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Phước, đại diện Hội doanh nghiệp người Việt ở các nước Châu Âu, các tham tán thương mại và đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, siêu thị, ngành hàng trong cả nước. 

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Hiệp định thương mại tự do giữa Liên minh Châu Âu và Việt Nam, gọi tắt là EVFTA, được Quốc hội Việt Nam chính thức phê chuẩn ngày 8/6/2020 và có hiệu lực từ ngày 1/8/2020. Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu sẽ khai thông thị trưởng 27 nước với hơn 500 triệu dân, nơi có tổng thu nhập nội địa ở mức cao hàng đầu trên thế giới. Diễn đàn “EVFTA: Con đường đắc lợi, con đường gian nan" được tổ chức dựa trên thực tế những tiềm năng rất lớn và mong muốn thúc đẩy sự kết nối bền vững, chặt chẽ giữa doanh nghiệp trong nước với hệ thống doanh nghiệp, các nhà phân phối của cộng đồng người Việt ở Châu Âu.

Trong bài phát biểu khai mạc Diễn đàn, Đại sứ Lương Thanh Nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người VN ở nước ngoài – Bộ Ngọai giao khẳng định: "Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến hết sức phức tạp, tác động sâu sắc đến nền kinh tế toàn cầu, trong đó có EU và Việt Nam, việc tổ chức diễn đàn có ý nghĩa lớn. Hy vọng đây sẽ là cơ hội để hơn 90 doanh nghiệp, địa phương trong nước cũng như các doanh nghiệp tại 16 quốc gia Châu Âu và một số khu vực khác trên thế giới trao đổi thông tin về những khó khăn, thuận lợi trong quá trình đầu tư, kinh doanh, để từ đó xây dựng kế hoạch thực hiện Hiệp định EVFTA. Diễn đàn cũng sẽ là cầu nối hợp tác giữa các doanh nghiệp kiều bào tại Châu Âu cũng như giữa cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong và ngoài nước, giữa Việt Nam và các nước châu Âu".

Đại sứ Lương Thanh Nghị cũng đã nhấn mạnh: EVFTA được kỳ vọng đem lại lợi ích to lớn và cân bằng cho cả Việt Nam và EU. Thứ nhất, Hiệp định EVFTA góp phần giúp Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh đa dạng hóa quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, đa dạng hóa thị trường. Thứ hai, hiệp định có mức cam kết cao nhất mà một đối tác lớn dành cho Việt Nam, EVFTA sẽ đem lại nhiều lợi ích, nhất là thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường EU, thu hút đầu tư, tạo động lực tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm... Những cam kết mở cửa thị trường sâu rộng sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp tăng kim ngạch xuất khẩu, đặc biệt trong những lĩnh vực tiềm năng như dệt may, da giày, nông thủy sản... Thứ ba, việc thực thi EVFTA với các tiêu chuẩn cao là động lực tiếp tục thúc đẩy cải cách kinh tế trong nước, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, thay đổi cơ cấu xuất khẩu, nhất là gia tăng hàm lượng công nghệ cho hàng hóa xuất khẩu, về lâu dài hướng tới một nền kinh tế cạnh tranh, đổi mới và sáng tạo hơn. Thứ tư, triển khai EVFTA cũng tạo những lợi thế cạnh tranh cao hơn cho Việt Nam trong tận dụng các cơ hội từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng và sản xuất trong giai đoạn hiện nay, thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, gắn với chuyển giao công nghệ, nghiên cứu và phát triển, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển đổi số đang diễn ra hết sức nhanh chóng. Thứ năm, Hiệp định EVFTA với những cam kết về lao động và phát triển bền vững sẽ góp phần giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả hơn các mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh và sạch, ngăn ngừa khai thác thủy sản bất hợp pháp, bảo vệ lợi ích chính đáng và chăm lo phúc lợi của người lao động...

Ông Hoàng Xuân Bình, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Ba Lan cho rằng: "Thứ nhất, EVFTA cơ bản giảm thuế xuất nhập khẩu, tạo điều kiện giảm giá và nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa của Việt Nam và EU. Hai là các doanh nghiệp Việt kiều châu Âu có lợi thế vừa là doanh nghiệp, vừa là cầu nối giữa Việt Nam và EU, am hiểu thị trường, ngôn ngữ, luật pháp nước sở tại. Ba là với ưu thế của thương mại điện tử, kinh doanh trực tuyến các mô hình kinh doanh mới có hiệu quả khắc phục khoảng cách địa lý".

Bên cạnh nhiều thuận lợi, Hiệp định EVFTA cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với Việt Nam: Đó là việc thực thi các cam kết mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ cho EU sẽ làm gia tăng sức ép cạnh tranh cho nền kinh tế và doanh nghiệp. Đó là thách thức về năng lực thực thi cam kết của các cơ quan, địa phương và doanh nghiệp do lộ trình thực thi các cam kết mở cửa thị trường ngắn hơn so với các FTA chúng ta đã triển khai trước đây, cùng với những quy tắc, thủ tục chặt chẽ liên quan đến các lĩnh vực “thế hệ mới” như sở hữu trí tuệ, mua sắm chính phủ, phát triển bền vững, lao động… Đó là việc thực thi EVFTA đòi hỏi chúng ta phải tuân thủ “luật chơi” theo tiêu chuẩn cao thì mới có thể tận dụng được những cơ hội và hạn chế được các tranh chấp kinh tế - thương mại với các đối tác.

Ông Trần Quốc Vượng, Phó Chủ tịch Hội doanh nghiệp VN tại Liên bang Nga cho biết, hàng hóa Việt Nam đang ngày càng có uy tín tại thị trường sở tại. Tuy nhiên, so với tiềm năng thì quả thực chưa tương xứng. Ông Vượng đã nêu một số nguyên do như nhà sản xuất chưa tìm hiểu kỹ thị trường, mẫu mã chưa đẹp, chưa đúng quy cách, đặc biệt chưa chú trọng đến khâu marketing sản phẩm.

Ông Trần Quốc Vượng cho biết: "Ở Nga, hàng hóa VN chủ yếu vẫn được nhập vào là nguyên liệu thô hay bán thành phẩm, việc đóng gói, nhãn mác, thương hiệu và phân phối chủ yếu do các tập đoàn lớn của Nga làm. Tôi nghĩ rằng doanh nghiệp VN nên tham gia sâu hơn nữa. Rất mong muốn rằng hiệp định này sẽ mang lại cho doanh nghiệp VN sự cạnh tranh mãnh liệt hơn nữa vì điểm xuất phát thì giống nhau, nhưng khi có Hiệp định thì chúng ta sẽ hơn họ hẳn về phần thuế - như vậy là một lợi thế rất lớn".

Tại diễn đàn trực tuyến, các doanh nghiệp trong nước cũng đã được gặp gỡ, trao đổi và xây dựng mối quan hệ với các doanh nghiệp Việt kiều tại Châu Âu hiện đang tìm kiếm cơ hội kinh doanh và đầu tư và nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam cập nhật những thông tin mới nhất về các chính sách ưu đãi đầu tư, cơ hội hợp tác trong nhiều lĩnh vực tiềm năng với Liên minh Châu Âu.

Bà Trần Tuệ Hiền, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước cho biết: "Địa phương cũng chuẩn bị sẵn sàng cho kết nối giao thương. Hiện nay chúng tôi tổ chức bộ máy công quyền đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư, thực hiện nhất quán phương châm hành động là 2 nhanh, 3 tốt. Hai nhành là nhanh chóng giải phóng mặt bằng và nhanh chóng thực hiện các thủ tục đầu tư. Ba tốt là chính sách tốt, hạ tầng tốt và tình cảm tốt, với tất cả sự kỳ vọng mong mỏi và hứa hẹn cơ hội chúng ta sẽ đồng hành nắm chặt tay nhau".

Các tham luận trình bày tại diễn đàn khẳng định, EVFTA sẽ mang đến nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam và Châu Âu. Doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tham gia vào thị trường châu Âu, là thị trường rộng lớn với khoảng 500 triệu người tiêu dùng. Ngược lại, người tiêu dùng Việt Nam cũng được tiếp cận với hàng hóa, dịch vụ chất lượng cao của châu Âu. Tuy nhiên, cơ hội mà EVFTA đem lại sẽ "song hành" cùng khó khăn và thách thức. Bởi vậy, doanh nghiệp hai bên cần có sự chủ động, có kế hoạch triển khai cụ thể, gặp mặt trực tiếp để nắm bắt những cơ hội do Hiệp định mang lại.

Trong phần thảo luận, các đầu cầu đã cùng nhau trao đổi các vấn đề như: Làm thế nào để tăng chất lượng và xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt; Những hàng hóa nào có sẵn để đáp ứng các đơn hàng ở Châu Âu; Hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng EVFTA như thế nào; Doanh nghiệp trong nước cần chủ động thay đổi gì để hội nhập tốt hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu; Làm gì để thu hút vốn từ doanh nghiệp kiều bào; Các phương thức trao đổi thông tin gắn kết DN trong nước và nước ngoài; Các phương thức hợp tác giữa các DN trong và ngoài nước; Liên kết DN Việt Kiều toàn thế giới góp phần xây dựng Quê Hương; Kết nối các địa phương các nước Châu Âu với các địa phương trong nước; Và ngay cả việc hoàn thiện cơ chế chính sách tận dụng cơ hội từ EVFTA.

Phát biểu kết thúc Diễn đàn, ông Ngô Minh Hiển, phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam nêu rõ: "Diễn đàn là buổi gặp gỡ làm quen đáng quý giữa doanh nhân trong nước và doanh nhân người Việt ở nước ngoài. Tuy còn nhiều nội dung nhưng đây là cơ sở đặc biệt quan trọng để chúng ta góp phần thúc đẩy Hiệp định thương mại đạt được nhiều lợi ích và bớt đi những gian nan. Đài tiếng nói Việt Nam hy vọng với đầy đủ 4 loại hình báo chí truyền thông hiện đại bao gồm phát thanh truyền hình báo in báo điện tử, sẽ tiếp tục là nhịp cầu đồng hành cùng doanh nghiệp doanh nhân bà con kiều bào trong chặng đường tiếp theo, với mục đích thúc đẩy Hiệp định thương mại tự do Việt Nam Châu Âu đạt được những thắng lợi hơn nữa".

Tại Diễn đàn, các cơ quan hữu quan cũng khẳng định sẽ luôn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp Việt Nam ở châu Âu, tiếp thu các ý kiến đóng góp thiết thực của kiều bào để có cơ sở tham mưu với Đảng, Nhà nước hoàn thiện các cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện hơn nữa cho bà con ổn định cuộc sống, làm việc, đầu tư, kinh doanh ở trong nước và ngoài nước, tăng cường kết nối cộng đồng doanh nghiệp.