Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ (bên phải) đón Tổng thống Htin Kyaw tại sân bay quốc tế Nội Bài, Hà Nội. (TTXVN)

Đây là chuyến thăm Việt Nam lần đầu của Tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar Htin Kyaw kể từ khi ông nhậm chức ngày 30/3/2016, được thực hiện sau khi Tổng thống tham dự các hội nghị cấp cao Campuchia-Lào-Myanmar -Việt Nam  (CLMV 8) và Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - MeKong (ACMECS 7) và Hội nghị Diễn đàn Kinh tế Thế giới về Mekong do Việt Nam tổ chức. Chuyến thăm khẳng định lãnh đạo của hai nước đều coi trọng và quan tâm thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Myanmar.

Gắn bó với nhiều nét tương đồng

Việt Nam và Myanmar có mối quan hệ lâu đời, có nhiều nét tương đồng về văn hóa tôn giáo. Cả hai nước hiện đều là thành viên của ASEAN. Năm 1947, Việt Nam đặt Cơ quan thông tin tại Yangon, sau được nâng cấp lên thành Cơ quan đại diện chính phủ vào năm 1948. Năm 1975, hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Đến nay quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam-Myanmar có nhiều bước phát triển thực chất, hiệu quả và thu được nhiều thành tựu quan trọng. Hai bên trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, nhiều cơ chế hợp tác được thành lập và đi vào nề nếp, lãnh đạo hai nước cũng tích cực tiếp xúc, trao đổi thường xuyên. Tháng 6/2013, hai nước thành lập Hội Nghị sỹ hữu nghị Việt Nam-Myanmar và Hội Nghị sỹ hữu nghị Myanmar-Việt Nam. Tháng 8/2014, Việt Nam thành lập Hội hữu nghị Việt Nam-Myanmar để tăng cường sự hiểu biết và giao lưu giữa nhân dân hai nước. Năm 2015, hai bên có nhiều hoạt động kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao; tổ chức Kỳ họp lần thứ 8 Ủy ban hỗn hợp về hợp tác song phương Việt Nam- Myanmar. 

 Hợp tác kinh tế thương mại đầu tư là điểm nổi bật

Về quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, Việt Nam và Myanmar đã xác định và duy trì 12 lĩnh vực hợp tác ưu tiên gồm: nông nghiệp, trồng cây công nghiệp, thủy sản, tài chính-ngân hàng, hàng không, viễn thông, dầu khí, khai tác khoáng sản, sản xuất thiết bị điện, sản xuất và lắp ráp ô tô, xây dựng, đầu tư- thương mại. Những năm gần đây, quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước khởi sắc. Hàng năm, hai bên tổ chức các hội chợ thương mại tại mỗi nước để giới thiệu sản phẩm và thu hút các doanh nghiệp đầu tư. Hai bên duy trì thường xuyên cơ chế họp Tiểu ban Hỗn hợp về Thương mại. Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Myanmar. Tính đến tháng 7/2016, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 299 triệu USD, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2015. Mặt hàng xuất khẩu ngày càng đa dạng, bao gồm sắt thép, sản phẩm từ kim loại, máy móc thiết bị và phụ tùng, nguyên liệu và sản phẩm nhựa, sản phẩm dệt may, đồ nội thất. Đến tháng 5/206, Việt Nam có 47 dự án đầu tư tại Myanmar với tổng vốn 557 triệu USD. Hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang Myanmar được thành lập và hoạt động có hiệu quả, tích cực. Một số dự án có tiếng vang và tạo được hình ảnh như: Dự án xây dựng khu phức hợp khách sạn, văn phòng và trung tâm thương mại của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai tại Yangon, Dự án hợp tác khai thác dầu khí giữa Tổng Công ty Thăm dò Khai thác dầu khí (PVEP) và Công ty Dầu khí Myanmar (MOGE), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam mở rộng hoạt động thăm dò dầu khí, Tập đoàn Viettel vừa trúng thầu chuẩn bị liên doanh với Công ty Yantanarporn Teleport của Myanmar, lập đường bay thẳng tới Yangon... Ngày 4/3/2016, Myanmar cũng đã cấp phép cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam thành lập Chi nhánh tại Myanmar. 

Quang cảnh Kỳ họp thứ 8 Ủy ban hỗn hợp Việt Nam-Myanmar năm 2015. (TTXVN)

Động lực mới cho quan hệ hai nước

Việt Nam và Myanmar thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động ngoại giao hiệu quả, góp phần củng cố và tăng cường mối quan hệ hợp tác hữu nghị. Trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, hai nước thường xuyên phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương. Việt Nam đã tích cực ủng hộ Myanmar gia nhập Cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn hợp tác Á-Âu (ASEM). Myanmar cũng ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và cùng các nước châu Á nhất trí ủng hộ Việt Nam ứng cử Ủy viên không thường trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc… Hai nước còn phối hợp chặt chẽ tại nhiều diễn đàn đa phương trong khu vực và quốc tế. 

Trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam lần này, Tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar Htin Kyaw và các nhà lãnh đạo Việt Nam rà soát lại các lĩnh vực hợp tác và trao đổi ý kiến về các biện pháp thúc đẩy những hợp tác mới mà hai bên cùng quan tâm, trong đó có chính trị, kinh tế, thương mại, an ninh quốc phòng, du lịch, nông nghiệp. Hai bên cũng trao đổi ý kiến về việc thúc đẩy kết nối tiểu vùng, về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Kết quả chuyến thăm là góp phần củng cố mối quan hệ chính trị tin cậy, gần gũi giữa lãnh đạo cấp cao, tiếp thêm động lực cho quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Myanmar.